1. Năm 2030, gần 40% sẽ là các nguồn năng lượng tái tạo

Sau 8 tờ trình, Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 chính thức được phê duyệt.

Theo đó, Quy hoạch điện VIII quy hoạch phát triển nguồn điện và lưới điện truyền tải ở cấp điện áp từ 220 kV trở lên, công nghiệp và dịch vụ về năng lượng tái tạo, năng lượng mới trên lãnh thổ Việt Nam thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, bao gồm cả các công trình liên kết lưới điện với các quốc gia láng giềng.

(Ảnh minh họa)

Quy hoạch điện VIII ưu tiên phát triển mạnh các nguồn năng lượng tái tạo phục vụ sản xuất điện, đạt tỷ lệ khoảng 30,9 - 39,2% vào năm 2030, hướng tới mục tiêu tỷ lệ năng lượng tái tạo 47% với điều kiện các cam kết theo Tuyên bố chính trị về thiết lập Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng với Việt Nam (JETP) được các đối tác quốc tế thực hiện đầy đủ, thực chất. Định hướng đến năm 2050, tỷ lệ năng lượng tái tạo lên đến 67,5 - 71,5%.

2. Thành lập Hội đồng EPR quốc gia

Ngày 14/2/2023, Bộ trưởng Bộ TN&MT ban hành Quyết định số 252/QĐ-BTNMT thành lập Hội đồng EPR quốc gia nhằm thực hiện quy định tại Nghị định 08/2022/NĐ-CP của Chính phủ về quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường.

Theo Quyết định, Hội đồng EPR quốc gia có nhiệm vụ chính là tư vấn, giúp Bộ trưởng Bộ TN&MT quản lý, giám sát, hỗ trợ việc thực hiện trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì và trách nhiệm thu gom, xử lý chất thải của nhà sản xuất, nhập khẩu theo quy định của pháp luật. Đồng thời, tư vấn, giúp Bộ trưởng quản lý, sử dụng tiền đóng góp tài chính để hỗ trợ tái chế sản phẩm, bao bì, thu gom, xử lý chất thải của nhà sản xuất, nhập khẩu.

Thực hiện nhiệm vụ này, Hội đồng EPR quốc gia sẽ tổ chức xây dựng tiêu chí, ưu tiên, mức hỗ trợ tài chính cho hoạt động tái chế, hoạt động xử lý chất thải và đề xuất Bộ TN&MT xem xét, phê duyệt để công bố công khai; thẩm định, biểu quyết thông qua các hồ sơ đề nghị hỗ trợ tài chính cho hoạt động tái chế sản phẩm, bao bì, hoạt động xử lý chất thải của cơ quan, tổ chức theo quy định của pháp luật và trình Bộ TN&MT xem xét, phê duyệt; thông qua Quy chế quản lý và sử dụng tiền đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ tái chế của nhà sản xuất, nhập khẩu và hỗ trợ xử lý chất thải của nhà sản xuất, nhập khẩu và trình Bộ trưởng BT&MT xem xét, ban hành…

3. Ngày Môi trường thế giới 2023: Nỗ lực toàn cầu đánh bại ô nhiễm rác thải nhựa

Ngày Môi trường thế giới năm 2023 (ngày 5/6) được chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) phát động với chủ đề “Giải pháp cho ô nhiễm nhựa”, trong đó tập trung thực hiện chiến dịch “Chống ô nhiễm nhựa”.

Ngày Đại dương thế giới năm 2023 (ngày 8/6) được Liên hợp quốc lựa chọn với chủ đề “Hành tinh đại dương: Thủy triều đang biến đổi”. Gắn với chủ đề Ngày Đại dương thế giới năm 2023, Bộ TN&MT phát động tuần lễ Biển và hải đảo Việt Nam năm 2023 (từ 1 đến 8/6) với chủ đề “Khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên, bảo vệ môi trường biển và hải đảo”.

Tại Lễ phát động quốc gia tuần lễ Biển và hải đảo Việt Nam, tháng hành động vì môi trường hưởng ứng ngày Môi trường thế giới (5/6), ngày Đại dương thế giới (8/6) tại Nghệ An, Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh kêu gọi các Bộ, ngành, cơ quan đoàn thể ở Trung ương, chính quyền địa phương, các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp hãy có những hành động thiết thực để giải quyết vấn đề ô nhiễm chất thải nhựa, góp phần bảo vệ môi trường, bảo vệ biển và đại dương; khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên biển và hải đảo.

4. Ban hành hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt

Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành Hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại Công văn số 9368/BTNMT-KSONMT về việc hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt.

Sau khi chia chất thải rắn sinh hoạt làm 3 nhóm chính, Bộ TNMT đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có trách nhiệm bố trí mặt bằng tập kết, trạm trung chuyển; lựa chọn cơ sở thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt; lựa chọn cơ sở xử lý chất thải rắn sinh hoạt. Quy hoạch, bố trí quỹ đất cho khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt, thực hiện việc giao đất kịp thời để triển khai xây dựng và vận hành khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn; bố trí kinh phí cho việc đầu tư xây dựng, vận hành hệ thống thu gom, lưu giữ, trung chuyển, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt; hệ thống các công trình, biện pháp, thiết bị công cộng phục vụ quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn.

5. Đề án 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao

Chính phủ vừa duyệt Đề án "Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030". Mục tiêu chung của đề án là hình thành 1 triệu ha vùng chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tổ chức lại hệ thống sản xuất theo chuỗi giá trị, phát triển bền vững của ngành lúa gạo, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí nhà kính.

(Ảnh minh họa)

Đề án dự kiến được triển khai tại 12 tỉnh ĐBSCL, chia làm 2 giai đoạn từ năm 2024 - năm 2025 và từ năm 2026 đến năm 2030 với tổng nguồn vốn dự kiến cho đề án là 650 triệu USD, trong đó nguồn vốn vay của Ngân hàng Thế giới chiếm 61,5%, nguồn vốn ngân sách nhà nước chiếm 21,5%, số còn là nguồn tín dụng và một số nguồn viện trợ không hoàn lại của một số tổ chức quốc tế.

6. Phê duyệt Đề án triển khai Tuyên bố chính trị thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP)

Tại Hội nghị lần thứ 28 các bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (COP28) diễn ra ngày 1/12 ở Dubai, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã công bố Kế hoạch huy động nguồn lực thực hiện Tuyên bố JETP giữa Việt Nam và Nhóm các Đối tác quốc tế (IPG), được lãnh đạo cấp cao các nước thành viên IPG đánh giá cao.

Các bên liên quan cam kết cam kết huy động nguồn lực ban đầu 15,5 tỷ USD trong vòng 3 đến 5 năm tới để giải quyết nhu cầu cấp bách, mang tính xúc tác cho chuyển đổi năng lượng công bằng của Việt Nam. Trong đó, 7,75 tỷ USD do Nhóm IPG cam kết huy động với điều kiện vay hấp dẫn hơn so với thị trường vốn hiện tại; Liên minh tài chính Glasgow vì mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (GFANZ) cam kết huy động ít nhất 7,75 tỷ USD tài chính tư nhân hỗ trợ trực tiếp cho các doanh nghiệp thông qua các khoản đầu tư của các tập đoàn, các doanh nghiệp quốc tế.

7. Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) được Quốc hội thông qua

Tại kỳ họp 6, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã chính thức thông qua dự án Luật Tài nguyên nước (sửa đổi).

Luật quy định 10 hành vi bị nghiêm cấm đó là: Đổ chất thải, rác thải, đổ hoặc làm rò rỉ các chất độc hại, xả khí thải độc hại vào nguồn nước. Xả nước thải vào nguồn nước dưới đất; xả nước thải chưa được xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường về nước thải vào nguồn nước mặt, nước biển. Xả nước thải, đưa các chất thải vào vùng bảo hộ vệ sinh khu vực lấy nước sinh hoạt. Thăm dò, khai thác, sử dụng tài nguyên nước, hành nghề khoan nước dưới đất trái phép.

Các hành vi: Lấn, lấp sông, suối, kênh, mương, rạch cũng bị nghiêm cấm.

8. Đề nghị xây dựng Luật Cấp, thoát nước

Bộ Xây dựng đề nghị Chính phủ xây dựng Luật Cấp, thoát nước nhằm tăng cường công tác quản lý nhà nước về cấp, thoát nước và bảo đảm quyền được tiếp cận nguồn nước sạch của người dân, quyền xả thải có kiểm soát.

Theo Bộ Xây dựng, mục đích xây dựng Luật Cấp, thoát nước nhằm hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đồng bộ làm công cụ quản lý, phát triển cấp, thoát nước từ định hướng, quy hoạch, đầu tư xây dựng đến khai thác vận hành nhằm cung cấp nước sạch ổn định, bền vững, bảo vệ môi trường, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, bảo vệ sức khỏe con người, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và hội nhập quốc tế.

9. Chủ động ứng phó thiên tai cực đoan, bất thường do tác động kép của El Nino và biến đổi khí hậu

Dưới tác động kép của El Nino và biến đổi khí hậu năm 2023 là năm nóng nhất trong lịch sử quan trắc, kỷ nguyên "Nung nóng toàn cầu" đã được Tổ chức Khí tượng thế giới cảnh báo. Tại Việt Nam giá trị nhiệt độ cao mức kỷ lục tại huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An đạt cực trị 44,2^oC vào ngày 5/7 và là giá trị nhiệt độ trong ngày cao nhất trên cả nước đã từng được quan trắc (giá trị cũ 43,4^oC ghi nhận tại huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh ngày 20/4/2019).

Chủ động ứng phó với thiên tai (Ảnh minh họa)

Thiên tai, nắng nóng gây thiếu hụt nguồn nước trên diện rộng nửa đầu năm 2023 tác động mạnh đến sản xuất và đời sống. Mưa lũ cực đoan, thời đoạn ngắn diễn ra ở nhiều địa phương, điển hình đợt mưa lớn bất thường trên diện rộng, liên tục từ ngày 12 đến ngày 16/11 tại các tỉnh ven biển Trung Bộ với cường độ mưa trong 24 giờ ở một số nơi đạt đến gần 1.000mm. Lần đầu tiên ngành khí tượng thủy văn ban hành cấp độ rủi ro thiên tai cao nhất do mưa lớn (cấp 4) đối với địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế và thành phố Đà Nẵng. Tình trạng mưa lớn cục bộ, dồn dập trong thời gian ngắn là tác nhân chính gia tăng tình trạng sạt lở đất, lũ quét nghiêm trọng ở một số tỉnh, thành phố.

Ngành khí tượng thủy văn đã ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số để dự báo, cảnh báo sớm dài hạn các tác động của thiên tai; phát huy các nguồn lực tài nguyên và môi trường; chủ động đảm bảo an ninh nguồn nước; góp phần giảm thiểu thiệt hại do thiên tai (thiệt hại về kinh tế giảm còn 1/3 so với trung bình nhiều năm trước), thúc đẩy phát triển bền vững đất nước và là cơ hội mới nâng cao hiệu quả, năng lực dự báo, cảnh báo thiên tai thời gian tới.

10. Mức thu phí khai thác, sử dụng dữ liệu về môi trường mới nhất áp dụng từ ngày 15/12/2023

Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 65/2023/TT-BTC trong đó quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí khai thác và sử dụng dữ liệu về môi trường. Hiệu lực từ ngày 15 tháng 12 năm 2023. Theo đó mức thu phí khai thác và sử dụng dữ liệu về môi trường được quy định cụ thể, chi tiết.

Tổ chức thu phí theo quy định tại Thông tư này là cơ quan có thẩm quyền cung cấp dữ liệu về môi trường theo quy định tại Nghị định 73/2017/NĐ-CP của Chính phủ về thu thập, quản lý, khai thác và sử dụng thông tin, dữ liệu tài nguyên và môi trường.

Chậm nhất là ngày 05 hàng tháng, tổ chức thu phí nộp toàn bộ số tiền phí thu được của tháng trước vào tài khoản phí chờ nộp ngân sách mở tại Kho bạc Nhà nước. Tổ chức thu phí thực hiện kê khai, thu, nộp và quyết toán phí theo quy định tại Thông tư số 74/2022/TT-BTC.

Trường hợp tổ chức thu phí là cơ quan nhà nước không thuộc diện được khoán chi phí hoạt động từ nguồn thu phí theo quy định tại khoản 1 Điều 4 Nghị định 120/2016/NĐ-CP, nộp toàn bộ số tiền phí thu được vào ngân sách nhà nước. Nguồn chi phí trang trải cho hoạt động cung cấp dịch vụ, thu phí do ngân sách nhà nước bố trí trong dự toán của tổ chức thu phí theo chế độ, định mức chi ngân sách nhà nước.

L.T