Một trong những điều thường được đề cập đầu tiên khi nói về lợi ích của xe điện là giảm lượng khí thải ra môi trường. Sự ra đời của mẫu xe điện giá rẻ Model 3 của Hãng Tesla trong năm 2017 càng tạo thêm động lực cho việc chuẩn bị các cơ sở hạ tầng cần thiết để phục vụ hàng triệu xe điện ở Mỹ, châu Âu và các nơi khác. Nhiều “ông lớn” trong ngành dầu khí thế giới như Shell (Anh - Hà Lan), Total (Pháp) cũng đã bắt đầu mở rộng lĩnh vực hoạt động sang các mảng kinh doanh liên quan đến xe điện.

Nhưng những bước đi mới này không giải quyết được tất cả các vấn đề ô nhiễm môi trường trên thế giới liên quan đến vận tải. Việc khai thác các khoáng vật hiếm trong lòng đất, việc sử dụng pin lithium-ion và việc tìm ra nguồn cung cấp năng lượng cho các trạm sạc điện là tất cả những vấn đề khiến người ta còn phải đắn đo về tương lai của các phương tiện chạy bằng điện.

Xe điện hiệu quả nhất vì chúng nhẹ. Người ta cần năng lượng tối thiểu để vận chuyển hàng hóa. Trong khi tìm kiếm một loại vật liệu nhẹ để có thể sản xuất ra pin, các nhà khoa học đã phát hiện ra sức mạnh của lithium (Li) - một kim loại dẫn điện cao, nhưng lại nhẹ, đảm bảo yêu cầu không làm tăng gánh nặng cho khung xe.

Một số mẫu xe điện của Hãng Tesla

Nguyên tố lithium được phát hiện vào năm 1817. Thành phần quan trọng sản xuất ra pin lithium-ion cho xe điện này chủ yếu được khai thác từ các mỏ ở Mỹ, Chile và Australia. Phương pháp hiệu quả nhất để chế biến ra lithium là bơm nước giàu muối vào các bể bốc hơi đặc biệt để sản xuất ra lithium clorua. Sau đó, một nhà máy đặc biệt sẽ bổ sung thêm natri carbonate (NaCO₃ hay sôđa) để biến lithium clorua (LiCl) thành lithium carbonate (LiCO₃), một loại bột màu trắng.

Toàn bộ quá trình này đòi hỏi điện năng lớn, mà nguồn cung cấp điện ổn định nhất không phải là năng lượng tái tạo, cũng chẳng phải năng lượng hạt nhân mà chính từ các loại nhiên liên liệu hóa thạch.

Điều này cũng tương tự như vấn đề mà các trạm sạc xe điện đang phải đối mặt khi đánh giá hiệu quả chống ô nhiễm môi trường của chúng. Ngay cả ở một cường quốc như Mỹ, các trạm sạc xe điện vẫn dùng điện lưới sản xuất từ nhiên liệu hóa thạch. Nhu cầu sạc điện tăng thì nhu cầu sử dụng các loại nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ và khí đốt tự nhiên để sản xuất ra điện cũng tăng theo. Dĩ nhiên cũng có một số ngoại lệ như ở California - tiểu bang đầu tư rất lớn vào năng lượng xanh, nhưng mô hình trạm sạc xe điện sử dụng điện sản xuất từ nhiên liệu hóa thạch vẫn phổ biến hơn ở nhiều khu vực khác tại Mỹ.

Một vấn đề nan giải nữa là tái chế pin lithium như thế nào khi chúng hết tuổi thọ? Để tái chế pin lithium cần những thiết bị phù hợp. Gigafactory - nhà máy sản xuất pin xe điện của Tesla từng hứa hẹn sẽ sản xuất pin xe điện một cách có ý thức về môi trường, cũng như sẽ dẫn đầu một chương trình tái chế phần cứng một cách có trách nhiệm.

Tuy nhiên, làm không đơn giản như là nói.

Ông David Abraham, tác giả cuốn “The Elements of Power”, một cuốn sách về kim loại hiếm, nêu quan điểm: “Thách thức mà chúng ta phải đối phó khi tái chế các kim loại hiếm này là rất lớn”. Theo ông Abraham, vì các sản phẩm công nghệ hiện nay sử dụng các kim loại hiếm với một lượng nhỏ nên để tái chế từng lượng nhỏ như vậy thì không hề kinh tế chút nào.

Cũng chính vì điều này mà ông Chelsea Sexton - chuyên gia tư vấn trong ngành công nghiệp ôtô và lĩnh vực xe điện cho rằng, chế tạo pin to hơn, sử dụng pin nhiều hơn trong các thiết bị khác nhau, có thể sẽ khiến người ta càng quan tâm đến cách tái chế chúng hoặc lấy lại các kim loại hiếm. Việc sử dụng lại tài nguyên kim loại trong các thiết bị này sẽ làm giảm lượng khí thải và làm giảm việc khai thác các khoáng chất hiếm trên hành tinh của chúng ta.

Tóm lại, khi xe điện ngày càng trở nên phổ biến, cần có thêm nhiều dịch vụ để giải quyết việc sản xuất và tiêu hủy chúng một cách có trách nhiệm với môi trường. Có như vậy, xe điện mới thực sự là một phương tiện xanh, sạch.