Thị trường vàng kém hấp dân, cảnh chen lấn mua bán vàng không còn.

Cũng giống như “cuộc chiến” hạ lãi suất, NHNN bước vào “cuộc chiến” chống vàng hoá nền kinh tế với vô vàn khó khăn, thách thức bởi tâm lý găm giữ vàng, thiếu tin tưởng vào tiền đồng của người dân. Rồi cả tình trạng đầu cơ, thao túng diễn biến phức tạp. Thị trường vàng bị buông lỏng quan lý thường xuyên lâm cảnh “điên loạn”. Chênh lệch giá vàng có lúc lên tới 5 - 6 triệu đồng/lượng. Người mua chen lấn đi mua vàng như trẩy hội, ảnh hưởng lớn đến trật tự xã hội… Lượng vàng được găm giữ trong dân được xác định lên tới hàng trăm tấn, với giá trị ước tính lên tới 25 - 30 tỉ USD. Trong khi đó, nền kinh tế những năm 2011 đang đối diện vô vàn khó khăn, nhu cầu vốn đầu tư phát triển hạ tầng xã hội đòi hỏi nguồn lực lớn. Nhiệm vụ đặt ra cho NHNN khi đó là phải làm sao lập lại trật tự vàng, khiến vàng kém hấp dẫn và quan trọng hơn cả là hướng tới mục tiêu đưa nguồn lực từ vàng vào phục các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội đất nước.

Có thể thấy đây là nhiệm vụ nặng nề mà những người làm công tác quản lý, điều hành thị trường tài chính - tiền tệ phải đối diện. Đó không chỉ là câu chuyện của thị trường, xu hướng tâm lý của người dân mà còn là cuộc chiến với cả những “thế lực ngầm”, “lợi ích nhóm”, với cả những đại gia vốn dĩ sống kiểu “trên tiền”, cậy quan hệ…

Tuy nhiên, vượt lên những “lực cản” vô hình và hữu hình đó, với mục tiêu kiên định là dẹp loạn, bình ổn thị trường vàng, ngày 3-4-2014, NHNN đã ban hành Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Theo đó, NHNN sẽ giữ vai trò độc quyền nhập khẩu vàng và cũng độc quyền sản xuất vàng miếng; việc mua bán vàng miếng cũng chỉ được thực hiện tại các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp có đủ điều kiện được NHNN cấp phép… Với chính sách này, “sân chơi” vàng đã bị thu hẹp từ 10.000 điểm kinh doanh vàng xuống còn 2.400 điểm, luật chơi cũng bị siết chặt khi NHNN đứng ra là “trọng tài”, là đầu mối duy nhất nhập khẩu và sản xuất vàng miếng SJC. Hoạt động huy động vàng và cho vay vàng bị cấm cửa, buộc tất toán trạng thái để chuyển hoàn toàn quan hệ vay mượn sang mua bán trong hệ thống ngân hàng…

Theo đánh giá của NHNN, với một loạt các giải pháp quyết liệt, đồng bộ được triển khai thời gian qua, công tác quản lý thị trường vàng đã cơ bản đạt được mục tiêu đề ra. Đến nay thị trường vàng đã được sắp xếp lại một cách cơ bản; trật tự, kỷ cương trên thị trường đã được xác lập, quyền và lợi ích hợp pháp của người dân đã được đảm bảo. NHNN đã thiết lập được một mạng lưới mua bán vàng miếng mới, có tổ chức, có quản lý trên hầu hết các tỉnh, thành phố trong cả nước với 38 tổ chức tín dụng và doanh nghiệp được cấp phép kinh doanh mua, bán vàng miếng tại gần 2.500 điểm giao dịch ở tất cả 63 tỉnh, thành phố trong cả nước. Vai trò quản lý nhà nước đối với thị trường vàng đã được nâng cao; toàn bộ quan hệ huy động, cho vay vốn bằng vàng đã chuyển hoàn toàn sang quan hệ mua, bán vàng.

Đặc biệt, tình trạng “vàng hóa” trong nền kinh tế đã từng bước được ngăn chặn. Tình trạng sử dụng vàng làm phương tiện thanh toán về cơ bản đã được chấm dứt, sức hấp dẫn của vàng miếng đã giảm đáng kể, cung cầu vàng miếng chuyển dịch từ trạng thái thiếu hụt nguồn cung sang xu hướng cân bằng, một phần nguồn vốn nhàn rỗi bằng vàng trong nền kinh tế đã được chuyển hóa thành tiền theo đúng chủ trương huy động nguồn lực vàng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Thị trường vàng trong nước tương đối ổn định, không còn tình trạng người dân đổ xô đi mua vàng như giai đoạn trước đây; biến động của giá vàng trong nước không ảnh hưởng đến sự ổn định của tỷ giá, thị trường ngoại hối và kinh tế vĩ mô.

Trao đổi với Năng lượng Mới, ông Nguyễn Thanh Trúc - Phó chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam cũng khẳng định, khả năng đầu cơ, thao túng thị trường trên thị trường vàng giờ không nhiều. Chênh lệch giá vàng nếu có chủ yếu là do thiếu nguồn cung, thị trường thì đang được NHNN quản lý chặt nên khả năng lưu thông, tính sôi động rất hạn chế. Và trong khi nguồn cung có hạn thì nhu cầu bán ra cũng không nhiều nên mới tạo chênh lệch.

Cũng theo ông Trúc, vai trò của thị trường vàng trong nền kinh tế hiện nay không lớn và nó chỉ có ý nghĩa trong việc tích trữ của người dân. Vai trò của vàng sẽ chỉ phát huy được khi mình huy động được nguồn lực từ vàng trong dân sử dụng vào các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.