PV: Trước hết, xin ông cho biết lý do tại sao phải sửa đổi Quyết định 69/2013/QĐ-TTg?

Ông Nguyễn Anh Tuấn

Ông Nguyễn Anh Tuấn: Qua thời gian thực hiện từ năm 2013 đến 2016, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu Bộ Công Thương xem xét, đánh giá việc thực hiện Quyết định 69. Qua kiểm tra, đánh giá việc thực hiện, Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài chính đã thống nhất đánh giá, bên cạnh những mặt tích cực thì Quyết định 69 đã bộc lộ một số tồn tại cần xem xét, thay đổi.

PV: Xin ông nói rõ hơn về những tồn tại này?

Ông Nguyễn Anh Tuấn: Quyết định 69 quy định giá bán điện bình quân được xem xét điều chỉnh khi thông số đầu vào biến động, các thông số khác chỉ được xem xét để điều chỉnh giá bán điện bình quân sau khi có báo cáo quyết toán, kiểm toán. Theo đó, việc điều chỉnh giá bán điện bình quân theo các thông số đầu vào cơ bản trong năm và điều chỉnh giá bán điện bình quân hằng năm theo biến động thông số đầu vào các khâu chưa được tách bạch rõ ràng, dễ gây hiểu nhầm khi thực hiện điều chỉnh giá điện.

Quyết định 69 cũng quy định về ngưỡng điều chỉnh giá điện ở mức tối thiểu 7%. Mức này được cho là cao và có thể tác động lớn đến sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp cũng như đời sống sinh hoạt của nhân dân khi điều chỉnh. Mặt khác, việc chỉ điều chỉnh giá bán điện bình quân khi giá điện tăng từ 7% trở lên sẽ không phản ánh kịp thời biến động của các thông số đầu vào cơ bản trong năm.

Thứ nữa, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện lực năm 2012 đã quy định giá bán lẻ điện do đơn vị bán lẻ điện xây dựng. Vì vậy, có nhiều ý kiến đề nghị, quy định Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có thẩm quyền trong điều chỉnh giá điện ở một mức độ nhất định để phù hợp với Luật Điện lực và phù hợp với định hướng điều hành giá điện theo cơ chế thị trường.

Bên cạnh đó, dư luận xã hội cũng đòi hỏi cần phải nâng cao sự công khai minh bạch của giá điện cũng như tăng cường kiểm tra, kiểm soát giá điện đối với EVN. Đây chính là những lý do cần phải ban hành quyết định thay thế Quyết định số 69/2013/QĐ-TTg.

PV: Vậy điểm mới của Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg so với Quyết định số 69/2013/QĐ-TTg là gì?

Ông Nguyễn Anh Tuấn: Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg được xây dựng trên cơ sở kế thừa và sửa đổi, bổ sung Quyết định 69. Quyết định 24 cũng sửa đổi thẩm quyền quyết định điều chỉnh giá bán điện bình quân tại Điều 4, Quyết định 69 theo hướng cho phép EVN được quyết định điều chỉnh tăng giá bán điện bình quân ở mức từ 3% đến dưới 5% so với giá bán điện bình quân hiện hành; bổ sung quy định về chế độ báo cáo, kiểm tra, giám sát và công bố thông tin.

PV: Việc cho phép EVN tăng giá 3-5% mà không cần phải báo cáo thì quá trình kiểm soát sẽ như thế nào?

Ông Nguyễn Anh Tuấn: Mặc dù cho phép EVN được quyền điều chỉnh tăng giá bán điện bình quân từ mức 3-5%, sau đó báo cáo cơ quan quản lý Nhà nước, nhưng trong Quyết định 24 cũng nêu rõ: “Trường hợp giá bán điện bình quân tính toán cao hơn giá bán điện bình quân hiện hành từ 10% trở lên hoặc ngoài khung giá hoặc ảnh hưởng đến tình hình kinh tế vĩ mô, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính kiểm tra, rà soát và báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, cho ý kiến mức điều chỉnh giá bán điện bình quân. Trường hợp cần thiết, Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài chính báo cáo Ban Chỉ đạo điều hành giá trước khi báo cáo Thủ tướng Chính phủ”. Như vậy có nghĩa nếu việc tăng giá, dù trong khung giá nhưng nếu ảnh hưởng đến kinh tế vĩ mô thì EVN vẫn không được tăng.

PV: Chi phí sản xuất kinh doanh điện của EVN có tiếp tục được kiểm tra và công khai không?

Ông Nguyễn Anh Tuấn: Theo quy định của Quyết định 24 thì hằng năm, sau khi có báo cáo quyết toán chi phí sản xuất kinh doanh điện, báo cáo tài chính của EVN và các đơn vị thành viên đã được kiểm toán độc lập, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính kiểm tra chi phí sản xuất kinh doanh điện của năm trước liền kề. Trong quá trình kiểm tra có thể mời Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các hiệp hội liên quan, các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan tham gia. Bộ Công Thương được mời tư vấn độc lập để thẩm tra các báo cáo của EVN và các đơn vị thành viên. Nội dung kiểm tra sẽ được công khai để các cơ quan quản lý và người dân tham gia theo dõi và giám sát.

PV: Việc tăng giá điện của EVN nếu có sai sót sẽ được xử lý như thế nào?

Ông Nguyễn Anh Tuấn: Đối với trường hợp tăng giá, phát hiện có sai sót trong kết quả tính toán giá điện, Bộ Công Thương phải yêu cầu EVN dừng điều chỉnh hoặc điều chỉnh lại giá bán điện bình quân và chịu xử lý theo quy định pháp luật quy định tại Nghị định số 109/2013/NĐ-CP của Chính phủ Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý giá, phí, lệ phí, hóa đơn và Nghị định số 49/2016/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 109/2013/NĐ-CP hoặc các văn bản quy phạm pháp luật thay thế (nếu có).

PV: Cảm ơn ông!