PV: Thưa ông, được biết ông là người rất tâm huyết với việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ thất lạc về với gia đình của họ. Nhiều năm qua, ông cũng từng đưa ra nhiều ý kiến thể hiện quyết tâm trong việc tìm hết mộ liệt sĩ thất lạc trên cả nước. Ông đánh giá như thế nào về thành quả và quá trình tìm mộ liệt sĩ thời gian qua?

Nguyên TBT Lê Khả Phiêu: Chúng ta đều biết, trải qua hơn nửa thế kỷ đấu tranh giành độc lập dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế, đã có hàng triệu cán bộ, chiến sĩ và đồng bào ta đã anh dũng hy sinh. Công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ là nhiệm vụ quan trọng là trách nhiệm của những người đang sống và thể hiện đạo lý của cả dân tộc. Nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã đặc biệt quan tâm và đưa ra nhiều chủ trương, giải pháp và công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Tuy nhiên công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ vẫn còn một số hạn chế, chưa được như mong muốn.

Nguyên TBT Lê Khả Phiêu tại buổi giao lưu giữa Viện Nghiên cứu và Ứng dụng tiềm năng con người với những người có khả năng đặc biệt

Ai mà không đau xót khi biết rằng, vẫn còn gần 40 vạn liệt sĩ đã hy sinh nhưng thân thể của họ vẫn còn thất lạc đâu đó, chưa được về với gia đình. Những gần 40 vạn ngôi mộ chứ không ít ỏi gì. Tôi được biết, có những nơi người ta đã lập được hẳn một nghĩa trang, như ở Đồng Nai, đề bia họ tên, quê quán đầy đủ nhưng hài cốt thì vẫn chưa tìm được và chưa biết bao giờ mới tìm được.

Trách nhiệm của những người đang sống, hưởng thụ hòa bình là phải tìm bằng được những ngôi mộ thất lạc ấy. Và chúng ta vẫn đang tiếp tục tìm kiếm mộ liệt sĩ và tìm bằng nhiều cách. Nhà nước ta tổ chức tìm mộ liệt sĩ, có nhiều nơi đơn vị cựu chiến binh làm và rất nhiều gia đình tự đi tìm con em mình. Chúng ta phải kết hợp nhiều biện pháp và phải làm nhiều năm nữa chứ không phải 5-10 năm mà đã xong. Đó là tình nghĩa của nhân dân với liệt sĩ.

PV: Nhiều ý kiến cho rằng, chúng ta nên đưa ra một mốc thời gian cụ thể cho việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ, nghĩa là công việc này sẽ buộc phải kết thúc dù nó đã hoàn tất hay chưa. Thưa ông, ý kiến của ông về việc này thế nào?

Nguyên TBT Lê Khả Phiêu: Dân tộc ta không khi nào quên, không khi nào bỏ những liệt sĩ đã đổ xương máu giành lại hòa bình nên trách nhiệm của chúng ta sẽ phải tìm đến khi nào trên lãnh thổ Việt Nam không còn một hài cốt liệt sĩ thất lạc nào nữa. Một thời, từng có ý kiến cho rằng, việc tìm kiếm liệt sĩ đến năm 2000 là chấm dứt. Nghĩa là đưa ra một mốc thời gian cụ thể cho công cuộc này. Tôi cực lực phản đối chuyện ấy. Người Mỹ bao năm nay họ miệt mài tìm kiếm hài cốt liệt sĩ của họ tại tất cả các chiến trường họ từng tham chiến. Lẽ nào chúng ta không thể tìm kiếm được hết con em mình ngay trên đất nước chúng ta.

Nguyên TBT Lê Khả Phiêu trò chuyện với một số nhà ngoại cảm

PV: Thưa ông, ông vừa cho rằng, việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ sẽ phải áp dụng nhiều hình thức tìm kiếm khác nhau. Việc tìm mộ liệt sĩ bằng khả năng đặc biệt liệu có phát huy được nhiều tác dụng? Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

Nguyên TBT Lê Khả Phiêu: Quá trình nghiên cứu về khả năng tiềm tàng của con người giúp chúng ta hiểu được sự thật mà trước đó chúng ta chưa hề biết. Những người có khả năng đặc biệt là vốn quý của xã hội nếu chúng ta biết khai thác và sử dụng khả năng ấy một cách đúng đắn. Đó là việc rất cần thiết chúng ta đang làm. Về lĩnh vực này, chúng ta đã có Viện Nghiên cứu và Ứng dụng tiềm năng con người chịu trách nhiệm tìm kiếm, kiểm tra những người có khả năng đặc biệt và ứng dụng khả năng đặc biệt ấy, đặc biệt là việc tìm mộ liệt sĩ. Nhiều người khẳng định việc sử dụng khả năng đặc biệt vào tìm mộ liệt sĩ là việc làm sai trái, là không đúng. Tuy nhiên, Đảng ta, Chính phủ ta, nhân dân ta không hề khẳng định đó là việc làm sai trái.

Đương nhiên, trong nghiên cứu có cái chính xác, có cái chưa chính xác, có cái chúng ta biết, có cái chưa thể biết, thậm chí có những điều hàng trăm năm nữa chúng ta mới hiểu được. Rất đơn giản, vì đó là khoa học. Trên thực tế, hoạt động của Viện Nghiên cứu và Ứng dụng tiềm năng con người trong những năm qua cũng có nhiều thành quả thiết thực, đặc biệt với việc nghiên cứu, quy tụ được những người có khả năng đặc biệt để tìm hài cốt liệt sĩ đang bị thất lạc.

PV: Có người cho rằng, hoạt động của Viện Nghiên cứu và Ứng dụng tiềm năng con người là không có thành quả gì và hoạt động ngoại cảm tìm mộ là vô căn cứ, ý kiến của ông về việc này thế nào?

Nguyên TBT Lê Khả Phiêu: Năm 1998, khi tôi ký giấy phép thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng tiềm năng con người và gần đây là Viện Nghiên nghiên cứu và Ứng dụng tiềm năng con người cũng được cấp phép thành lập, tôi có đưa ý kiến của mình rằng, hoạt động ngoại cảm là một hoạt động nhạy cảm nên chúng ta cứ làm nhưng chưa tuyên truyền vội và Nhà nước cũng không cấm chuyện đó. Với lĩnh vực mới mẻ này, ai tin thì cứ tin, ai không tin thì vẫn sẽ không tin. Có những khái niệm khoa học sau nhiều năm mới được sáng tỏ mà.

Chủ trương của chúng ta là tìm mộ liệt sĩ bằng nhiều nguồn và trong đó tìm mộ bằng khả năng ngoại cảm cũng là một trong những cách tìm. Đương nhiên phải xét nghiệm ADN để khẳng định tính chính xác.

PV: Xin cám ơn ông và chúc ông sức khỏe!

Minh Tiến (thực hiện)