Nhà đầu tư “ngại” thủ tục hành chính

Tại buổi đối thoại giữa doanh nghiệp và chính quyền TP HCM cuối tháng 6 vừa qua, ông Đỗ Kim Dũng, Phó chủ tịch Hiệp hội Quảng cáo TP HCM cho biết, nhiều doanh nghiệp nước ngoài “kêu ca” về thủ tục đầu tư của nước ta quá rườm rà, tốn kém và mất thời gian. Để xin được một giấy phép đầu tư doanh nghiệp phải mất 6-18 tháng. Nếu muốn nhanh phải thông qua các công ty môi giới, chi phí mất từ 10.000-20.000USD tùy theo loại hình doanh nghiệp. Như vậy, nếu doanh nghiệp chỉ đầu tư nhỏ với vài trăm ngàn USD thì chi phí bỏ ra làm thủ tục rất lớn. Do đó, doanh nghiệp rất mong thủ tục được làm nhanh hơn để giảm chi phí đầu tư. Không nên để tồn tại thực trạng muốn xin được đầu tư phải chấp nhận chịu chi phí vô hình quá lớn và phải chạy lòng vòng khắp nơi mới xin được.

Với bức xúc trên của doanh nghiệp, ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP HCM cũng thừa nhận, một số hồ sơ về đầu tư nước ngoài bị kéo dài bởi doanh nghiệp nước ngoài muốn đầu tư vào nước ta phải có ý kiến chấp thuận từ các bộ, ngành Trung ương mà việc trả lời của các bộ, ngành hiện còn chậm, thậm chí một số nội dung trả lời không rõ ràng, gây khó khăn trong quá trình thực hiện.

Cải cách thủ tục hành chính là giải pháp quan trọng để cải thiện môi trường đầu tư

Trong các thủ tục đầu tư hiện nay, bị đánh giá phiền hà nhất là thủ tục đầu tư có liên quan đến đăng ký quyền sử dụng đất. Với dự án đơn giản nhất, đầu tư vào vị trí thuận lợi nhất, giả định mọi yếu tố đều thuận lợi thì thời gian làm thủ tục cũng hơn 5 tháng. Tuy nhiên, trên thực tế hầu như không dự án nào hội đủ các yếu tố thuận lợi trên nên thời gian thực hiện thường kéo dài hơn. Đồng thời, do ở nước ta hiện chưa có một quy trình cụ thể, thống nhất các thủ tục hành chính mà nhà đầu tư phải thực hiện khi muốn triển khai một dự án đầu tư có sử dụng đất. Mỗi địa phương hiện vận dụng một quy trình giải quyết riêng, chưa kể ở từng ngành, từng lĩnh vực lại có quy định khác nhau, gây khó khăn cho các nhà đầu tư trong việc tìm hiểu và thực hiện. Các cơ quan chức năng nhiều lúc cũng gặp khó khăn, lúng túng trong thực thi, chưa kể việc thiếu minh bạch dễ làm phát sinh các tiêu cực, nhũng nhiễu.

Nghiên cứu của Cục Kiểm soát Thủ tục hành chính cho thấy, quy trình thủ tục hành chính thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất ngoài khu công nghiệp, khu chế xuất (KCN, KCX) rất nhiều, phức tạp, không rõ thực hiện thủ tục nào trước, thủ tục nào sau và được quy định tại nhiều văn bản quy phạm pháp luật của nhiều ngành, lĩnh vực khác nhau; nhanh nhất cũng phải mất 580-865 ngày mới làm xong vì có đến 34 thủ tục chính chưa kể hàng loạt các thủ tục “con”.

Ông Nguyễn Văn Thế, Phó tổng giám đốc Tổng Công ty CP Địa ốc Sài Gòn Chợ Lớn bày tỏ: Là một đơn vị hoạt động trong lĩnh vực bất động sản, các vướng mắc thủ tục hành chính là chuyện thường ngày và cũng là nỗi ám ảnh của doanh nghiệp vì mỗi thủ tục phải qua rất nhiều cơ quan để xác nhận, xin ý kiến, thỏa thuận… nhiêu khê vô cùng.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Lê Hồng Sơn cũng nhìn nhận, hiện nay, nhiều nhà đầu tư nước ngoài có biểu hiện “nản lòng” khi đầu tư vào nước ta bởi thủ tục hành chính quá rườm rà, tốn kém. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động, kinh tế trong nước chịu tác động nhanh và mạnh của kinh tế thế giới thì việc kéo dài thời gian đầu tư chứa đựng nhiều rủi ro mà nhà đầu tư không tính toán được; làm mất đi các cơ hội đầu tư của họ, tăng chi phí đầu tư, giảm hiệu quả kinh tế dự án. 

Cải thiện môi trường đầu tư

Nhận thức được những rào cản của thủ tục hành chính trong thu hút đầu tư nên cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh là giải pháp quan trọng đã được đưa vào Nghị quyết 01 và Nghị quyết 02 của Chính phủ nhằm tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho doanh nghiệp. Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành tiếp tục rà soát, hoàn thiện các văn bản pháp luật và cơ chế, chính sách, các thủ tục đầu tư và đăng ký kinh doanh, các chính sách cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh để khuyến khích, hỗ trợ các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Lê Hồng Sơn nhận định: Dù muộn còn hơn không, chúng ta đã và đang nỗ lực để cải thiện môi trường đầu tư, trong đó trọng tâm là cải cách thủ tục hành chính, nhận diện những khó khăn của doanh nghiệp trong quá trình đầu tư để từ đó xây dựng một khung pháp lý thân thiện, an toàn cho các nhà đầu tư, không chỉ là các nhà đầu tư nước ngoài mà cả những nhà đầu tư trong nước, đặc biệt là những doanh nghiệp vừa và nhỏ đã chịu nhiều ảnh hưởng từ khủng hoảng kinh tế thời gian qua.

Cục Kiểm soát Thủ tục hành chính đang xây dựng đề án cải cách thủ tục hành chính trong đầu tư để làm sao vừa đảm bảo hiệu quả quản lý Nhà nước vừa tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp; nâng cao tính chuyên nghiệp của bộ máy hành chính và thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, góp phần chống tham nhũng, lãng phí.

Một số giải pháp cải cách được Cục Kiểm soát Thủ tục hành chính đưa ra như: Thống nhất quy trình thủ tục đầu tư liên quan đến sử dụng đất; đề nghị bãi bỏ thủ tục về đăng ký đầu tư, thẩm tra đầu tư và cấp giấy chứng nhận đầu tư vì các thủ tục này trùng lặp về nội dung xét duyệt trong các thủ tục giới thiệu địa điểm, đăng ký kinh doanh, thu hồi đất, giao đất, đánh giá tác động môi trường; bãi bỏ thủ tục cung cấp thông tin quy hoạch sau khi có chấp nhận chủ trương đầu tư; bãi bỏ thủ tục cấp giấy phép quy hoạch; giảm 335-450 ngày trong thủ tục thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất ngoài KCN, KCX…

Thời gian qua, mặc dù các bộ, ngành đã có nhiều nỗ lực cải cách thủ tục hành chính trong đầu tư, nhưng so với yêu cầu thì thủ tục hành chính vẫn còn những rào cản đối với con đường đưa vốn đầu tư vào sản xuất kinh doanh. Do đó, việc cải cách thủ tục hành chính trong đầu tư vẫn đang được các cơ quan hành chính Nhà nước tiếp tục thực hiện, hướng đến đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ, đơn giản, công khai, minh bạch của thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư tiếp cận và thực hiện thủ tục hành chính, giảm tối đa chi phí cho nhà đầu tư.

Mai Phương