Nhờ có điện, ông Thạch Hiếu phát triển nghề mộc, nâng cao thu nhập cho gia đình. Ảnh Đại Dương.

Điện sáng rỡ, mừng hết biết

Ông Thạch Ọl ở ấp Phnô Cam Bốt, xã Tham Ðôn, huyện Mỹ Xuyên (Sóc Trăng) đã từng reo lên khi điện lưới quốc gia được kéo đến tận nhà: "Cuộc sống thay đổi rồi!”. Ông Ọl so sánh: “Trước không có điện, ban đêm tối thui, muốn đi lại phải lấy lá dừa bó lại làm đuốc lần mò đường mà đi. Con cái học hành phải đốt đèn dầu, chớ đâu có sáng sủa như bây giờ”. Theo ông Ọl, điều bà con Khmer ở đây mừng nhất là được thoải mái nghe đài, xem tivi để học hỏi cách làm ăn phát triển kinh tế gia đình, hiểu biết pháp luật...

Đến thăm nhà anh Thạch Sa Rót (ấp Ba Sát, xã Đôn Châu, huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh) đúng lúc anh đang ngồi xem lại vở tuồng do gánh hát ở địa phương tự biên, tự diễn. “Tụi mình mới thành lập gánh hát được ba tháng, tự dàn dựng vở và biểu diễn cho bà con xem. Đêm diễn đầu tiên được tổ chức ở trong chùa cách đây ít hôm, bà con kéo đến xem như đi hội”- anh Sa Rót kể, đồng thời cho hay, lần đầu tiên ở ấp thành lập được gánh hát và hát bằng tiếng Khmer nên bà con rất vui.

“Nhờ có điện, tụi tui mới dễ luyện tập và biểu diễn. Cũng nhờ có điện nên sau khi ghi hình mới đưa vào màn hình tivi mở xem lại để rút kinh nghiệm. Điện sáng rỡ, mừng hết biết”- Sa Rót bày tỏ niềm vui.

Trở lại xã Phú Cần (huyện Tiểu Cần, tỉnh Trà Vinh) vào đầu năm 2016, phóng viên nhận thấy một sự đổi khác lớn so với lần đến đây vào năm 2014. Đêm đến, các phum sóc của bà con người Khmer rực sáng ánh đèn điện. Người người vui mừng vui, nhiều gia đình đã sắm ti vi, quạt máy và các đồ điện gia dụng. Bà Thạch Chanh kể: “Hôm đầu tiên có điện, vợ chồng tui vui tới nỗi không ngủ được. Tui nói với ông xã mai mua cái tivi ông nghen. Ổng cười nói má mày mua đi…”.

Còn theo chị Kim Thị Oanh Ni, xã Kế Thành, huyện Kế Sách (Sóc Trăng), trước đây bà con thường xài bình ác quy để xem ti vi. Mỗi khi hết bình phải chở đi sạc rất cực. Bây giờ muốn coi ti vi giờ nào cũng được, có điện rồi dễ. Các con học bài cũng dễ hơn khi còn đốt đèn cóc”.

Chuyển động theo dòng điện

Ngoài làm ruộng, ông Thạch Hiếu (ấp Ba Sát, xã Đôn Châu, huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh) còn tranh thủ những ngày nông nhàn làm nghề mộc tăng thêm thu nhập. “Trước đây toàn phải làm bằng tay, mất khá nhiều thời gian mới hoàn thành một sản phẩm. Từ khi có điện, tôi bắt đầu mua sắm máy móc và mọi công đoạn từ cưa, xẻ đến bào, khoan…đều làm bằng máy nên tốc độ vừa nhanh lại vừa khỏe. Thu nhập cũng tăng lên”- ông Hiếu nói.

Ấp Ba Sát có 389 hộ, với 1.215 nhân khẩu, trong đó hầu hết là người Khmer. Đến nay, trên 99% hộ dân trong ấp có điện. Trưởng ấp Ba Sát, ông Thạch Tuấn bảo: Trước đây khi chưa có điện, nhiều hộ dân trong ấp sử dụng điện câu đuôi, chất lượng điện áp không đảm bảo nên không thể dùng trong sản xuất, chưa kể giá rất cao. Từ khi dự án cấp điện cho đồng bào Khmer được thực hiện, điện về thắp sáng từng nhà dân đã làm thay đổi bộ mặt của ấp nghèo này. Nhờ có điện, nhiều hộ dân trong ấp phát triển nghề xay xát gạo, chăn nuôi bò, heo và nâng cao đời sống.

Gia đình ông Sơ Xa Bời, chuyên nuôi nái, là một ví dụ. Khi có điện, ông đầu tư mô-tơ bơm tưới nước cho heo. Nhờ thuận lợi trong việc chăm sóc, ông mạnh dạn nâng số lượng heo và hiện trong chuồng nhà ông có đến 12 con heo nái, cho nguồn thu cao. Trong khi đó, ông Kiên Tìa tận dụng lợi thế của điện để nâng cao năng suất lúa. Nhà ông có 15 công ruộng, trước đây năng suất chỉ đạt 18-19 giạ/công/vụ. Từ khi có điện, ông chăm chỉ theo dõi và học hỏi kỹ thuật, kinh nghiệm sản xuất do các kênh truyền chuyên về khoa học kỹ thuật hướng dẫn và áp dụng vào sản xuất. Kết quả, năng suất lúa gia đình ông tăng lên 26-27 giạ/công/vụ.

Nhân viên Điện lực Duyên Hải gắn điện kế cho nhà dân tại ấp Ba Sát, xã Đôn Châu, huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh. Ảnh Đại Dương

Nói về những thay đổi của địa phương từ khi có điện, ông Dương Văn Thanh- Phó chủ tịch UBND xã Đôn Châu thông tin: Tỷ lệ hộ dân có điện trong xã hiện đạt 96,41% và xã đã hoàn thành tiêu chí thứ 4 trong xây dựng nông thôn mới.

Tương tự Đôn Châu, từ ngày có điện, gia đình ông Thạch Chang (thị trấn Lịch Hội Thượng, huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng) có thêm điều kiện mở rộng chăn nuôi, đặc biệt, là chủ động lịch thời vụ và được hưởng với giá điện đúng qui định. Điện cũng đã góp phần giúp cho đồng bào Khmer hai huyện Vĩnh Châu và Trần Đề (Sóc Trăng) có thêm điều kiện bơm tưới để mở rộng diện tích hành tím đặc sản và mang lại nguồn thu nhập đáng kể.

Ông Ngô Minh Trạng – Giám đốc Sở Công thương Sóc Trăng đánh giá: “Không chỉ cung cấp điện sinh hoạt nâng cao đời sống cho đồng bào cho đồng bào Khmer, điện còn góp phần phục vụ, thúc đẩy sản xuất nông nghiệp, đặc biệt nuôi trồng thủy sản, góp phần tạo nguyên liệu cho xuất khẩu thủy sản của tỉnh mỗi năm đạt khoảng 450 triệu USD.

Theo ông Nguyễn Văn Hợp - Tổng giám đốc EVN SPC, Dự án cấp điện cho các hộ dân chưa có điện, chủ yếu là đồng bào Khmer tại các tỉnh Sóc Trăng, Trà Vinh, Bạc Liêu, Kiên Giang là dự án trọng điểm được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thực hiện từ tháng 8 năm 2009 với mục tiêu tạo điều kiện phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, người dân có điều kiện để mở rộng sản xuất, giải trí và tiếp cận thông tin nhiều hơn, nâng cao đời sống vật chất tinh thần của nhân dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc Khmer, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, giữ vững an ninh, chính trị và trật tự an toàn xã hội trong khu vực. Vì ý nghĩa quan trọng của dự án, EVN SPC cùng các đơn vị trực thuộc đã nỗi lực để triển khai thành công dự án. Trong đó, dự án thành phần tại Bạc Liêu đã được hoàn thành từ nhiều năm trước. Đến nay, dự án tiếp tục hoàn thành tại hai tỉnh Sóc Trăng và Trà Vinh.