Theo Chi cục Thủy sản Bình Thuận, tình trạng tàu giã cào bay hoạt động khai thác thủy sản vi phạm vùng khai thác xảy ra thường xuyên và diễn ra ở hầu hết các vùng biển, đặc biệt trong vụ cá Nam (từ tháng 4 đến tháng 9 âm lịch hằng năm). Toàn tỉnh Bình Thuận hiện có 84 đôi tàu giã cào bay, bên cạnh đó còn có một số lượng lớn tàu thuyền giã cào bay các tỉnh Kiên Giang, Bà Rịa - Vũng Tàu… đến khai thác hải sản.

Theo Nghị định số 33/2010/NĐ-CP về quản lý hoạt động khai thác thủy sản, không cho phép tàu công suất 90CV trở lên hành nghề giã cào hoạt động tại tuyến bờ và tuyến lộng. Tuy nhiên, tàu thuyền hành nghề giã cào bay sử dụng máy công suất lớn từ 150CV đến 800CV và thường hoạt động ở vùng biển có độ sâu 30m trở vào bờ. Do đó, các tàu giã cào bay đã vi phạm quy định về tuyến khai thác và vi phạm về đánh bắt hải sản non, hủy hoại nguồn lợi hải sản.

Bên cạnh đó, việc hoạt động mạnh trong mùa cá Nam và chủ yếu đánh bắt tại ngư trường truyền thống của nhiều loại nghề biển ven bờ, các tàu giã cào bay không chỉ gây xáo trộn đến hoạt động của các nghề ven bờ mà còn thường xuyên kéo mất hoặc làm hư hỏng ngư cụ của thuyền nghề ven bờ, gây tâm lý bức xúc, tranh chấp gay gắt với bộ phận cộng đồng ngư dân của tỉnh.

Đánh bắt hải sản bằng tàu giã cào bay

Ông Phạm Chính, đại diện vạn thuyền thị trấn Phan Rí Cửa, huyện Tuy Phong cho biết, ngư dân trong vùng chủ yếu hoạt động nghề vây lưới chì ven biển. Vào vụ cá Nam, ngư dân sử dụng cội chà thả xuống biển để cá trú ẩn. Tuy nhiên, khi các tàu giã cào bay hoạt động, khoảng 40% cội chà bị cuốn đi. Công suất lớn lại hoạt động gần bờ nên tàu giã cào bay không bỏ sót bất kỳ sinh vật nào. Nguồn hải sản bị tận diệt, ngư dân là người trực tiếp bị ảnh hưởng.

Trước tình hình sai phạm của tàu giã cào bay, những năm qua, các ngành chức năng đã triển khai nhiều biện pháp để quản lý hoạt động nghề giã cào bay trên biển Bình Thuận như: cấm nghề giã cào bay hoạt động khai thác thủy sản trong mùa sinh trưởng của các loài hải sản từ ngày 1-4 đến hết ngày 31-7 hằng năm; cấm đóng mới phát triển tàu cá làm nghề giã cào bay… Đồng thời, Chi cục Thủy sản phối hợp với các đơn vị thành lập các đoàn thường xuyên kiểm tra, kiểm soát bảo vệ nguồn lợi trên biển.

Tuy nhiên, theo ông Huỳnh Quang Huy, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Bình Thuận, hoạt động của nghề giã cào bay trái phép vẫn diễn ra ngày càng phức tạp. Do hoạt động trong ngư trường dồi dào, khả năng thu lợi nhuận cao nên nhiều tàu, thuyền bất chấp quy định, sẵn sàng chống đối với lực lượng chức năng bằng nhiều hình thức như: đe dọa, cản trở không cho tàu kiểm tra tiếp cận, bắt giữ lực lượng kiểm tra, thậm chí va chạm với tàu ngư dân khi hợp tác với lực lượng thanh tra…

Tại hội nghị, đại diện các vạn chài và bà con ngư dân cho rằng, bởi thời gian đi biển ngắn nhưng thu nhập cao nên một số bộ phận lao động biển thích đi tàu giã cào bay hơn các nghề khác. Vì vậy, các cấp, các ngành cần có cơ chế hỗ trợ ngư dân chuyển đổi nghề phù hợp từ giã cào bay sang nghề khai thác hải sản khác mang lại hiệu quả. Đồng thời, các đại biểu đề nghị sớm có phương án thống nhất chung trong hoạt động quản lý nghề giã cào bay trên toàn quốc, tạo sự thống nhất trong công tác quản lý hoạt động tuần tra, kiểm soát trên biển.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Thuận, để quản lý chặt chẽ hoạt động của nghề giã cào bay, trong thời gian tới, Sở sẽ phối hợp với các địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức trách nhiệm của ngư dân để bảo vệ nguồn lợi thủy sản; tiếp tục vận động ngư dân chuyển đổi nghề phù hợp từ giã cào bay sang ngành nghề khai thác thủy sản khác; tăng cường phối hợp với lực lượng biên phòng tổ chức tuần tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm.

Đặc biệt, trong thời gian tới Chi cục Thủy sản sẽ kiểm soát chặt chẽ, không cho đóng mới tàu cá hành nghề giã cào bay và nghề lưới kéo đơn. Bên cạnh đó, xây dựng và nhân rộng các mô hình quản lý cộng đồng tại các địa phương ven biển theo hướng giao quyền quản lý, khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản vùng biển ven bờ cho tổ cộng đồng ngư dân của các xã ven biển.