“ Tây Bắc ơi có riêng gì Tây Bắc,

Khi lòng ta đã hóa những con tàu

Khi tổ quốc bốn bề lên tiếng gọi

Tâm hồn ta là Tây Bắc chứ còn đâu?”

(Trích : Tiếng hát con tàu - Chế Lan Viên.)

Thuỷ điện Thác Bà

Mượn những vần thơ của nhà thơ Chế Lan Viên cho tôi ngược dòng thời gian để trở về cùng Tây Bắc. Đó là những ngày cuối thu đầy kỷ niệm trong một chuyến công tác tại Công ty Điện lực Yên Bái, nhưng để nói về một chuyến công tác đơn thuần chỉ là: “ Kiểm tra công tác Pháp chế, hướng dẫn, trao đổi nghiệp vụ thì đó là nhiệm vụ cơ bản, thường niên của Đơn vị cấp trên đối với các Đơn vị trong toàn Tổng công ty, mà đây tôi muốn nói lên, viết lên những cảm xúc trìu mến và cũng thật ấn tượng đầy trân trọng về một miền đất thân thương.

Những ngày cuối thu, cái nắng hanh hao của tháng 10 đã nhạt nhưng săn hơn, tròn đầy hơn bao bọc cả một miền đất giữa núi rừng đại ngàn nắng gió. Trong hai ngày làm việc, đoàn kiểm tra chúng tôi đã kiểm tra, hướng dẫn công tác về chuyên môn cũng như trao đổi nghiệp vụ tại cơ quan Công ty Điện lực Yên Bái, phải nói một Đơn vị có lẽ riêng cá nhân tôi cảm nhận về việc quản lý, lưu trữ và hướng dẫn nghiệp vụ của Lãnh đạo Đơn vị thật tốt, và đoàn kiểm tra thường hay nói vui với nhau: “ hồ sơ tương đối sạch sẽ”. Nói vậy thôi, với một Đơn vị Miền núi, địa bàn thật phức tạp, để đến và sát sao trong công việc với các Điện lực trong toàn Công ty không hề đơn giản, chỉ đơn cử một công văn chỉ đạo hay một cuộc họp phải triệu tập gấp đã là một khó khăn lớn đối với các đơn vị miền núi cả về mặt thời gian, nội dung công việc lẫn hiệu quả công việc.

Cái đầu tiên tôi ấn tượng, tôi cảm kích là một trong các đơn vị Miền núi với địa hình hiểm trở, việc đi lại khó khăn, thông tin chưa được thuận tiện như miền xuôi mà vấn đề cập nhật thông tin, lưu trữ dữ liệu thật khoa học và công nghệ. Sau hai ngày cùng làm việc và cùng trao đổi nghiệp vụ đoàn kiểm tra tạm khép hồ sơ lại và chọn một đơn vị để thị sát thực tế, Đoàn chúng tôi sau một phút hội ý, trưởng đoàn quyết định chọn Đơn vị là Điện lực Yên Bình để kiểm tra, và cũng không hẳn ngẫu nhiên đoàn kiểm tra chúng tôi lại chọn Điện lực Yên Bình mà bởi lẽ trên thông tin mà Công ty Điện lực Yên Bái cung cấp, Điện lực Yên Bình là đơn vị có doanh thu cao nhất, năng động nhất và cũng sáng tạo nhất trong toàn Công ty.

7 giờ sáng, cái se lạnh của mùa thu tháng mười, đất trời còn đang bảng lảng giữa tranh tối sáng, phảng phất đâu đây mùi hương của núi rừng, cái mùi nồng nồng ngai ngái của đất vẫn còn bao bọc quanh đây, khéo vén tà áo và sắp xếp lại tài liệu, đoàn kiểm tra chúng tôi được lãnh đạo Công ty cùng các cán bộ chuyên trách đi cùng đoàn về đơn vị. Với 30 phút di chuyển bằng ô tô chúng tôi đã có mặt tại trụ sở làm việc của Đơn vị, thật xúc động và trìu mến anh em đồng nghiệp của Đơn vị đã đợi sẵn khi đoàn kiểm tra Tổng công ty đến. Và lại một lần ấn tượng của tôi, tại trụ sở, những khuôn mặt hồ hởi, cởi mở đã chuẩn bị cho một buổi làm việc đầy hiệu quả…tuy trụ sở làm việc của đơn vị không to đẹp nhưng phòng , đội …thật sạch sẽ, tài liệu hồ sơ gọn gàng, ngăn nắp, khoa học cùng với tinh thần sẵn sàng làm việc với đoàn kiểm, tác phong mau lẹ khi đoàn kiểm tra yêu cầu cung cấp hồ sơ, tinh thần học hỏi và lắng nghe những thông tin, trao đổi nghiệp vụ thì cực kỳ cầu thị và thật đáng khâm phục.

Quá nửa thời gian mà đoàn kiểm tra đã định liệu trước khi làm việc, để thay đổi không khí lãnh đạo đơn vị đã mạnh dạn đề xuất với đoàn kiểm tra là “phần 2” về giao lưu, trao đổi kinh nghiệm cùng nhau sẽ đến một địa điểm, đó là Thủy điện Thác Bà - Thủy điện này tôi mới chỉ biết đến qua sách vở. Sở dĩ đơn vị chọn địa điểm này để giao lưu trao đổi nghiệp vụ công tác là có lý do riêng, lý do thật ý nghĩa với tôi và với cả đoàn. Đại diện cho đơn vị, các bạn bảo ai đã từng sinh ra trên đời, biết đọc, biết cảm nhận và đặc biệt lại công tác trong ngành điện thì không thể một lần đặt chân tới Thủy điện Thác Bà. Và tất cả đã sẵn sàng cho buổi giao lưu đầy kỷ niệm, đầy ý nghĩa và cũng thật thực tế và hiệu quả, đoàn kiểm tra cùng các bạn đồng nghiệp trong đơn vị như hòa quyện vào một. Với riêng tôi, lại thêm một ấn tượng nữa, và hết ấn tượng này đến ấn tượng khác, tôi thật sự bất ngờ đến sững sờ trước một công trình vĩ đại đến thế. Tôi cảm động và thật trân trọng các bạn, các bạn nói: Các anh chị em đang công tác trong ngành điện tại Công ty Điện lực Yên Bái nói chung và Điện lực Yên Bình nói riêng, chúng tôi rất tự hào khi thay lời và muốn nói lên tận trái tim mình với chúng tôi rằng, một công trình thế kỷ này lại vinh dự nằm trong địa bàn đơn vị, tuy Nhà máy Thủy điện Thác Bà không thuộc sự quản lý của Tổng công ty do chính sách của Nhà nước, nhưng đây là niềm tự hào chung của cán bộ, công nhân viên ngành điện và cả của những người dân nơi đây, những người dân đã hy sinh nhà cửa, ruộng vườn, công sức để cống hiến cho Công trình tuyệt đỉnh này.

Đứng trước thiên nhiên rộng lớn, mắt thấy, tai nghe, một bức họa thật tuyệt mà trước đây tôi mới chỉ tưởng tượng khi đọc qua sách vở. Các bạn hăng say kể và giới thiệu từng chi tiết về công trình thế kỷ như những hướng dẫn viên thực thụ. Tôi, một con người hiện hữu đang được hưởng thụ cái thành quả, thành quả của nhân loại và không thể hình dung được sức người và lòng người bền bỉ và bao la đến dường nào. Nhà máy Thuỷ điện Thác Bà là đứa con đầu lòng của ngành thuỷ điện Việt Nam, là nhà máy Thuỷ điện được xây dựng đầu tiên ở Miền Bắc nước ta trong thời kỳ qúa độ đi lên chủ nghĩa xã hội. Thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III, là xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Miền Bắc, đấu tranh giải phóng miền Nam thống nhất đất nước. Đang mải miên man chìm vào tài liệu mà trước khi bước lên tàu bạn đồng nghiệp đơn vị gửi, tôi giật mình ngẩng lên con tàu nhỏ bé của cả đoàn đã được ôm trọn trong lòng hồ rộng lớn. Thật ngưỡng mộ và không thể hình dung được một hồ nước lớn , một bức tranh thiên nhiên hùng vĩ lại do chính bàn tay con người tạo nên, con tàu nhỏ bé đang lênh đênh và lưới nhẹ trên mặt hồ nước bao la mà trước đây dưới lòng hồ lại là những bản làng, là ngõ xóm, là bao mái nhà đã chứng kiến một thời yên bình và hạnh phúc của nhân dân. Nhưng:

“ Khi tổ quốc bốn bề lên tiếng gọi

Tâm hồn ta là Tây Bắc chứ còn đâu”.

Với tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, tinh thần sục sôi khí phách của nhân dân, quán triệt tinh thần nghị quyết của đại hội với chủ trương “ Điện phải đi trước một bước”. Đảng và Nhà nước ta đã quyết định xây dựng Nhà máy Thủy điện Thác Bà trên dòng Sông Chảy , thuộc địa bàn huyện Yên Bình - Tỉnh Yên Bái. Công trình Thủy điện đầu tiên của Việt Nam do sự giúp đõ của Nhà nước Liên Xô cũ, đang say sưa với dòng suy nghĩ, chợt hiện ra trước mắt một công trình vĩ đại mà cả đoàn ai ai đều hồ hởi đón nhận và lòng không khỏi xốn xao kèm theo lòng khâm phục quả cảm của các tầng lớp cha anh những Kỹ sư, cán bộ công nhân viên đầu ngành của ngành điện thời đó.

Công trình được khởi công xây dựng ngày 19/8/1964, công suất thiết kế 108MW, sản lượng bình quân 400 triệu kWh/năm, hơn hết công trình lại là trọng điểm trong phát triển kinh tế - xã hội thời đó, là nền móng cơ sở vật chất, kỹ thuật cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội của đất nước. Và tôi, một hậu sinh đang sống trong thời bình thật ngưỡng mộ lớp lớp cha anh của thế hệ đi trước, hôm nay, cũng là người con ngành điện tận mắt chứng kiến một công trình vĩ đại của nhân loại lòng đầy tự hào, thầm cảm ơn các bạn đồng nghiệp trong đơn vị Điện lực Yên Bình - Công ty Điện lực Yên Bái đã cho tôi, cho đoàn một trải nghiệm hết sức ấn tượng và tràn đầy ý nghĩa, một trải nghiệm để hàm ơn các thế hệ cha anh đã làm nên một công trình vĩ đại cho nhân loại. Cảm ơn các tâm hồn đồng nghiệp đã ngược dòng thời gian cho chúng tôi biết đến đến các tâm hồn quả cảm năm xưa, những trái tim, những niềm yêu của những tâm hồn nơi mảnh đất này, mảnh đất thật “Yên Bình” mà hừng hực khí phách một thời. Và thay cho lời kết, khép lại cảm xúc của tôi với các bạn đồng nghiệp, những người dân trên mảnh đất thân yêu này, tôi mượn câu thơ của nhà thơ Chế Lan Viên để cảm ơn các bạn, cảm ơn miền đất yêu thương:

“Khi ta ở chỉ là nơi đất ở

Khi ta đi đất bỗng hóa tâm hồn”.

Trần Thị Thủy