Đường dây 500kV mạch 3: Kỳ tích của niềm tin và sự đoàn kết

Các dự án đường dây 500kV mạch 3 từ Quảng Trạch đến Phố Nối có tổng chiều dài 519 km, gồm hai mạch kép đường dây 500 kg vôn và 1177 vị trí móng cột đi qua địa bàn 211 xã, phường của 43 huyện, thị xã thuộc 9 tỉnh gồm Quảng Bình, Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hóa, Ninh Bình, Nam Định, Thái Bình, Hải Dương và Hưng Yên. Công trình có tổng mức đầu tư khoảng 23 nghìn tỷ đồng tương đương 1 tỷ đô la Mỹ.

Theo Quy hoạch điện VIII, tuyến đường dây này sẽ được xây dựng và đưa vào vận hành giai đoạn 2025 -2026 nhằm nâng cao năng lực kết nối lưới điện truyền tải liên miền Bắc – Trung - Nam, góp phần bảo đảm cung ứng điện cho miền Bắc. Tuy nhiên do tính chất cấp bách của hệ thống nguồn điện ở miền Bắc và khả năng truyền tải của lưới điện 500kV từ miền Trung ra miền Bắc, từ giữa năm 2023, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu gấp rút triển khai và hoàn thành trong tháng 6/2024.

Như chúng ta đã biết, vào những năm 90, cơ cấu nguồn điện của Việt Nam bị mất cân đối. Miền Bắc có nhiều nguồn nhiệt điện than và thuỷ điện, trong khi miền Nam chỉ có nguồn điện khí là chủ yếu, còn lại là một ít nguồn từ điện dầu và thuỷ điện. Năng lượng tái tạo thời kỳ đó chưa phát triển. Trong khi đó, nhu cầu điện cho phát triển kinh tế toàn bộ khu vực miền Nam là rất lớn. Chính vì vậy Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt đã quyết định cho xây dựng đường dây 500kV mạch 1 với quyết tâm hoàn thành trong 2 năm để đưa điện từ miền Bắc vào miền Nam.

Sau khi hoàn thành, dự án này đã giải quyết được tình trạng thiếu điện ở miền Nam, tạo sức bật rất lớn cho sự phát triển kinh tế xã hội của miền Nam – 1 đầu tàu kinh tế đất nước.

Những năm sau đó, Việt Nam đã phát triển đường dây 500kV mạch 2 và một phần mạch 3 ở phía Nam để đưa điện từ miền Trung, Tây Nguyên ra miền Bắc và nâng cao độ ổn định của hệ thống điện. Tuy nhiên do cơ cấu nguồn điện ở miền Bắc đã tới hạn, trong khi miền Nam và miền Trung đã phát triển nhiều trung tâm điện lực lớn và có gần 20.000 MW năng lượng tái tạo nhưng khả năng truyền tải của đường dây từ miền Trung ra miền Bắc tới hạn do đó việc xây dựng đường dây mạch 3 từ Quảng Trạch – Phố Nối có ý nghĩa hết sức quan trọng.

Còn nhớ vào trung tuần tháng 7 năm 2023, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên mới tổ chức họp (sau khi Thủ tướng chỉ đạo) với Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước, Tập đoàn Điện lực Việt Nam/Tổng công ty truyền tải điện quốc gia và 9 địa phương có đường dây mạch 3 đi qua nhằm định hướng, nêu giải pháp triển khai và tiến độ hoàn thành là 30/6/2024. Khi đó và cả thời điểm sau này, nhiều người còn khẳng định là không thể hoàn thành. Bởi lẽ có quá nhiều thách thức, đặc biệt là về thời gian, đó là chưa kể đến hồ sơ, thủ tục, giải phóng mặt bằng, năng lực nhà thầu, điều kiện thi công, yếu tố thời tiết.

Thế nhưng với tinh thần “chỉ bàn làm, không bàn lùi”, “vượt nắng, thắng mưa”, “ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương”, làm việc liên tục 24/7, “3 ca, 4 kíp”, “làm ngày không đủ, tranh thủ làm đêm”, “làm xuyên tết, xuyên ngày nghỉ, xuyên ngày lễ”... chỉ sau hơn 6 tháng, 4 dự án thành phần và các công trình phụ trợ đã cơ bản hoàn thành. Đặc biệt vào ngày 30/6, cung đoạn đường dây từ Nhiệt điện Nam Định – Thanh Hoá đã hoàn thành đóng điện, ngày 28/6 Trạm biến áp 500kV Thanh Hoá cũng đóng điện. Trước đó là một số tuyến đường dây kết nối khác cũng đã hoàn thành, kịp thời giảm tải cho lưới điện 500kV từ miền Trung ra miền Bắc. Theo quyết tâm của EVN/EVNNPT và các nhà thầu, đến 30/7, toàn bộ tuyến đường dây sẽ hoàn thành đóng điện và tổ chức khánh thành.

Để có được kết quả nêu trên, ngoài sự quan tâm, chỉ đạo, động viên của Thủ tướng, các phó Thủ tướng còn phải kể đến nỗ lực của các bộ/ngành, địa phương. Cụ thể, đã tháo gỡ khó khăn về thủ tục sử dụng đất rừng, chuyển đổi đất nông nghiệp; hỗ trợ tối đa thủ tục giải phóng mặt bằng; vận động tuyên truyền người dân ủng hộ dự án.

Định kỳ hai tuần, Thường trực Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia trọng điểm ngành Năng lượng tổ chức họp giao ban trực tuyến kiểm điểm tiến độ thực hiện các dự án, quyết liệt triển khai phương án 4 tại chỗ trên công trường đường dây 500 kg mạch 3 bao gồm thiết bị thi công tại chỗ, lao động tại chỗ, vật liệu xây dựng tại chỗ và thực hiện đền bù tại chỗ.

Bên cạnh đó là các phong trào thi đua cho công trường mạch 3. Đặc biệt ngành điện đã thực hiện huy động quy mô cả nước để đưa những người lính áo cam khắp mọi miền Tổ quốc cùng với sự hỗ trợ của các doanh nghiệp ngành năng lượng để đẩy nhanh tiến độ thi công, cao điểm có lúc lên tới hơn 15.000 lao động. Ngoài ra còn có khoảng 4000 đoàn viên thanh niên được Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh hỗ trợ tại các địa phương.

Ông Nguyễn Thái Sơn - Phó Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam cho rằng, việc đóng điện tuyến đường dây 500kV mạch 3 cung đoạn Nhà máy Nhiệt điện Nam Định - Thanh Hoá cùng với khối lượng công việc đã cơ bản hoàn thành đến thời điểm này được đánh giá là 1 kỳ tích của ngành điện. Bởi lẽ chưa có dự án/công trình nào có thể triển khai thần tốc như vậy. Tuyến đường dây khá dài 2 mạch, đi qua nhiều địa phương, địa hình khá phức tạp, yêu cầu kỹ thuật cao, khối lượng công việc rất lớn, thời gian yêu cầu gấp gáp.

Theo ông Nguyễn Thái Sơn, từ trước tới nay, đã có nhiều công trình truyền tải trọng điểm như đường dây 500kV mạch 1, đường dây 500kV từ Sơn La đi Lai Châu, từ Vân Phong đi Vĩnh Tân hay đường dây 500kV mạch 3 từ Quảng Trạch – Dốc Sỏi – Pleiku cũng phải mất từ 18 tháng đến trên 3 năm mặc dù cũng đã có sự chỉ đạo, hỗ trợ của Chính phủ.

"Tôi cũng có thể khẳng định rằng là đến bây giờ thì không có một cái công trình nào mà lực lượng nhà thầu xây dựng, lực lượng của chủ đầu tư, rồi lực lượng của các đơn vị xã hội, rồi thanh niên lại cùng hòa đồng chung nhau xây dựng với một khí thế như là những năm 80, 90 như thế" - ông Nguyễn Thái Sơn chia sẻ.

Có thể nói việc hoàn thành toàn bộ dự án đường dây 500kV mạch 3 trong tháng 7/2024 là một kỳ tích thời kỳ đổi mới. Và kết quả đó là minh chứng rõ nét cho bản lĩnh, quyết tâm và sự đoàn kết đồng lòng của người Việt Nam. Thành quả ấy cũng sẽ để lại nhiều bài học kinh nghiệm trong việc triển khai các công trình khác, những việc lớn, quan trọng của đất nước mà như Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ ra đó là phải quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, rõ người, rõ việc, rõ thời gian và rõ sản phẩm; Vượt qua khó khăn thách thức, biến không thành có, biến khó thành dễ, biến không thể thành có thể; Phải chuẩn bị vốn và huy động nguồn lực tổng lực, huy động sức mạnh của địa phương; Sự vào cuộc với tinh thần trách nhiệm cao của cả hệ thống chính trị từ trung ương tới địa phương; tháo gỡ giải quyết nhanh các thủ tục và sau cùng là có được sự đồng thuận, ủng hộ của người dân.