Chiến thắng ở phút chót

Dẫn lại câu chuyện việc Mỹ rút khỏi TPP đã làm cho lòng tin vào triển vọng của Hiệp định bị suy giảm, PGS.TS Trần Đình Thiên đánh giá cao việc 11 nước còn lại đã kiên trì con đường của mình. Có thể coi đây là một cú đột phá chiến lược. Một điều rất hay nữa, CPTPP không đơn thuần là một hiệp định thương mại tự do mà là một hiệp định toàn diện và phát triển trong môi trường hội nhập. Bản thân tên mới của CPTPP (tiến bộ và toàn diện) đã nói lên điều đó.

Kết quả này còn hết sức có ý nghĩa trong bối cảnh xu thế bảo hộ đang trỗi dậy. Nó có giá trị của một tuyên ngôn, một thông điệp mang tầm cỡ thời đại, rằng xu thế liên kết phát triển ở trình độ cao nhất sẽ là tất yếu. Và trong khuôn khổ Tuần lễ Cấp cao APEC 2017 ở Đà Nẵng, hoàn toàn có thể coi CPTPP vừa được ký kết là một sự kiện mang tính lịch sử, là một điểm nhấn quan trọng bậc nhất của APEC lần này.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh (trái) và Bộ trưởng Tái thiết Kinh tế Nhật Bản Toshimitsu Motegi tại cuộc họp báo công bố kết quả đàm phán Hiệp định CPTPP

“Diễn biến đàm phán tại APEC lần này giống như diễn biến đầy kịch tích của một trận đá bóng ở đẳng cấp cao nhất. Kết cục là phần thắng dành cho những người tham gia cuộc đấu đến phút chót” - ông Trần Đình Thiên nhận xét.

TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), nhận xét: CPTPP là thành tựu đáng trân trọng. CPTPP rất quan trọng bởi thành viên lớn nhất trong CPTPP hiện nay là Nhật Bản, Canada, Chile đang có mối quan hệ tốt, bổ sung với Việt Nam. Thị trường Mỹ là “miếng bánh to nhất, hấp dẫn nhất” nhưng 10 thị trường còn lại cũng rất tiềm năng nếu chịu khó khai thác.

PGS.TS Nguyễn Văn Nam - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược thương hiệu và cạnh tranh - cũng đánh giá đây là một bước tiến lớn có tính đột phá, một dấu ấn của APEC 2017 về hội nhập kinh tế quốc tế đa phương.

TS Trần Toàn Thắng, Trưởng ban Kinh tế thế giới, Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế xã hội quốc gia, đã tính toán một loạt con số cụ thể về những cái được của Việt Nam tại CPTPP: GDP có thể tăng thêm 1,32%, xuất khẩu có thể tăng thêm 4%, nhập khẩu có thể tăng thêm 3,8%...

Việt Nam - cơ hội và thách thức đều gõ cửa

“Việt Nam vẫn còn nhiều việc phải làm, nổi lên ba tuyến công việc chính”, đó là khuyến nghị của PGS.TS Trần Đình Thiên.

Thứ nhất, Việt Nam phải nỗ lực để đàm phán cho xong, cho trọn vẹn các điều khoản để đi đến ký kết thực thi.

Thứ hai, phải tích cực chuẩn bị các năng lực thực thi - năng lực cạnh tranh sản phẩm, dịch vụ, năng lực thể chế (tuân thủ và vận hành) để đáp ứng các điều kiện khắt khe, các đòi hỏi rất cao của một hiệp định phát triển đẳng cấp cao nhất. Phải hành động theo tư duy đổi mới mạnh mẽ, với tinh thần cải cách cơ cấu triệt để và xây dựng thể chế vượt trội.

Thứ ba, thúc đẩy mạnh mẽ các quan hệ hợp tác phát triển khác, trong đó, trọng tâm là Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU, Cộng đồng ASEAN. Đặc biệt, cần tăng cường quan hệ đối tác với Mỹ, Trung Quốc, Nga và Ấn Độ. Đây là những mối quan hệ mang tính trụ cột, bảo đảm sự cân bằng, thế vững chắc chiến lược cũng như những lợi ích phát triển hàng đầu.

Nhiều chuyên gia kinh tế cũng chỉ ra những thách thức. PGS.TS Nguyễn Văn Ngãi, Khoa Kinh tế - Trường Đại học Nông Lâm TP Hồ Chí Minh, cho rằng: Rất có thể nhiều sản phẩm nông nghiệp sẽ thua ngay trên sân nhà. Nông nghiệp Việt Nam có thể sẽ có nhiều biến động khi CPTPP có hiệu lực, nên cần phải cấu trúc lại toàn bộ.

Chính Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cũng chỉ ra: Khuôn khổ pháp luật, môi trường đầu tư, kinh doanh thông thoáng… sẽ mang lại động lực tích cực để phát triển. Song sẽ có những điều chúng ta phải “chấp nhận”, thậm chí có thể phải “trả giá” khi đối mặt sự cạnh tranh khốc liệt từ bên ngoài.

Song theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, chính những đòi hỏi này sẽ tạo động lực cho phát triển chung. Đồng thời, khi đạt được tiêu chuẩn cao về mặt thể chế, chất lượng quản lý nhà nước cũng như khuôn khổ pháp luật… sẽ mang lại động lực tích cực để phát triển.