Giảm nguy cơ ô nhiễm môi trường

Theo GS Trần Đình Long - Phó chủ tịch Hội Điện lực Việt Nam, trong số các nguồn phát thì nhiệt điện than gây ô nhiễm môi trường nặng nhất. Vấn đề này không chỉ riêng ở Việt Nam mà ở cả các nước phát triển trên thế giới. Ngoài lượng tro xỉ kèm các chất độc hại có trong nó, các nhà máy còn thải ra bầu khí quyển một lượng khí SOx lớn. Nếu không được xử lý triệt để sẽ gây nhiều hệ lụy cho môi trường, xã hội ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt của người dân.

Trong khi đó, báo cáo về việc xử lý tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện than của Bộ Xây dựng cho thấy, tổng lượng tro xỉ thải ra tại các nhà máy nhiệt điện vào khoảng 15 triệu tấn/năm, đến năm 2020 con số này là 30 triệu tấn/năm. Số chất thải này chủ yếu được chôn lấp tại bãi thải xỉ của các nhà máy với diện tích đất quy hoạch cho các bãi thải xỉ đã lên tới gần 2.000ha. Tuy nhiên, báo cáo cũng cho thấy, một lượng tro xỉ hiện đã được sử dụng để sản xuất vật liệu không nung như gạch, vữa, phụ gia cho xi măng, bê tông đầm lăn ở các thủy điện...

Sản phẩm gạch không nung của doanh nghiệp tư nhân Nguyễn Trình

Giám đốc doanh nghiệp tư nhân sản xuất thương mại Nguyễn Trình (TP Trà Vinh, tỉnh Trà Vinh) - một trong những đơn vị đang dùng tro xỉ của Nhà máy Nhiệt điện Duyên Hải 1 làm gạch không nung - cho rằng, nếu triển khai tốt, có chính sách hỗ trợ tốt thì đây sẽ là lời giải quan trọng cho bài toán tro xỉ tại các nhà máy nhiệt điện than. Bởi theo ông Trình, sau một thời gian triển khai sản xuất, sản phẩm gạch không nung của ông bước đầu đã được thị trường đón nhận với nhiều ưu điểm vượt trội. Cụ thể, nếu là gạch nung thì khi xe đổ gạch xuống sẽ vỡ còn với gạch không nung thì không. Còn về chất lượng, nếu làm đúng, làm chuẩn thì chất lượng gạch không nung và gạch nung là tương đương.

Được biết, hiện doanh nghiệp tư nhân sản xuất thương mại Nguyễn Trình đang ký tiêu thụ khoảng 400 ngàn tấn tro xỉ của Nhà máy Nhiệt điện Duyên Hải 1 để làm gạch không nung. Sản phẩm gạch không nung của Nguyễn Trình không chỉ được tiêu thụ ở Trà Vinh mà đã cung cấp cho một số công trình lớn ở TP Hồ Chí Minh.

Liên quan đến vấn đề xử lý tro xỉ của Nhiệt điện Duyên Hải 1, trao đổi với phóng viên Báo Năng lượng Mới, ông Nguyễn Hữu Thảo - Phó giám đốc Sở Công Thương Trà Vinh cho hay: Đây là vấn đề nan giải. Tuy nhiên, qua đi thực tế tìm hiểu, chúng tôi thấy bãi xả tro xỉ của Duyên Hải hiện khá tốt. Đường truyền xỉ từ nhà máy ra silô là khép kín và từ silô ra bãi thải rất ngắn. Việc lu lèn được lãnh đạo nhà máy rất quan tâm. Riêng việc xử lý tro xỉ, 1 ngày Duyên Hải 1 cho ra khoảng 3-4 ngàn tấn xỉ.

Tuy nhiên, để giải quyết triệt để vấn đề này, ông Thảo thông tin Trà Vinh đang kêu gọi đầu tư, mở rộng việc sử dụng xỉ than để làm nguyên liệu cho sản phẩm khác. Và hiện trên địa bàn tỉnh Trà Vinh đã có doanh nghiệp tư nhân sản xuất thương mại Nguyễn Trình đang làm dây chuyền sản xuất gạch không nung từ tro xỉ của nhà máy. Ngoài ra còn có 3 doanh nghiệp khác cũng đang được làm thủ tục xin phép. Sở Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu UBND tỉnh và đang xin ý kiến của Bộ Tài nguyên và Môi trường, khi có ý kiến của Bộ sẽ xem xét cấp phép cho các doanh nghiệp này.

Không chủ quan

Mặc dù vấn đề tro xỉ đã được Nhà máy Nhiệt điện Duyên Hải 1 kiểm soát và đang có giải pháp xử lý khá hiệu quả, nhưng theo ông Thảo, việc kiểm soát môi trường xung quanh hoạt động của nhà máy không thể chủ quan. Trung tâm Nhiệt điện Duyên Hải là công trình lớn đầu tiên của Trà Vinh nên ngay từ khi bắt đầu triển khai thi công cũng như khi đi vào vận hành, vấn đề môi trường đã được lãnh đạo tỉnh đặc biệt quan tâm. UBND tỉnh Trà Vinh đã thành lập 1 tổ giúp việc chuyên theo dõi về lĩnh vực môi trường, hóa chất do Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường làm tổ trưởng, Sở Công Thương là thành viên. Định kỳ hằng tháng, tổ có họp, có đi thực tế, nắm dư luận nhân dân. UBND thị xã Duyên Hải nơi đặt trung tâm nhiệt điện cũng thành lập 1 tổ do Phòng Tài nguyên và Môi trường làm tổ trưởng.

Phun nước tạo ẩm tại bãi chôn lấp tro xỉ của Nhà máy Nhiệt điện Duyên Hải 1

“Trong quá trình vận hành, đặc biệt là khi nhà máy bắt đầu vận hành, có khói đen, dân phản ứng rất nhiều. Nhưng qua công tác kiểm tra, làm việc với nhà máy, với nhà thầu xử lý các vấn đề môi trường đến thời điểm này, vấn đề môi trường ở trung tâm nhiệt điện rất ổn. Quan hệ phối hợp giữa nhà máy với các sở, ngành của tỉnh rất chặt. Chúng tôi có đường dây nóng, chỉ cần dưới nhà máy có chút khói đen đen, xám xám một chút là dân ở khu vực nhà máy sẽ điện lên cho tôi ngay. Bất cứ giờ nào tôi gọi cho lãnh đạo Nhiệt điện Duyên Hải cũng được” - ông Thảo nói.

Cũng theo ông Thảo, từ khi Trung tâm Nhiệt điện Duyên Hải đi vào vận hành, Tổ máy 1 của Nhà máy Nhiệt điện Duyên Hải 1 vận hành thương mại vào tháng 1-2016 đã đóng góp quan trọng vào chuyển dịch kinh tế của tỉnh Trà Vinh. Nếu như 2015, tăng trưởng công nghiệp của tỉnh là 17,5% thì 9 tháng năm 2016, tăng trưởng công nghiệp đạt 23,8%, trong đó có giá trị sản xuất công nghiệp điện từ Trung tâm Điện lực Duyên Hải.