Bộ Quốc phòng Arab Saudi ngày 18/9 trưng mảnh vỡ máy bay không người lái (UAV) và tên lửa để cáo buộc Tehran "bảo trợ" vụ tấn công hai nhà máy dầu của tập đoàn Aramco, cho rằng chúng là những vũ khí từng được Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) sử dụng.

Iran vẫn liên tục bác bỏ cáo buộc liên quan tới vụ tấn công, cho rằng đó là đòn cảnh cáo của phiến quân Houthi tại Yemen. Tuy nhiên, giới chuyên gia nhận định Iran đang dần trở thành cường quốc về UAV, cho phép họ giúp đỡ các lực lượng ủy nhiệm tại Trung Đông nếu cần thiết.

UAV Iran giám sát tàu chiến Mỹ trên eo biển Hormuz ngày 19/7. Video: PressTV

"Iran đang bí mật tăng cường chế tạo UAV nội địa trước khi chuyển cho các đồng minh trong khu vực nhằm kiểm nghiệm khả năng thực chiến với các đối thủ ở Iraq, Israel và Arab Saudi", Seth J. Frantzman, giám đốc điều hành Trung tâm Báo cáo và Phân tích Trung Đông (MECRA) của Mỹ, nhận xét.

Hồi tháng 7, UAV Iran dường như đã đóng vai trò quan trọng trong cuộc tấn công nhóm dân quân người Kurd ở miền bắc Iraq bị Tehran cáo buộc sát hại các binh sĩ IRGC. Truyền thông Iran khi đó xác nhận một đơn vị UAV mới thành lập cũng tham chiến, chỉ ba tuần sau vụ Iran hạ UAV RQ-4N hiện đại của Mỹ.

Máy bay không người lái Iran không chỉ hoạt động ở vịnh Ba Tư hay trên không phận các nước láng giềng. Chúng đang dần mở rộng địa bàn tác chiến, có khả năng đe dọa Mỹ và đồng minh ở nhiều mặt trận khác nhau.

Dân quân Hezbollah được Iran hậu thuẫn đã triển khai và cải tiến UAV để tập kích lãnh thổ Israel trong nhiều năm qua. Phiến quân Houthi cũng thường xuyên dùng UAV tấn công cơ sở hạ tầng của Arab Saudi gần biên giới.

UAV Shahed-129 trong một buổi triển lãm đầu năm nay. Ảnh: MEHR News.

Cho đến giữa năm 2018, máy bay chiến đấu không người lái (UCAV) phổ biến và uy lực nhất trong kho vũ khí của Houthi là mẫu Qasef-1 với tính năng tương tự dòng Ababil-2/T do Iran phát triển. Tuy nhiên, phi cơ chỉ có tầm hoạt động tối đa 150 km, không đủ để tác chiến ngoài biên giới Yemen cũng như tấn công các mục tiêu ở miền nam Arab Saudi.

Tháng 9/2018, phiến quân Houthi triển khai mẫu UAV-X với dự trữ hành trình và tầm hoạt động lớn, cùng khả năng sát thương vượt trội để thực hiện các đòn tập kích nhằm vào mục tiêu trọng yếu nằm sâu trong lãnh thổ đối phương.

Chuyên gia Frantzman cho rằng việc Hezbollah, Houthi và dân quân thân Tehran ở Iraq sử dụng công nghệ UAV Iran đã giúp nước này tăng cường đáng kể năng lực răn đe Washington và đồng minh, đồng thời mang lại nhiều kinh nghiệm quý báu để phát triển các khí tài hiện đại hơn.

Iran tìm cách xây dựng lực lượng tác chiến UAV từ thập niên 1980 với nòng cốt là các sản phẩm nội địa. Tehran trưng bày một loạt mẫu phi cơ mới hồi tháng 1, nổi bật là UAV tàng hình Shaded-171 với khả năng mang 4 tên lửa dẫn đường chính xác.

Các nguyên mẫu UAV tàng hình của Iran. Ảnh: IBIS News.

Một số UAV hiện đại của Iran được sao chép từ phi cơ Mỹ. Dòng Saegheh và Shahed-171 được phát triển từ nền tảng chiếc Sentinel RQ-170 bị Iran ép hạ cánh năm 2011, trong khi Shahed-129 rất giống với dòng MQ-1 Predator.

Dù các tuyên bố về UAV tàng hình và có tầm hoạt động siêu xa của Iran vẫn còn gây ngờ vực, khả năng phát triển và biên chế UAV hiện đại của nước này là không thể xem thường.

Tehran muốn phô diễn năng lực tác chiến UAV nhằm cho thấy họ có thể đối phó các biện pháp trừng phạt của Mỹ và duy trì tiềm lực quân sự. Đây là lý do Iran liên tục diễn tập UAV trong nửa đầu năm 2019, đồng thời tuyên bố giám sát chặt chẽ mọi biến động của nhóm tàu sân bay Mỹ.

"Năng lực tác chiến UAV đóng vai trò quan trọng, giúp Iran gia tăng ảnh hưởng ở Trung Đông. Mỹ và đồng minh sẽ gặp nhiều khó khăn nếu muốn loại bỏ mối đe dọa từ UAV Iran khi nổ ra xung đột", chuyên gia Frantzman nhận định.

Theo VNE

Israel bác thông tin Hezbollah bắn hạ máy bay không người lái

Cận cảnh máy bay không người lái Okhotnik của Nga lần đầu cất cánh