Vietsovpetro và ký ức về DK 1-1 (Kỳ 2)

Vietsovpetro và ký ức về DK 1-1 (Kỳ 1)

Công trình DK1-1 đầu tiên xây dựng năm 1989 tại Trường Sa

Ngày 5/7/1989, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng ra Chỉ thị số 180UT về việc xây dựng Cụm Dịch vụ Kinh tế - Khoa học - Kỹ thuật thuộc Ðặc khu Vũng Tàu - Côn Ðảo (tức nhà giàn DK1), nhằm nghiên cứu điều kiện hải văn, đồng thời xác định chủ quyền Việt Nam đối với khu vực thềm lục địa gần khu vực quần đảo Trường Sa. Ngày này sau đó trở thành sinh nhật của nhà giàn.

Vietsovpetro, đơn vị Liên doanh với Liên bang Nga (Liên Xô trước đây) đã xây dựng được nhiều công trình giàn khoan dầu khí quy mô lớn ngoài khơi thềm lục địa Việt Nam, được giao nhiệm vụ xây dựng các giàn DK1 trên những bãi ngầm san hô thuộc quần đảo Trường Sa để khẳng định và bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

Vietsovpetro đã thành lập Ban Dự án DK1 gồm các thành viên bộ máy điều hành và các đơn vị trực thuộc: Ông Ngô Thường San, Phó Tổng giám đốc Vietsovpetro được cử làm Trưởng ban Chỉ đạo; ông Lê Quang Trung, Bí thư Ðảng ủy, Phó ban Chỉ đạo; ông Trần Sỹ Phiệt, Trưởng phòng Viện NIPI, Phó ban Điều phối; ông Nguyễn Trọng Nhưng, Phó giám đốc Cục Xây lắp, Phó ban Chỉ đạo phụ trách thi công; ông Ðặng Hữu Quý, Phó chánh kỹ sư Viện NIPI, Chủ nhiệm Thiết kế công trình; ông Lâm Quang Chiến, Trưởng phòng Viện NIPI, Trưởng ban Khảo sát; ông Trần Thanh Quang, Trưởng phòng Cục Xây lắp, Phó ban Thi công ngoài biển và ông Nguyễn Văn Thạc, Phó giám đốc Cục Vận tải Biển làm Phó ban Tàu thuyền thi công ngoài biển.

Khu vực thềm lục địa Việt Nam (kể cả các quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa) là vùng biển chịu nhiều ảnh hưởng của các cơn bão lớn. Hằng năm, từ tháng 6 đến tháng 2 liên tục có các cơn bão với sức gió mạnh lên tới 160km/h, sóng biển cao 9-10m, khu vực các bãi đá ngầm có mực nước 7-25m, chủ yếu là đá san hô có độ rỗng lớn, giòn, dễ vỡ, khả năng gắn kết vật liệu thấp. Dòng chảy khu vực các bãi ngầm rất mạnh, nhiều luồng phức tạp nên việc xây dựng các nhà giàn gặp rất nhiều khó khăn, ngay từ khâu thiết kế phương án kết cấu móng công trình.

Với kinh nghiệm thiết kế và xây lắp các giàn khoan dầu khí tại vùng mỏ Bạch Hổ ở độ sâu nước biển 50m, Vietsovpetro đã nhận đảm nhiệm xây dựng 2 nhà giàn DK1 đầu tiên trên bãi cạn Tư Chính là nhà giàn Tư Chính A (Tư Chính 1, hay còn gọi là DK1/1) và nhà giàn Tư Chính B (Tư Chính 2, hay còn gọi là DK1/2), với yêu cầu cấp bách là phải hoàn thành trong năm 1989, cùng với 2 nhà giàn do Bộ Giao thông Vận tải xây dựng trên các bãi cạn Phúc Tần và Ba Kè là DK1/3 và DK1/4. Ðây là 4 nhà giàn DK1 đầu tiên trên Biển Ðông thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Ý thức được vai trò rất quan trọng của các nhà giàn, để đảm bảo tính bền vững trước các cơn bão lớn, công tác xử lý nền móng được đặt lên hàng đầu. Ban Tổng giám đốc Vietsovpetro đã cùng các phòng trong bộ máy điều hành và các kỹ sư thiết kế Viện Nghiên cứu Khoa học và Thiết kế (NIPI) trên cơ sở các bản đồ hàng hải và mặt bằng khu vực Tư Chính, tìm và xác định vị trí thích hợp cho công tác khảo sát sơ bộ khu vực dự kiến xây dựng các nhà giàn.

Từ cơ sở nghiên cứu trên, Vietsovpetro đã kiến nghị thực hiện xây dựng 2 nhà giàn theo 2 giai đoạn: Giai đoạn 1, xây nhà giàn DK1/1, đồng thời thực hiện khảo sát kỹ thuật khu bãi ngầm Tư Chính, bao gồm đo đạc các thông số khí tượng hải văn và khoan địa chất công trình phục vụ xây dựng nhà giàn DK1/2. Giai đoạn 2, hiệu chỉnh thiết kế nền móng và hoàn thành xây dựng nhà giàn DK1/2 ngay trong năm 1989.

Sau khi nghiên cứu dự báo thời tiết khu vực biển Trường Sa, 10 giờ ngày 15/6/1989, Ðoàn công tác xây dựng nhà giàn DK1/1 của Vietsovpetro khởi hành bao gồm 3 tàu NPK-547, Sao Mai 01 và tàu kéo Phú Quý, các chỉ huy tàu, chỉ huy thiết kế, khảo sát, thi công với 55 thành viên thủy thủ đoàn của 3 tàu và đội công nhân xây lắp. Ðể giữ bí mật chuyến đi, buổi lễ tiễn Ðoàn không ồn ào, nhưng không kém phần long trọng và trang nghiêm.

Sau 3 ngày đêm, vào khoảng 16 giờ ngày 17/6, đoàn tàu VSP đã ra đến Tư Chính, đoàn công tác bắt tay vào công việc định vị.

Tàu Phú Quý theo phương vị lập tức đo sonar khoanh vùng khu vực đáy biển tương đối bằng phẳng ở độ sâu mực nước khoảng 14m, vị trí dự kiến đặt nhà giàn DK1/1 mà tàu Phú Quý đã khảo sát sơ bộ. Song lúc này, các kỹ sư phát hiện tại đây có 3 rãnh sâu có bề rộng tới 12m, sâu khoảng 30m cắt dọc theo hướng Bắc - Nam, nếu xây dựng nhà giàn có thể sẽ bất lợi do tác động của các dòng chảy hút. Ban Chỉ huy quyết định tìm một khu vực bằng phẳng lân cận dịch về hướng Ðông.

Với quyết tâm tìm bằng được khu vực hạ đặt nhà giàn, đến 10 giờ sáng hôm sau, đoàn công tác đã khoanh vùng xong 2 vị trí DK1/1 và DK1/2.

Sau khi hạ đặt khối chân đế theo hướng Bắc nhằm giảm thiểu ảnh hưởng bão theo hướng Ðông Bắc tác động lên nhà giàn, các kỹ sư đã sử dụng búa hơi đóng các cọc thép xuyên qua 4 trụ thép tới độ sâu ngập trong đá san hô từ -10 đến -12m. Đúng thời điểm này, máy bay Trung Quốc bất ngờ xuất hiện.

Ban Chỉ huy lập tức hội ý, báo cáo về Trung tâm điều độ Vietsovpetro xin ý kiến lãnh đạo, thuyền trưởng tàu NPK-547 đề nghị kéo cờ Liên Xô lên. Ban Chỉ huy quyết định tạm dừng thi công, phát loa báo tin cho mọi người chuẩn bị phương án đối phó. Nếu máy bay Trung Quốc vẫn tiếp tục bay vòng thấp hơn hoặc phía xa phát hiện tàu Trung Quốc thì sẽ kéo thêm cờ Liên Xô. Toàn bộ chỉ huy và các tàu tuân thủ chặt chẽ các phương án đã vạch sẵn, tuyệt đối phục tùng các mệnh lệnh của Ban Chỉ huy.

Máy bay Trung Quốc sau khi bay thêm một vòng thì bay thẳng về hướng Bắc, không quay trở lại. Ban Chỉ huy thi công quyết định tiếp tục công việc còn đang dang dở. Sau khi căn chỉnh cao độ, các kỹ sư lắp khung nối và khối nhà ở bên trên, lắp đặt hệ thống cầu thang và bến cập tàu rồi tiến hành bơm trám xi măng toàn bộ 4 cọc thép. Khoảng 250 tấn vữa xi măng được bơm thêm vào khoang thùng thép hàn sẵn dưới đáy của khối chân đế nhằm tăng cường độ ổn định cho nhà giàn.

Với những trăn trở, tìm tòi, sáng tạo của các chuyên gia Vietsovpetro, đây đã trở thành mẫu kết cấu Nhà giàn DK1 tối ưu nhất và sau này đã được ứng dụng định hình cho tất cả các nhà giàn DK1 trên Biển Ðông.

15 giờ 45 phút ngày 17/6/1989, cờ đỏ sao vàng khổ lớn 2,5 x 3,75m đã tung bay trên nóc giàn DK1/1 giữa vùng trời Tổ quốc Việt Nam, đánh dấu một cột mốc chủ quyền của đất mẹ Việt Nam vĩnh viễn không thể đổi dời. Ðây cũng là công trình DK1 đầu tiên, một bông hoa mãi nở giữa trùng khơi Trường Sa của Tổ quốc mà những người con dầu khí dành tưởng niệm 64 Anh hùng Liệt sĩ đã hy sinh anh dũng bảo vệ chủ quyền biển đảo tại Gạc Ma - Trường Sa ngày 14/3/1988.