Quá lo vì thanh khoản dư thừa!

Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước trong hai tuần từ 7/5 – 11/5 và 14 – 18/5, thanh khoản hệ thống ngân hàng tương đối dư thừa. Tham khảo thêm báo cáo từ nhóm nghiên cứu của một ngân hàng thương mại cổ phần hàng đầu của hệ thống, cho thấy, đang xuất hiện nhiều nỗi lo phía sau những con số “đẹp” từ lãi suất liên ngân hàng, quy mô giao dịch OMO (giao dịch trên thị trường mở) đến doanh số mua ròng ngoại tệ của Ngân hàng Nhà nước.

Những ngày cuối tuần từ 7/5 – 11/5, lãi suất VND liên ngân hàng chỉ ở mức 2,5% – 3%/năm với kỳ hạn qua đêm và 1 tuần. Thanh khoản dư, nhà điều hành hút ròng qua thị trường OMO và tín phiếu với khối lượng khoảng 6.083 tỉ đồng, ít hơn so với tuần trước, kể cả khi đã giảm số phiên phát hành tín phiếu xuống còn 1 – 2 phiên/tuần so với 4 – 5 phiên/tuần như trước đây.

Bước sang tuần từ 14/5 – 18/5, tình hình không có gì khác biệt so với tuần trước. Giao dịch VND trên liên ngân hàng tiếp tục ảm đạm, doanh số tập trung vào các kỳ hạn qua đêm và 2 tuần nhưng lãi suất tiếp tục giảm, thanh khoản tiếp tục tốt. Và tất nhiên, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục hút ròng khi thu về 4.111 tỉ đồng nhưng chỉ bơm ra 1.012 tỉ đồng.

Có một yếu tố quan trọng khác giúp cho thị trường VND ổn định thêm chính là sự chênh lệch lãi suất “đô – đồng”. Trong khi lãi suất USD chỉ vài phần trăm/năm, lãi suất VND 12%/năm, tâm lý găm giữ giảm mạnh, khiến giao dịch thị trường ngoại tệ sôi động đa chiều.

So với tuần trước đó, cầu hạn chế trong khi cung dồi dào, tổng lượng mua vào toàn thị trường ước đạt 1,960 tỉ USD còn chiều bán ra khoảng 2,280 tỉ USD. Khá nhiều ngân hàng mua ròng từ thị trường 1 và bán ròng trên thị trường 2 nhưng nếu giá bán ngoại tệ giảm dưới mức mua vào của Ngân hàng Nhà nước và trong trường hợp trạng thái ngoại tệ dương thì họ bán ngược cho Ngân hàng Nhà nước.

Bởi vậy, ở tuần này, mặc dù Ngân hàng Nhà nước chặn tỷ giá ở mức 20.850 VND/USD, không cho giảm sâu nhưng ước tính nhà điều hành đã mua 300 – 400 triệu USD.

Trong điều kiện tín dụng đóng băng triền miên từ đầu năm tới nay (tăng trưởng tín dụng tính đến 26/3/2012 so với 31/12/2011 giảm 1,96%) để giải quyết tình trạng thanh khoản dư thừa, các ngân hàng tăng cường mua trái phiếu Chính phủ, tín phiếu Ngân hàng Nhà nước. Nhưng điều bất ngờ là giao dịch trái phiếu tuần 14/5 – 18/5 khá im lìm.

Kết quả phiên đấu thầu trái phiếu Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) tuần qua không đáp ứng kỳ vọng của nhà tổ chức khi kỳ hạn 5 năm chỉ đạt tỉ lệ 27% và kỳ hạn 3 năm đạt 30%, lãi suất tương ứng với 2 kỳ hạn trên lần lượt là 9,5% – 9,8%, được cho là khá thấp so với phiên đấu thầu trái phiếu VDB ngày 22/2/2012.

Cùng đó, giao dịch trên thị trường trái phiếu thứ cấp cũng không khá hơn tuần trước khi lãi suất chỉ ở mức 8,65% – 8,75% – 9,28% lần lượt cho các kỳ hạn 2, 3, 5 năm, mức thấp nhất kể từ 2008. Rất có thể, các nhà đầu tư mà đặc biệt là các ngân hàng đã thận trọng hơn do kỳ vọng lạm phát xuống thấp hơn nữa.

Lời giải từ bảng cân đối tài sản doanh nghiệp

Theo phân tích của chuyên gia Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ Quốc gia thì vấn đề lớn nhất và nguy hiểm nhất của nền kinh tế hiện nay chính là tình trạng doanh nghiệp suy kiệt nguồn vốn trong khi ngân hàng đóng băng tín dụng.

“Đây là mối nguy từng làm rối ren nhiều nền kinh tế lớn trên thế giới, thậm chí cả Nhật Bản, chứ không riêng ở Việt Nam”, ông Nghĩa cảnh báo.

Theo ông, hiện nay có thể tạm phân loại doanh nghiệp thành hai nhóm. Nhóm đầu tiên là những doanh nghiệp tốt, có khả năng phục hồi sản xuất nhưng tồn kho cao. Với nhóm này, ngân hàng rất muốn cho họ vay tiếp tục đầu tư sản xuất nhưng vì lãi suất vẫn cao so với kỳ vọng, hàng hóa tồn kho chưa được giải phóng nên họ giãn, hoãn các quyết định vay đầu tư trung dài hạn mà chỉ vay vốn lưu động để cầm chừng hoạt động.

Nhóm thứ hai là số doanh nghiệp nhỏ và vừa, chiếm tỷ trọng chủ yếu trong nền kinh tế, tập trung ở khu vực tư nhân, vừa ngắc ngoải do nợ xấu cao, ít tài sản thế chấp, vừa điêu đứng vì không tiêu thụ được sản phẩm.

Ông cho rằng, muốn khắc phục tình trạng trên thì đối với nhóm thứ nhất, cần tiếp tục hạ lãi suất tiền vay thêm nữa để họ mạnh dạn vay đầu tư trung dài hạn.

Còn đối với nhóm đối tượng thứ hai, phải tìm mọi cách làm lành mạnh bảng cân đối tài sản để đưa họ trở về chuẩn mực tín dụng, bằng cách Chính phủ phải bỏ ra một khoản tiền mua lại nợ xấu của họ thì họ mới có thể vay khoản mới.

Vậy, Nhà nước lấy nguồn ở đâu để xử lý? Để tránh việc gây lạm phát trong tương lai, có thể dùng nguồn từ tín phiếu ngân hàng trung ương để quay vòng vì nguồn này phần lớn từ các ngân hàng thương mại đang thừa vốn.

Theo Thời báo Kinh tế Việt Nam