Ví dụ, giá một tấn đồng đã tăng gấp đôi kể từ tháng 4/2020. Tình trạng này khiến các nhà công nghiệp điên đầu vì thấy chi phí sản xuất tăng vọt một cách nguy hiểm và tạo ra nguy cơ căng thẳng về lương thực đối với các nước nghèo. Theo Tổ chức Lương Nông Liên Hiệp Quốc, trong 10 năm qua, chưa bao giờ giá lương thực trên thế giới lại tăng cao như thế.

Có nhiều nguyên nhân, nhưng rõ ràng là đại dịch Covid-19 đã đóng vai trò quan trọng. Việc ngừng lại gần như hoàn toàn các trao đổi mậu dịch vào lúc cao điểm của dịch bệnh đã làm xáo trộn thương mại thế giới, vốn được tổ chức rất chặt chẽ.

Philippe Chalmin, một chuyên gia về các nguyên liệu của Pháp cho biết: “Tốc độ phục hồi kinh tế quá nhanh, trong khi các khả năng sản xuất của thế giới chưa trở lại mức tối ưu, cho nên hệ thống thương mại toàn cầu càng thêm xáo trộn”. Tốc độ phục hồi quá nhanh cũng đã khiến chi phí vận tải đường biển tăng gấp 5 lần kể từ mùa hè 2020.

Cũng theo kinh tế gia Chalmin, các kế hoạch kích thích kinh tế và các khoản trợ cấp cho những người nghèo nhất ở nhiều nước cũng đã khiến cho thương mại quốc tế “nóng” thêm. Khác với tầng lớp trung lưu, khá giả, những hộ gia đình nghèo nhất dùng các khoản trợ cấp ấy để cải thiện cuộc sống hàng ngày, tức là tiêu thụ nhiều hơn.

Ngoài ra, xu hướng của nhiều nước chuyển sang nền “kinh tế xanh” để góp phần chống biến đổi khí hậu khiến một nhà kinh tế lo ngại thế giới bước vào một “siêu chu kỳ” mới: Tình trạng tăng giá các nguyên liệu sẽ còn kéo dài ít nhất một thập niên, giống như vào những năm 2000 do tác động của tiến trình đô thị hóa ở Trung Quốc.

Về phần các nguyên liệu nông nghiệp, nhà nghiên cứu Sébastien Abis, Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược (IFRI), không giấu nỗi lo ngại: Trong ngắn hạn, việc giá khí đốt tăng vọt sẽ khiến giá phân nitơ tăng gấp 3, và như vậy sẽ làm giảm năng suất nông nghệp và khiến giá nông phẩm tăng cao. Trong dài hạn, do tác động của biến đổi khí hậu, các thiên tai sẽ xảy ra ngày càng nhiều, đe dọa đến mùa màng ở nhiều nước. Ấy là chưa kể một số nước, trong đó có Trung Quốc, vì thấy giá sẽ tiếp tục tăng trên thế giới, nên đang mua trữ quá mức, khiến xu hướng tăng giá càng tiếp diễn.

Giá nguyên vật liệu tăng "choáng", từ hộp tôm đến đại dự án đều oằn mình

Thích ứng với chu kỳ tăng giá của nguyên liệu thô