Dự báo giá vé trong dịp nghỉ lễ 30/4 và sắp tới sẽ tiếp tục "nóng”.

Tăng cao so với thu nhập bình quân

Theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, nếu theo cách tính GDP bình quân đầu người của mỗi nước (số liệu World Bank 2022), Việt Nam là 4.163 USD, Thái Lan là 6.910 USD, Mỹ là 76.330 USD, Australia là 65.100 USD. Vậy với cùng một chặng bay, người Việt mất tới 12 ngày làm việc; Thái Lan là 5 ngày, Mỹ là 0,3 ngày và Australia là 0,6 ngày. Như vậy, giá vé là quá đắt so với thu nhập của người dân Việt Nam.

Nói về nguyên nhân khiến giá vé máy bay ở Việt Nam tăng cao, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, có nhiều nguyên nhân. Thứ nhất, lượng hành khách của các đường bay không ổn định, lưu lượng người đi máy bay từng thời điểm cũng không ổn định. Thứ hai, theo ông Thịnh, việc mở đường bay cũng đòi hỏi các quy định khắt khe. Với các đường bay dù ít khách vẫn phải duy trì bay theo tần suất 1 – 2 chuyến/tuần khiến chi phí phát sinh tăng cao.

“Theo quy định, những đường bay dù ít khách, hãng hàng không vẫn phải duy trì bay, dù lỗ vẫn phải bay. Do đó, các đường bay có lượng khách đông cũng không đủ để hãng bù lỗ cho đường bay vắng khách”, PGS Đinh Trọng Thịnh nêu.

Bản chất vấn đề ở đây là các hãng hàng không đều phải dùng USD để chi tiêu cho các chi phí hoạt động hàng không từ thuê máy bay, sân đỗ, cất hạ cánh, điều hành bay... để đáp ứng theo tiêu chuẩn quốc tế quy định. Vì hàng không liên quan tới an toàn bay, phải đảm bảo độ chính xác 100%. Do đó, khi mở bán vé máy bay, hãng hàng không cũng phải tính theo USD để quy đổi ra giá tiền Việt Nam đồng nên giá vé máy bay cao.

Nguồn dữ liệu, trang thống kê máy bay planespotters.net và hãng hàng không Việt Nam. Đồ họa: TUẤN ANH

Thiếu hụt máy bay trầm trọng

Mặt khác, hiện nay, hàng không đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt máy bay trầm trọng dẫn tới tình trạng giá vé máy bay tăng cao và khan hiếm. Theo các hãng hàng không, từ tháng 9/2023, nhà sản xuất động cơ Pratt&Whitney (PW) đã thông báo về việc phải thực hiện việc triệu hồi động cơ PW1100 trên các máy bay Airbus A321Neo để thực hiện việc kiểm tra và sửa chữa chuyên sâu nhằm khắc phục lỗi sản xuất.

Tại Việt Nam, việc nhà sản xuất PW yêu cầu triệu hồi một số máy bay A321Neo của các hãng hàng không Vietnam Airlines, Vietjet khai thác đã khiến ngành hàng không Việt Nam rơi vào tình trạng thiếu hụt đội máy bay khá trầm trọng.

Lãnh đạo Cục Hàng không Việt Nam thông tin, việc triệu hồi động cơ sẽ làm các máy bay trên phải dừng khai thác trong năm 2024 và năm 2025 (thời điểm dừng máy bay bắt đầu từ tháng 1/2024). Tính đến hết ngày 31/3, đội bay của Việt Nam có 205 máy bay; đang khai thác 159 máy bay, 20 máy bay đang bảo dưỡng thiết bị định kỳ và 26 máy bay phải tháo động cơ để kiểm tra, sửa chữa theo yêu cầu của nhà sản xuất động cơ. Từ nay đến cuối năm, toàn bộ 42 máy bay của các hãng hàng không Việt Nam sẽ phải dừng hoạt động để khắc phục lỗi động cơ của nhà sản xuất.

Nói về việc khắc phục tình trạng thiếu hụt máy bay, mở rộng thị trường, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh phân tích, trên thực tế, chúng ta đã có nhiều hãng bay mới đăng ký hoạt động. Tuy nhiên, giai đoạn dịch bệnh khiến cho đứt gãy chuỗi cung ứng, rất nhiều biến động xảy ra đã trì hoãn và gây khó khăn cho các hãng hàng không mới. Do đó, rất hy vọng khi thị trường dần ổn định, Việt Nam sẽ tạo điều kiện hấp dẫn cho nhiều hãng hàng không mới ra đời, đặc biệt là các hãng hàng không giá rẻ.

Giá vé máy bay nội địa và quốc tế đều tăng nhưng các chặng bay nội địa đang trên đà tăng cao hơn. Do đó, khách hàng có xu hướng chọn du lịch nước ngoài nhiều hơn trong nước. Dịp lễ 30/4 đến gần, với việc hoán đổi ngày làm việc để người dân được nghỉ 5 ngày Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, du lịch được kỳ vọng sẽ có nhiều khởi sắc. Tuy nhiên, các doanh nghiệp du lịch cũng dự đoán, lượng khách tăng trưởng trong dịp nghỉ lễ này đa số sẽ đến từ các tour du lịch đường bộ hoặc đường tàu hỏa. Điều này sẽ ảnh hưởng lớn tới các tour nội địa và các doanh nghiệp lữ hành. Nếu không sớm khắc phục, Việt Nam sẽ dần mất đi sức hấp dẫn đối với du khách trong nước và quốc tế.

Kiến nghị giải pháp, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, hoạt động hàng không có nhiều vấn đề cần tính toán khoa học để giảm thiểu tối đa chi phí. Cụ thể, cần tính toán kết nối với các công ty du lịch, địa phương, hãng vận tải chuyển tiếp để có mạng lưới phục vụ hành khách, tăng hiệu quả hoạt động. Về phía Nhà nước, mặc dù ngành hàng không đã có bước phục hồi nhưng cơ quan Nhà nước có thể tính toán hỗ trợ để doanh nghiệp hàng không phục hồi và phát triển.

Theo Diễn đàn Doanh nghiệp