Bát nháo” trong quản lý trật tự xây dựng

Theo thống kê của Sở Xây dựng Hà Nội, từ năm 2014 đến nay, trên địa bàn thành phố có hơn 3.000 công trình vi phạm trật tự xây dựng, 6 tháng đầu năm nay, lực lượng thanh tra xây dựng đã phát hiện hơn 1.300 công trình vi phạm. Các vi phạm được lập hồ sơ, đề xuất biện pháp xử lý và chuyển đến chính quyền các cấp xử lý theo quy định.

Tòa nhà dòm xuống Lăng Bác tại số 8b Lê Trực

Báo cáo trả lời kiến nghị cử tri của UBND TP Hà Nội cho biết, trong năm 2015, Thanh tra Sở Xây dựng thực hiện 147 cuộc thanh tra, qua kiểm tra đã phát hiện 65 dự án vi phạm trật tự xây dựng, trong đó có 22 trường hợp không có giấy phép xây dựng; 35 trường hợp xây dựng sai giấy phép, sai thiết kế, sai quy hoạch; 8 dự án vi phạm vệ sinh môi trường, an toàn lao động.

Đối với các dự án khu đô thị, có 18 dự án vi phạm trật tự xây dựng, trong đó có 6 dự án không phép; 10 dự án sai phép, sai quy hoạch, sai thiết kế; 2 dự án vi phạm về vệ sinh môi trường, an toàn lao động.

Qua báo cáo UBND TP Hà Nội còn điểm rõ những dự án vi phạm trật tự xây dựng có tính chất phức tạp, nổi cộm. Đứng đầu trong danh sách này là dự án đầu tư trung tâm thương mại văn phòng nhà ở để bán và cho thuê do Công ty Cổ phần may Lê Trực làm chủ đầu tư tại 8B Lê Trực. Chủ đầu tư xây dựng sai so với nội dung giấy phép được cấp về tổng chiều cao công trình, tổng diện tích sàn.

Ngoài ra cũng phải kể đến các sai phạm tiêu biểu khác như: Dự án chung cư cao tầng số 93 Lò Đúc do Công ty TNHH Khách sạn Kinh Đô làm chủ đầu tư; Chung cư cao tầng và trung tâm thương mại văn phòng do Công ty Cổ phần may Thăng Long làm chủ đầu tư tại số 250 Minh Khai; Chung cư 88 Láng Hạ do Công ty TNHH Hanotex làm chủ đầu tư…

Hầu hết tại các dự án trên đều có chung một điểm đó là xin giấy phép xây dựng một đằng, nhưng khi thực hiện thì lại làm một nẻo. Chủ đầu tư luôn đưa các cơ quan quản lý Nhà nước vào sự đã rồi…

Hội chứng “nhờn” luật

Năm 2015, Báo Năng lượng Mới là đơn vị đi tiên phong trong việc đưa những sai phạm trong xây dựng tại Hà Nội ra ánh sáng và vụ “Pháo đài dòm xuống Lăng Bác” tại 8B Lê Trực là đại diện tiêu biểu nhất. Có thể nói, trong những năm qua công tác quản lý xây dựng, kiến trúc tại Hà Nội còn rất nhiều hạn chế. Việc để cho hàng loạt sai phạm trong xây dựng tại nhiều tòa cao ốc chọc trời ngang nhiên tồn tại là một minh chứng rõ nét nhất. Thậm chí, nhiều trường hợp đang hợp thức hóa cho sai phạm, tạo nên hội chứng “nhờn” luật của các doanh nghiệp. Vậy không hiểu cả nghìn thanh tra xây dựng đang làm việc tại Hà Nội ở đâu khi những sai phạm này cứ hằng ngày diễn ra trước bàn dân thiên hạ.

Nói tới kỳ tích “nhờn” luật thì trong năm 2015 không dự án nào có thể vượt qua được dự án tòa nhà hỗn hợp Thăng Long cao 27 tầng ở tổ 50, phường Yên Hòa (quận Cầu Giấy). Chủ đầu tư dự án này đã thực hiện chiến lược “tiền trảm hậu tấu” một cách rất bài bản và bền bỉ. Đó là cứ vi phạm rồi chịu bị phạt hành chính với số tiền thực sự là “muỗi đốt i-nox” so với lợi nhuận thu lại từ những sai phạm của mình.

Được biết, ngày 15-1-2009, UBND TP Hà Nội đã có quyết định thu hồi 4.846m² đất tại phường Yên Hòa giao cho Công ty TNHH Thăng Long để thực hiện dự án đầu tư xây dựng trụ sở làm việc và văn phòng cho thuê cao 17 tầng. Nhưng khi tiến hành thi công, thay vì thực hiện theo hồ sơ đã được phê duyệt thì chủ đầu tư này đã tìm cách xin nâng chiều cao từ 17 tầng lên 27 tầng và thay đổi chức năng của tòa nhà (từ trụ sở làm việc và văn phòng thành tòa nhà hỗn hợp, căn hộ chung cư).

Công trình xây dựng tòa nhà hỗn hợp Thăng Long - nơi xảy ra nhiều sai phạm

Chưa dừng lại ở đấy, sau khi được hợp thức hóa việc nâng tầng, chuyển đổi công năng, thời gian gần đây công trình này lại tiếp tục sai phạm và bị đình chỉ thi công. Theo thông tin phóng viên tìm hiểu, so với hồ sơ thiết kế được duyệt hiện công trình xây tăng thêm hàng trăm mét vuông diện tích sàn xây dựng, tăng thêm mật độ xây dựng, xây thêm các hạng mục như bể bơi... Điều đáng nói, hiện chủ đầu tư là Công ty TNHH Thăng Long tiếp tục đề nghị xin được điều chỉnh để hợp thức hóa cho hàng loạt sai phạm trên.

Ngày 17-8-2015, Cục Quản lý hoạt động xây dựng (Bộ Xây dựng) đã đưa ra văn bản với nội dung: “Công trình tòa nhà hỗn hợp thuộc dự án trụ sở văn phòng làm việc, dịch vụ công cộng và nhà ở tại phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội, khi được điều chỉnh phương án thiết kế một phần diện tích sàn trụ sở văn phòng làm việc của công trình sang nhà ở và bố trí bể bơi trên tầng mái là đủ điều kiện để trình phê duyệt…”. Nếu chiếu theo văn bản này thì lại một lần nữa chủ đầu tư thực hiện thành công bài cũ “tiền trảm hậu tấu” cứ xây, cứ vi phạm rồi lại xin điều chỉnh quy hoạch rồi lại sai phạm, lại xin…

Có vị cán bộ cho rằng, nhiều quận của Hà Nội như Cầu Giấy, Thanh Xuân, Nam Từ Liêm, hàng loạt cao ốc đua nhau mọc lên nhưng “đụng đâu sai đấy”. Thậm chí, có những tòa nhà ngang nhiên xây dựng không phép ngay cạnh trụ sở của cơ quan chính quyền.

Đơn cử tòa nhà Lod ở số 38, đường Trần Thái Tông (cạnh UBND phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy) do Công ty Phúc Lộc làm chủ đầu tư. Công trình xây dựng lên đến 11 tầng, chưa kể tầng hầm mà khi hỏi tới giấy phép xây dựng thì tuyệt nhiên không có. Sau khi vụ việc bị phát hiện, tòa nhà này đã được cơ quan từ phường đến quận kiểm tra, lập biên bản vi phạm hành chính và yêu cầu ngừng thi công. Thế nhưng, thay vì chấp hành, chủ đầu tư ngang nhiên cho máy móc vào tự ý phá dỡ, thay đổi kết cấu của công trình gây bức xúc cho người dân.

Với hàng loạt công trình xây dựng sai phạm ngang nhiên hiện nay trên địa bàn Hà Nội, câu hỏi đặt ra không chỉ dừng lại ở việc xử lý mà về trách nhiệm của lực lượng chức năng. Bởi ngoài các lực lượng chức năng khác, hiện Hà Nội có khoảng 1.600 thanh tra xây dựng được rải đều từ cấp thành phố đến phường, xã. Hà Nội cũng đã đưa ra hàng loạt quy định, quy định rõ trách nhiệm từng cấp, từng lực lượng. Thế nhưng, nhiều vi phạm trật tự xây dựng vẫn xảy ra, từ xây dựng không phép, sai quy hoạch, sai phép, lấn chiếm không gian, mật độ xây dựng, xây dựng trên đất công, đất nông nghiệp.

Theo kết quả giám sát của HĐND thành phố tại các quận, huyện cho thấy, vi phạm trật tự xây dựng diễn ra rất phổ biến, có nhiều địa phương ghi nhận số vi phạm những tháng đầu năm 2015 đã khá cao, thậm chí cao hơn cả con số của cả năm 2014 như Đan Phượng (72 trường hợp), Thanh Trì (135 trường hợp), Hà Đông (48 trường hợp), Bắc Từ Liêm (115 trường hợp), Chương Mỹ (89 trường hợp)…

Cán bộ quản lý chưa nghiêm

Ngày 8-12-2015, trong buổi tiếp xúc cử tri quận Hai Bà Trưng (Hà Nội), ông Phạm Quang Nghị, phụ trách Đảng bộ TP Hà Nội đã dành phần lớn thời gian nói về vi phạm trật tự xây dựng ở các công trình sai phạm, trong đó có tòa nhà 8B Lê Trực.

Bí thư Hà Nội cho rằng, nếu làm kiên quyết ngay từ đầu thì không đến mức các công trình xây dựng xảy ra sai phạm nghiêm trọng mới tính đến việc xử lý. Khi đó, ngoài việc xử lý trách nhiệm của chủ đầu tư, phải xử lý trách nhiệm buông lỏng quản lý của các cán bộ.

“Không biết chừng ở đây có sự làm ngơ, nhận quà biếu hoặc phong bì gì đấy rồi để cho người ta làm sai”, ông Phạm Quang Nghị nói.

Khi đề cập về tình trạng xây dựng sai phép, không phép tại Hà Nội một lãnh đạo Thanh tra Bộ Xây dựng cho rằng, căn cứ quan trọng của việc cấp phép xây dựng là quy hoạch 1/500, trong đó phải có thiết kế đô thị. Tất cả những thông số, điều kiện phải rõ ràng, công khai cho người dân, cho doanh nghiệp biết khi cấp phép xây dựng. Thực tế, cùng một tuyến phố nhưng có người được cấp giấy phép xây dựng 10 tầng, có người thì chỉ được cấp 5-7 tầng, dẫn đến tình trạng xin - cho, nhiều trường hợp xây dựng sai phép, xây dựng vượt tầng trong khi chính quyền không xử lý cương quyết. “Công tác quy hoạch, cấp phép xây dựng rõ ràng, minh bạch thì chỉ cần một nửa trong số 1.600 thanh tra xây dựng làm việc hết trách nhiệm của mình, xử lý nghiêm vi phạm ngay từ đầu thì không có chuyện công trình sai phép nhiều như hiện nay”, vị cán bộ này nói.

Tại hội nghị giao ban công tác quản lý trật tự xây dựng đô thị cách đây mấy năm, ông Trần Trọng Dực, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Thành ủy Hà Nội đã thẳng thắn chỉ ra lý do khiến Hà Nội tái phát nạn xây nhà sai phép. Theo ông Dực, thay vì xử lý, các cơ quan chức năng lại chụm vào hợp thức hóa sai phạm, làm theo yêu cầu của chủ đầu tư