Năng lượng Mới số 403

PV: Chính phủ đã đồng ý cho EVN tăng giá điện 7,5% từ ngày 16/3. Vậy xin ông cho biết, đâu là căn cứ để đưa ra mức điều chỉnh như vậy?

Ông Đinh Quang Tri: Theo Quyết định 69 của Chính phủ quy định cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, hàng tháng, EVN phải tính toán lại chi phí đầu vào. Dựa theo Quyết định này, tháng 1/2015, EVN đã có tờ trình cuối cùng về chi phí đầu vào của giá điện, trong đó xác định khoản chi phí này tăng thêm trên 12%, khoảng 10.491 tỉ đồng. Cụ thể: Giá than tăng từ ngày 22/7/2014 so với giá than ngày 1/8/2013 làm tăng chi phí phát điện 4.485 tỉ đồng; giá khí trên bao tiêu (tính theo cơ chế thị trường bằng 0,46 giá dầu HFO quốc tế bình quân từ ngày 1/8/2013 đến 31/1/2015) điều chỉnh đã làm tăng chi phí phát điện 3.532,8 tỉ đồng; tăng giá khí trong bao tiêu theo lộ trình làm tăng chi phí mua điện 557,1 tỉ đồng.

Ngoài ra, tỉ giá bình quân từ ngày 1/8/2013 đến 31/1/2015 tăng so với tỷ giá ngày 1/8/2013 làm làm chi phí mua điện tăng 105,6 tỉ đồng; thuế tài nguyên nước tăng từ 2% tính trên giá bán lẻ điện bình quân lên 4% làm chi phí phát điện tăng 1.590 tỉ đồng; giá chi phí tránh được năm 2015 tăng (áp dụng cho các nhà máy thủy điện từ 30MW trở xuống) làm chi phí mua điện tăng 148,5 tỉ đồng...

Ông Đinh Quang Tri

Trong khi đó, các yếu tố làm giảm chi phí sản xuất điện là 1.657,8 tỉ đồng. Trong đó, giá dầu trong nước bình quân từ ngày 1/8/2013 đến 31/1/2015 giảm so với giá dầu ngày 1/8/2013 làm giảm 219,2 tỉ đồng chi phí mua điện; giá dầu quốc tế bình quân từ ngày 1/8/2013 đến 31/1/2015 giảm so với giá dầu ngày 1/8/2013 làm giảm chi phí mua điện của các nhà máy nhiệt điện khí giảm 1.366,6 tỉ đồng.

Căn cứ theo biến động trên, EVN đã trình lên Bộ Công Thương 3 phương án với mức tăng lần lượt: 7,5%, 8,5% và 9,5%. Mức xin tăng giá của EVN là 9,5% nhưng Chính phủ quyết định chỉ tăng 7,5% (tương ứng giá bán điện bình quân 1.622,05 đồng/kWh) từ ngày 16-3 tới.

PV: Việc tăng giá điện sẽ tác động như thế nào đến kết quả sản xuất - kinh doanh của EVN và khoản tăng thêm này sẽ được dùng như thế nào, thưa ông?

Ông Đinh Quang Tri: Trước hết phải khẳng định, EVN không phải là doanh nghiệp đặt mục tiêu lợi nhuận mà là phục vụ xã hội. Tuy nhiên, nếu lỗ chúng tôi không thể vay vốn để đầu tư được. Với việc tăng giá điện 7,5%, doanh thu của EVN sẽ tăng 13.000 tỉ đồng và có lãi 1.500 tỉ đồng trong năm 2015. Khoản lãi này, EVN sẽ trích một phần lớn để đầu tư, khen thưởng phúc lợi. Khi chi phí tăng lên, chúng tôi sẽ phải dùng số tiền đó để trả cho các nhà máy.

Từ năm 2014, Bộ Công Thương chưa cho EVN tính đầy đủ chênh lệch tỷ giá vào giá điện và phải dùng nguồn thu từ bán điện để bù đắp. Năm nay, sau khi tăng giá điện, dự kiến sẽ phân bổ 926 tỉ đồng chênh lệch tỷ giá (trong số 8.000 tỉ đồng từ các năm trước) vào chi phí giá điện. Số còn sẽ đẩy vào chi phí của các năm sau.

PV: Vậy xin ông cho biết, việc tăng giá điện 7,5% sẽ tác động như thế nào đến các hộ tiêu thụ điện?

Ông Đinh Quang Tri: Chúng tôi tính, hộ dùng dưới 100 số điện/tháng sẽ phải trả thêm khoảng 5.000 đồng. Hộ dùng từ 100 đến 300 kWh/tháng sẽ phải trả thêm khoảng 18.900 đồng/tháng. Các hộ dùng nhiều hơn phải trả thêm ít nhất 59.064 đồng/tháng. Với các hộ kinh doanh, tùy theo mức tiêu thụ, giá thành điện trong sản xuất sẽ tăng tối đa 0,6%. Chúng tôi không thể tính cụ thể cho tất cả các hộ kinh doanh.

Quan điểm của chúng tôi, các hộ sử dụng 100 số điện đầu tiên sẽ chịu mức tăng giá thấp thôi. Còn theo tính toán của Bộ Công Thương, giá điện tăng làm chỉ số giá tiêu dùng năm 2015 tăng 0,36%, giá thành sản xuất phôi thép tăng 0,75%, giá thành sản xuất xi măng tăng 2,25%.

PV: Có ý kiến cho rằng, EVN tăng giá điện vì chưa minh bạch, bộ máy cồng kềnh, năng suất lao động thấp... Ông nghĩ sao về điều này?

Ông Đinh Quang Tri: Minh bạch là điều ai cũng muốn. Bản thân EVN cũng muốn. Nhưng với Việt Nam, giá điện sẽ phụ thuộc mức tăng trưởng tiêu thụ điện. Có khoảng 22 triệu hộ và doanh nghiệp cùng dùng điện đồng thời. Vì vậy, riêng với sản xuất điện, EVN là đơn vị duy nhất kêu gọi sử dụng ít đi thay vì kêu gọi sử dụng nhiều như các đơn vị sản xuất khác. Singapore cứ 3 tháng điều chỉnh giá điện một lần, không cho bù lỗ một đồng. Giá điện của họ hiện ở mức 25 cent/kWh. Với Việt Nam, giá điện sẽ phụ thuộc mức tăng trưởng tiêu thụ điện. Nếu tăng trưởng nóng thì sẽ phải đầu tư gấp các dự án điện.

Khi đó sẽ phải huy động vốn để đầu tư với mức lãi vay cao. EVN rất muốn chuyển chủ đầu tư các dự án cho các đối tác khác. Tuy nhiên, hai đơn vị khác như Vinacomin và PVN họ cũng phải đầu tư các dự án của họ không thể dồn hết sức vào đầu tư các dự án điện. Vậy bức tranh ngành điện phụ thuộc không chỉ EVN, các tập đoàn nhà nước trong cung ứng năng lượng mà cả phụ thuộc người tiêu thụ điện.

Cũng phải nói, kể cả không tăng giá điện, EVN vẫn chỉ đạo các đơn vị phải tăng năng suất lao động và chất lượng phục vụ cũng như trách nhiệm cung cấp điện cho các hộ sử dụng. Thủ tướng đã yêu cầu EVN không tăng biên chế nếu không có thêm nhà máy mới, trạm mới, nên kiểm soát biên chế của EVN rất chặt chẽ. Năm 2013, năng suất lao động của EVN tăng 6,8%. Năm 2014 năng suất lao động tăng 9,2%. Năm 2015, tập đoàn đặt chỉ tiêu tăng năng suất lao động 9%. Còn tổn thất điện năng năm 2014 khoảng 8,46%, cao hơn mức Thủ tướng Chính phủ giao.

PV: Vấn đề năng suất lao động đã được EVN giải quyết như thế nào?

Ông Đinh Quang Tri: Theo chỉ đạo, chúng tôi đã tách 3 tổng công ty phát điện ra. Năm 2015-2016 sẽ phải cổ phần hóa. Vì vậy, nếu bộ máy cồng kềnh thì sẽ hoạt động không hiệu quả. Còn tổng công ty truyền tải chúng tôi duyệt biên chế rất chặt. Nếu tuyển lao động nhiều thì lương sẽ tụt, không có nguồn để trả lương.

PV: Giá điện sẽ được điều chỉnh tăng 7,5% từ ngày 16/3 và điều này có giúp cải thiện sức hút đầu tư vào ngành điện không?

Ông Đinh Quang Tri: Giá điện hiện nay tôi nghĩ khá là thỏa đáng, xét trên khía cạnh mức độ hấp dẫn, cổ tức, đủ để thu hút các nhà đầu tư tham gia vào thị trường. Với các tập đoàn nước ngoài, họ yêu cầu Chính phủ bảo lãnh rất nhiều thứ trong khi giá điện họ bán ra khá cao. Với bài toán giá điện hiện nay, chúng ta vẫn không thể thu hút được vốn đầu tư nước ngoài do họ cho rằng giá điện vẫn thấp. Với nhà đầu tư trong nước có thể chấp nhận được nhưng do năng lực tài chính có hạn, chỉ làm được nhà máy cỡ trung bình và nhỏ.

PV: Từ nay đến cuối năm 2015, giá điện có thể tiếp tục được điều chỉnh không thưa ông?

Ông Đinh Quang Tri: Dự báo năm 2015 chi phí đầu vào của giá điện sẽ tương đối ổn định do tỷ giá, giá than không có nhiều thay đổi. Vì vậy, từ nay đến cuối năm sẽ không tăng giá điện. Tuy nhiên, khó có thể nói trước, nếu chi phí đầu vào biến động đột xuất, chúng tôi sẽ tiếp tục trình Bộ Công thương và Chính phủ xem xét.

PV: Xin cảm ơn ông!

Ngọc Lê (thực hiện)