Dựng máy nổ làm vàng trái phép tại nhà

Theo ghi nhận tại thôn Đàn Thượng của xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh, Quảng Nam, tình trạng người dân chở quặng về tập kết tại nhà để nghiền lóng vàng diễn ra vô cùng nhộn nhịp, tất bật. Hầu như nhà nào cũng có vài đống quặng đổ ngổn ngang che phủ bạt trước sân nhà và ngoài vườn.

Một xưởng nghiền quặng vàng trái phép tại nhà ở thôn Đàn Thượng của xã Tam Lãnh.

Để nghiền số quặng được tập kết xung quanh nhà này, người dân đã đầu tư trang thiết bị máy móc như: máy nổ, dây chuyền nghiền quặng, đặc biệt là các hồ chức chất độc cyanua được xây lên sát nhà để ngâm ủ quặng sau khi được nghiền mịn ra.

Tình trạng nghiền quặng, ngâm ủ quặng mịn tại đây là công việc chung của phụ nữ và đàn ông. Tại một “xưởng” nghiền quặng tuyển vàng trái phép tại nhà, khi hỏi về số lượng quặng đang đổ đống trước hiên nhà - một người đàn ông cho biết số quặng này mua của Công ty TNHH Khai thác vàng Bồng Miêu về nghiền mót vàng cám.

Chất độc cyanua trong các hồ ngâm ủ quặng sẽ được người dân thải trực tiếp ra một nhánh con sông Bồng Miêu sát đó.

Từng đống quặng vàng đổ ngổn ngang ở gần sông Bồng Miêu.

“Vàng tặc” lộng hành đầu độc môi trường

Ghi nhận tại một đại công trường vàng trái phép, có khoảng 10 lán trại được các chủ bãi dựng lên sát nhánh sông Tiên nơi giáp ranh giữa xã Tam Lãnh và xã Tiên Lập của huyện Tiên Phước, Quảng Nam - nơi đây một khu vực đồi núi bị “vàng tặc” đào bới nát bét, sâu hoắm để lấy quặng tuyển vàng. Bên dưới là dòng sông đục ngầu vì đất đá, quặng kể cả chất độc cyanua và thủy ngân được xả thẳng xuống sông.

Tiếng máy nổ nghiền quặng, đất đá nổ rầm rú núi rừng. Để phục vụ cho việc khai thác vàng ban đêm lẫn ban ngày, các chủ bãi đã kéo đường dây điện gần 10km băng qua nhánh sông Tiên vào tới bãi vàng trái phép.

Đại công trường trái phép tại địa bàn thôn Đàn Thượng của xã Tam Lãnh do anh em ông Nguyệt ở xã Tiên Lập dựng lên.

Tại một bãi vàng trái phép nằm sát nhánh sông Bồng Miêu thuộc địa phận xã Tiên Lập, một đối tượng khai thác vàng trái phép nói: Lỡ mua máy móc về dựng trại rồi nên tụi em tranh thủ ngâm ủ hết đống quặng này lấy lại vốn và kiếm ít tiền ăn Tết luôn.

Còn tại đại công trường vàng trái phép do mấy anh em ông Nguyệt (người xã Tiên Lập) làm chủ bãi, lúc chúng tôi đến có khoảng 30 người đang hì hục chui xuống hầm đào đất đá và người đứng trên mặt đất nghiền quặng để lóng rửa lấy vàng. Thấy người lạ là họ tắt máy bỏ đi chỗ khác. Trong khi đó mùi chất độc cyanua và thủy ngân phát tán nồng nặc.

Toàn bộ chất độc cyanua và thủy ngân được “vàng tặc” thải thẳng xuống sông.

Trả lời về đại công trường vàng trái phép ngang nhiên tồn tại lâu nay trên địa phận của xã do mình quản lý, ông Bùi Quang Minh, Chủ tịch UBND xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh nói: “Bãi vàng trái phép này của ông Nguyệt (là người dân xã Tiên Lập), lực lượng xã một lần tổ chức truy quét rồi nhưng không ngờ họ lén lút làm lại. Xã sẽ cử lực lượng kiểm tra, xử lý ngay”.

Các hồ chứa chất độc cyanua để ngâm ủ quặng vàng.

Theo ông Minh, nguyên nhân hiện nay tại địa phương đang xuất hiện tình trạng đào đãi vàng trái phép là do vừa qua Công ty TNHH Khai thác vàng Bồng Miêu ngừng hoạt động nên gần 400 công nhân là người dân địa phương cũng phải nghỉ việc, một số người kéo vào núi rừng để khai thác vàng trái phép. Không những vậy, người dân các huyện Núi Thành, Tiên Phước và Thăng Bình cũng kéo lên làm vàng, hiện có hàng trăm người đang “ẩn” mình trong các hầm lò, ăn ở, sinh hoạt ngay trong hầm để khai thác vàng nên công tác truy quét, đẩy đuổi các đối tượng ra khỏi khu vực gặp nhiều khó khăn.

          Đ.P