Việc bình thường hóa quan hệ phương Tây-Cuba đang tiếp tục được đẩy mạnh. Nếu như hôm 12/12, Câu lạc bộ Paris thông báo xóa nợ 4 tỷ USD cho Cuba thì hôm 14/12, báo Le Figaro cho biết Cuba đang thương lượng về những tài sản của Mỹ bị La Habana tịch thu, bắt đầu bằng việc bồi thường các dinh thự và công ty Mỹ ở Cuba vào những năm 1958 – 1962.

Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Cuba Raul Castro trong một cuộc gặp

Le Figaro trích dẫn bộ Ngoại giao Mỹ cho đây là bước đầu tiên của một tiến trình lâu dài, phức tạp, nhưng cần thiết cho việc bình thường hóa bang giao giữa hai nước.

Theo tờ báo Pháp, Mỹ đòi bồi thường 5913 tài sản, trị giá 1,9 tỷ USD, tính ra tương đương với 8 tỷ USD theo thời giá hiện tại, cộng với tiền lời. Số tài sản này bao gồm nhà đất, công ty, cơ sở tập đoàn rượu rhum Bacardi, khách sạn, như khách sạn nổi tiếng Habana Libre (Hilton cũ) hay khách sạn Riviera mà theo Le Figaro là của trùm mafia Mỹ Meyer Lansky.

Nếu phần lớn tài sản trị giá dưới 1 triệu USD, thì cũng có những công ty như Cuban Electric Company trên 260 triệu USD. Ngoài ra còn tài sản các cá nhân đã đòi 221 triệu USD. Riêng Giáo hội Công giáo cho là bị thiệt hại 13 triệu USD.

 Le Figaro cho rằng cuộc thương lượng sẽ mất rất nhiều thời gian vì không phải chỉ có phía Mỹ đòi bồi thường: Cuba cũng đòi Mỹ bồi thường 120 tỷ USD thiệt hại do cấm vận.

Báo Pháp nêu lên những khó khăn đang chờ đợi những nhà thương thuyết: Những tài sản đang đòi bồi thường thường khi bị hư hại, có cái bị phá hủy, nhà cửa thì người dân đang sử dụng.

Người dân La Habana từ mấy tháng qua cũng bàn luận về những gì họ bị mất mát nếu chủ cũ đòi lại. Nhiều người sẵn sàng “chiến đấu” đến cùng, như bà Yalmara Virgen, một công chức về hưu cho là không ai có quyền lấy lại nhà của họ, chính phủ đã cho họ, không thể thay đổi.

Giới chuyên gia thì ước tính là cho mỗi đôla bị mất thì những người chủ cũ chỉ lấy lại đươc 1,2 cent, vì Cuba không có khả năng trả nhiều hơn. Một phương thức giải quyết khác được gợi lên : Đó là Washington đóng góp.

 Le Figaro cũng nhắc lại là đã có những trường hợp bồi thường cho Mỹ trước đây: 80 triệu USD từ Trung Quốc trong thập niên 1970.

 Tuy tiến trình có vẻ rất phức tạp và nan giải, nhưng Le Figaro rút ra một kết luận : "So với hàng chục tỷ USD mà chính quyền Obama gợi lên với các nhà thầu để họ vận động cho việc bình thường hóa bang giao với Cuba thì tiền bồi thường của Cuba không là bao".

Hơn nữa một nhà ngoại giao phương Tây từng làm việc nhiều năm ở La Habana cho là việc thương lượng này thực ra không phải là cái gì thật khó khăn, ví dụ như phía Mỹ đưa ra một bản đòi bồi thường, phía Cuba chìa ra hóa đơn của cấm vận, thế là có thể xí xóa nhau. Đó là cách làm duy nhất.

Liên quan tới tiến trình bình thường hóa quan hệ Cuba-Mỹ, hôm 14/12, trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin Yahoo News, Tổng thống Mỹ Barack Obama bày tỏ quan tâm đến việc có thể sẽ đến thăm Cuba vào năm 2016 - năm cuối cùng trên cương vị người đứng đầu Nhà Trắng.

Đây là một động thái cho thấy Washington quyết tâm đẩy nhanh tiến trình cải thiện quan hệ song phương với La Habana. Ông Obama cho rằng đã có nhiều đổi thay trong quan hệ giữa Washington và La Habana thời gian qua và điều đáng mừng là tiến trình bình thường hóa quan hệ song phương đang nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của người dân hai nước. Nhà lãnh đạo Mỹ khẳng định giờ là thời điểm thuận lợi để ghi nhận những tiến triển tại Cuba và ông muốn nhân chuyến thăm sắp tới nhằm làm nổi bật những tiến bộ đã đạt được.

Dự kiến, quyết định tới thăm La Habana sẽ được ông Obama "đưa ra trong vài tháng tới". Tuyên bố trên được đưa ra vào dịp tròn một năm ngày Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Raul Castro tuyên bố chính thức bình thường hóa quan hệ song phương sau hơn nửa thế kỷ đối địch.