Vừa qua, Quốc hội đã nghe tờ trình về dự án Luật Chứng khoán (sửa đổi) cũng như Báo cáo thẩm tra dự án Luật Chứng khoán (sửa đổi). Một trong những vấn đề gây tranh cãi nhất trong dự thảo luật lần này là việc tách hay không tách Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) ra khỏi Bộ Tài chính.

(Ảnh minh họa)

Bộ Tài chính - cơ quan chủ quản của UBCKNN - cho rằng ủy ban trực thuộc bộ này là "phù hợp với thực tiễn Việt Nam, mô hình tổ chức theo thông lệ quốc tế".

Trong khi đó, đa phần thành viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng việc xác lập UBCKNN là cơ quan độc lập, thuộc Chính phủ là cần thiết.

Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (Hà Nội) cho rằng, UBCKNN vẫn nên trực thuộc Bộ Tài chính nhằm bảo đảm tuân thủ Nghị quyết của Đảng về việc: chỉ thành lập tổ chức mới trong trường hợp cá biệt, thực sự cần thiết do nhu cầu thực tiễn; sắp xếp bộ máy không được tăng thêm đầu mối, biên chế, trường hợp đặc biệt cần thêm đầu mối phải có ý kiến của Bộ Chính trị… Nếu nay chúng ta tách UBCKNN thành cơ quan độc lập thì điều này đồng nghĩa với việc làm tăng thêm đầu mối, tăng thêm biên chế và đương nhiên sẽ tăng chi ngân sách cho bộ máy.

Cũng theo đại biểu Vũ Thị Lưu Mai, việc tách UBCKNN ra khỏi Bộ Tài chính cũng chưa đủ cơ sở thực tiễn. Do Tờ trình của Chính phủ không đưa ra được những bất cập trong bộ máy hiện hành, cũng không chỉ rõ quy định nào cản trở quá trình vận hành bộ máy. Trong khi đó, theo Báo cáo của Bộ Tài chính, những năm qua hoạt động của thị trường chứng khoán đã có mức tăng trưởng đáng kể. Kết thúc năm 2018, quy mô thị trường vốn hóa cổ phiếu đã đạt mức 71,9%, tăng 1.680 lần so với năm 2002. Như vậy, căn cứ để phải thay đổi mô hình tổ chức của UBCKNN là chưa đủ.

“Việc phát triển thị trường chứng khoán luôn cần gắn liền với các chính sách tài khóa. Nếu giữ mô hình UBCKNN thuộc Bộ Tài chính sẽ đáp ứng được yêu cầu quản lý nhà nước, đồng thời bảo đảm tính nhất quán trong thực thi các chính sách tài khóa” - đại biểu Vũ Thị Lưu Mai nói và cho rằng “để nâng cao hiệu quả hoạt động của một bộ máy không phụ thuộc vào việc cơ quan đó nằm ở đâu mà vấn đề là trao cho nó những quyền năng gì.

Đặt giả thuyết nếu UBCKNN tách khỏi Bộ Tài chính chuyển sang đầu mối của Chính phủ mà không trao cho nó những quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm, theo đại biểu Mai cũng sẽ không đem lại hiệu quả thiết thực.

Cùng quan điểm này, đại biểu Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) cho biết thêm, UBCKNN được thành lập năm 1996, ban đầu là cơ quan thuộc Chính phủ; đến năm 2004 chuyển về trực thuộc Bộ Tài chính và đã đóng góp không nhỏ vào quá trình hình thành, phát triển thị trường chứng khoán. Mặc dù quy mô thị trường còn nhỏ, chưa thực hiện đầy đủ vai trò huy động vốn trung và dài hạn cho doanh nghiệp, vẫn tồn tại sự mất cân đối giữa thị trường tiền tệ và thị trường vốn nhưng sự phát triển của thị trường chứng khoán nước ta thời gian qua đã có nhiều chuyển biến tích cực. Giai đoạn 2000-2005, quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt mức trên dưới 1% GDP thì đến năm 2018 đã đạt 71,9% GDP; quy mô thị trường trái phiếu cũng tăng nhanh, đến tháng 5/2019 đạt 40,7% GDP...

Từ số liệu và tình hình của thị trường chứng khoán, đại biểu cho rằng, mô hình UBCKNN trực thuộc Bộ Tài chính không gây ách tắc cho sự phát triển, chưa cản trở sự tăng trưởng tích cực của thị trường chứng khoán. Vì thế, việc đưa UBCKNN thành cơ quan thuộc Chính phủ cần hết sức cân nhắc vì sẽ gây xáo trộn, mất thời gian sắp xếp lại tổ chức nhân sự và có thể gây tác động đến thị trường chứng khoán trong khi thị trường đang phát triển bình thường và đạt kết quả tích cực.

“Nhất là khi đề xuất thay đổi không có đánh giá tác động và không nêu bật được sự cần thiết; các lý do là giảm bớt khâu trung gian, tăng tính độc lập hay đổi mới và cấu trúc lại thị trường tài chính còn nặng về định tính, chưa được chứng minh bằng các lập luận khoa học và bằng chứng thuyết phục là tại sao chuyển đổi lại tăng tính độc lập hay chuyển đổi tác động đến đổi mới và cấu trúc lại thị trường như thế nào” - đại biểu Hoàng Quang Hàm nhấn mạnh.

Minh Thùy

Hai cá nhân bị xử phạt gần 1,2 tỷ đồng vì thao túng cổ phiếu

Xử phạt một doanh nghiệp vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán

Nhà đầu tư quốc tế góp ý cho dự thảo Luật Chứng khoán sửa đổi