“Thuốc tạo nạc”

Thông tin về chất tạo nạc lại tiếp tục được hâm nóng khi cuối tuần qua Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng (VINASTAS) và Liên hiệp các hội khoa học và kỳ thuật Việt Nam (VUSTA) đã tổ chức công bố đề tài “Đánh giá tồn dư các hóa chất độc hại trong thịt lợn siêu nạc”. Đặc biệt nhiều ý kiến băn khoăn, việc Bộ NN&PTNT nói không với chất cấm và Bộ Y tế cho phép sử dụng chất cấm làm thuốc liệu có mâu thuẫn không, liệu đây có phải kẽ hở để người chăn nuôi “nhập nhèm” trong sử dụng?

“Thuốc tạo nạc” nguyên chất được bán trên thị trường với giá 20-25 triệu đồng/kg, nhưng thường là sản phẩm đã pha trộn với nhiều thuốc khác có giá bán 500.000 đ – 1.200.000 đ/kg. Lợn nuôi bình thường phải mất 4 tháng mới xuất chuồng, nhưng khi có “thần dược” thì chỉ phải nuôi 3-3,5 tháng.

Theo một đại diện Cục Chăn nuôi, mặc dù nước ta hầu như chưa ghi nhận vụ ngộ độc thực phẩm nào do chất tạo nạc gây nên, nhưng sự việc sử dụng chất tạo nạc trong chăn nuôi được phát hiện trong thời gian gần đây đã gây nên hậu quả rất nặng nề về mặt kinh tế. Bình quân mỗi tháng cả nước tiêu thụ 250.000 tấn thịt lợn hơi. Nếu tính thiệt hại do giảm giá 8.000 đồng/kg thì tổng giá trị thiệt hại của người chăn nuôi là 2.000 tỉ/tháng.

Theo TS Nguyễn Hùng Long, Cục phó Cục an toàn vệ sinh thực phẩm, ảnh hưởng khi ăn phải thịt chứa Beta-agonist (Salbutamol, Clenbuterol và Ractopamine), nếu ngộ độc cấp tính sẽ rối loạn tiêu hóa, run cơ, khó thở, tim đập nhanh, cơn đau thắt ngực, tăng huyết áp, choáng váng, phù phổi, sảy thai… Về lâu dài, ảnh hưởng đến hệ thần kinh, hệ tuần hoàn, hệ hô hấp và có thể gây tử vong ở bệnh nhân có bệnh về tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường…

Nguy cơ bùng phát cao

Ở khu vực phía Nam, ngày 12/4, thượng tá Đặng Văn Tốt, Phó phòng 6 – Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (C49) cho biết, sau khi kiểm tra Cty TNHH Napha (Tây Ninh) đã phát hiện một tấn thành phẩm thức ăn cho heo với công dụng được ghi rõ trên bao bì “kích thích tăng trọng, tạo nạc”, chứa chất cấm thuộc nhóm beta-agonist.

Thượng tá Tốt cho biết, mẫu thức ăn “Oni Pigone – siêu chống còi” của Công ty Ô Ni và mẫu thức ăn gia súc quảng cáo “nở mông – bung đùi” của Công ty O.T.A.H cùng ở TPHCM sản xuất đều chứa chất tạo nạc.

Đội quản lý thị trường huyện Châu Thành (Tây Ninh) hôm 11/4 đã công bố kết quả xét nghiệm mẫu thức ăn gia súc làm “nở mông, nở vai, chống còi” do Napha sản xuất có chứa chất cấm salbutamol.

Ở Long An, sản phẩm “tạo nạc – bung đùi” của Công ty Cổ phần Dinh dưỡng thú y ANOVET cũng nhiễm chất cấm tạo nạc.

Ngày 13/4, đoàn thanh tra liên ngành vệ sinh an toàn thực phẩm Hà Nội tiến hành kiểm tra việc kinh doanh gia súc, gia cầm và truy tìm thịt heo chứa chất tạo nạc (chất cấm nhóm Benta – agonits sử dụng trong chăn nuôi) tại một số chợ, siêu thị trên địa bàn thủ đô.

Tại chợ Nghĩa Tân, địa điểm kinh doanh nhiều gia súc, gia cầm giết mổ sẵn, đoàn đã phát hiện một số tồn tại như điều kiện vệ sinh khu vực bày bán thực phẩm bẩn, hàng thịt heo sống và chín bày xen lẫn, các bàn bày bán thịt heo không đáp ứng tiêu chuẩn vệ sinh.

Tương tự, tại siêu thị Big C cũng tồn tại sai phạm như một số sản phẩm thịt đóng gói do siêu thị mua lô về tự sơ chế đóng gói không ghi rõ nguồn gốc xuất xứ, hạn sử dụng không ghi đầy đủ theo quy chế nhãn mác.

Đoàn kiểm tra đã lấy 5 mẫu thịt heo tươi tại chợ Nghĩa Tân và siêu thị Big C để gửi Viện Chăn nuôi – Bộ NN-PTNT làm kiểm nghiệm, tìm xem có chứa chất tạo nạc hay không. Nếu phát hiện có mẫu thịt chứa Benta – agonits sẽ tiếp tục truy tìm nguồn gốc.

Tẩy chay sản phẩm có chất cấm

Vấn đề được nhiều người tiêu dùng quan tâm hiện nay là làm cách nào phân biệt được Thịt lợn nhiễm chất tạo nạc với thịt lợn không nhiễm chất cấm khi đi mua thịt. PGS.TS Phan Thị Sửu – Hội Khoa học kỹ thuật An toàn thực phẩm Việt Nam cho biết, loại thịt lợn ăn “bột siêu nạc” tích nước nhiều, thịt có độ ẩm cao, mặt cắt trên thớ thịt không được mịn, thớ ngắn, độ săn chắc kém. Tại bắp vai, đùi vật nuôi, lượng thịt nạc phát triển bất thường, u lên, màu đỏ au giống thịt bò, trong khi thịt lợn nuôi theo phương pháp thông thường có màu hồng tươi. Thịt ở những con lợn khỏe mạnh có lớp mỡ dày khoảng 2 cm, mỡ màu trắng, thớ thịt mịn, có độ đàn hồi tốt. Người tiêu dùng nên tránh mua những loại thịt lợn có mông và vai nở to, bắp thịt cuộn lên một cách khác thường.

Việc nhiều người băn khoăn đã là chất cấm mà tại sao Bộ NN&PTNT cấm nhưng Bộ Y tế vẫn cho dùng liệu có phải kẽ hở để doanh nghiệp lợi dụng trà trộn trong việc sử dụng không? Bà Sửu giải thích, không nên nhầm lẫn giữa hai khái niệm thuốc và thực phẩm. Chẳng hạn thực phẩm của chúng ta sản xuất ra không được tồn dư kháng sinh, nhưng chúng ta vẫn phải cho kháng sinh vào người khi có bệnh. Thuốc không phải là thực phẩm và ngược lại. Đây không phải là kẽ hở vì khi một doanh nghiệp muốn nhập thì phải nói rõ mục đích để làm thuốc hay thức ăn chăn nuôi vì hệ thống thuế, tờ khai hoàn toàn khác nhau.

Hiện nay, việc sử dụng chất cấm không chỉ xuất hiện ở những hộ chăn nuôi nhỏ lẻ nữa mà cả ở các hộ chăn nuôi công nghiệp (thức ăn tự trộn); đối tượng cung cấp không chỉ trao tay nữa mà đã rộng hơn là các cửa hàng, cửa hiệu. Ông Phạm Xuân Dương – Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT) khuyên người tiêu dùng yên tâm ăn thịt lợn, nhưng nguy cơ bùng phát việc sử dụng chất cấm trở lại là rất lớn nên cơ quan quản lý Nhà nước không thể chủ quan được.

Lo lắng hậu “lợn siêu nạc”

Cho dù số liệu về tỉ lệ thịt lợn có chất kích nạc độc là thế nào đi chăng nữa thì một điều dễ nhận thấy là giá thịt lợn ngoài chợ đang xuống trông thấy (có nơi chỉ còn 70.000/kg trong khi giá đúng phải là 120.000 đồng/kg). Người nông dân thì đang thua lỗ nặng khi giá lợn hơi hiện đã giảm 15% (chỉ còn 47.000/kg) so với thời điểm trước khi thông tin về thịt lợn có chất độc tạo nạc công bố.

Điều lo ngại tiếp theo là sau đợt tẩy chay này khoảng 6 tháng nữa, khi người nông dân thua lỗ, bỏ chăn nuôi lợn, giá thịt lợn lúc đó chắc chắn sẽ tăng rất cao, gây thiệt hại cho tất cả, từ người tiêu dùng tới người chăn nuôi…

Linh Nguyễn