Theo lý giải của Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN), bà Nguyễn Thị Hồng, trong điều hành tín dụng năm 2014, nhận thấy tăng trưởng toàn hệ thống còn thấp, NHNN đã cho phép các ngân hàng mở rộng tín dụng ngoại tệ. Kết quả là đến tháng 6/2014, tín dụng ngoại tệ tăng 9,35% so với cuối năm 2013, tác động tích cực chung đối với nền kinh tế.

“Trên thực tế, nếu tính cả các khoản tiền gửi ngoại tệ trong nước khác và nguồn vốn nước ngoài thì hệ số sử dụng vốn ngoại tệ/tổng vốn huy động rơi vào khoảng từ 50-60%”, bà Nguyễn Thị Hồng đưa ra thông tin.

Theo bà Hồng, việc khơi thông dòng vốn tín dụng ngân hàng là một trong những giải pháp mà Chính phủ quan tâm chỉ đạo nhằm tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh, góp phần hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Tín dụng ngoại tệ tăng mạnh sẽ tác động tích cực tới kinh tế vĩ mô

Trong những tháng đầu năm 2014, dù nền kinh tế có những diễn biến tích cực, nhưng hoạt động sản xuất kinh doanh vẫn còn khó khăn, nhiều doanh nghiệp hàng tồn kho chậm tiêu thụ, chưa có nhu cầu mở rộng hoạt động sản xuất, nên chưa vay vốn ngân hàng, một số doanh nghiệp do năng lực tài chính của yếu kém, không chứng minh được tính khả thi và hiệu quả của dự án...  

Bối cảnh đó thật khó có thể giúp tín dụng toàn hệ thống ngân hàng được mở rộng. Bản thân các chuyên gia kinh tế cũng nhận định, giữa năm tài khóa 2014, tín dụng ngoại tệ tăng 9,35% so với cuối năm 2013 và hệ số sử dụng vốn hệ thống các tổ chức tín dụng lên tới 99,5% thì tín dụng toàn hệ thống khó có thể tăng được 1,51% . Điều đó chứng tỏ sự linh hoạt và chính xác trong điều hành của NHNN.

Xung quanh băn khoăn cho rằng, tín dụng ngoại tệ tăng mạnh có thể sẽ là “bom nổ chậm”, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ cũng đưa ra những luận cứ của mình.

“Ý kiến quan ngại về tăng tín dụng ngoại tệ chủ yếu là do nhìn vào tốc độ tăng trưởng tín dụng ngoại tệ đến cuối tháng 5/2014 là 9,35% so với cuối năm 2013 và hệ số sử dụng vốn hệ thống các TCTD (tín dụng ngoại tệ/huy động ngoại tệ trong nước) lên tới 99,5%. Tuy nhiên, trên thực tế cũng không đáng quan ngại và vẫn nằm trong các giải pháp điều hành linh hoạt của NHNN”, bà Hồng cho biết.

Bà Hồng đưa ra những nguyên cho thấy, tín dụng ngoại tệ, dù tăng nóng cũng không phải và không thể là vấn đề “quá lớn” của hệ thống.

Thứ nhất, tín dụng bằng ngoại tệ tăng 9,35% so với cuối năm 2013 nhưng nếu so với cùng kỳ năm 2013 thì chỉ tăng có 1,34%;

Thứ hai, nếu tính cả các khoản tiền gửi ngoại tệ trong nước khác và nguồn vốn nước ngoài (các khoản vay nước ngoài, các khoản tiền gửi của ngân hàng nước ngoài tại ngân hàng trong nước, các khoản cấp tín dụng của ngân hàng mẹ ở nước ngoài cho chi nhánh ngân hàng hoạt động tại Việt Nam, các khoản ủy thác bằng ngoại tệ từ Chính phủ, các tổ chức tài chính quốc tế và các tổ chức khác để các ngân hàng cho vay ngoại tệ trong nước) thì hệ số sử dụng vốn này thấp hơn rất nhiều, chỉ khoảng từ 50-60%;

Thứ ba, việc linh hoạt chấp thuận cho các ngân hàng cấp tín dụng ngoại tệ chủ yếu tập trung vào các doanh nghiệp có nguồn thu ngoại tệ để trả nợ (doanh nghiệp vay để thanh toán các chi phí trong nước thực hiện các phương án sản xuất hàng xuất khẩu, nên khi xuất khẩu sẽ có nguồn thu ngoại tệ; doanh nghiệp vay để thanh toán ra nước ngoài tiền nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ nhưng doanh nghiệp có đủ nguồn thu bằng ngoại tệ từ hoạt động sản xuất kinh doanh để trả nợ vay).

Như vậy, khi các doanh nghiệp có nguồn thu ngoại tệ để trả nợ vay sẽ không tạo áp lực tới việc các ngân hàng phải bán ngoại tệ để trả nợ vay. Đối với trường hợp doanh nghiệp có nhu cầu vay vốn bằng ngoại tệ nhưng không có nguồn thu ngoại tệ để trả nợ vay, các ngân hàng chỉ xem xét cho vay đối với các nhu cầu vốn để phục vụ các lĩnh vực ưu tiên khuyến khích của Chính phủ nhằm góp phần hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn trong bối cảnh hiện nay.

“Khi cho vay, bản thân các ngân hàng đã chủ động cân đối được nguồn ngoại tệ cho vay cũng như nguồn ngoại tệ bán cho doanh nghiệp để trả nợ vay (nguồn vốn cân đối chủ yếu từ nguồn vốn ở nước ngoài, từ ngân hàng mẹ ở nước ngoài hoặc từ các nguồn vốn ủy thác bằng ngoại tệ của các tổ chức tài chính quốc tế hoặc Chính phủ)”, bà Nguyễn Thị Hồng nêu rõ quan điểm.

Có thể nói việc điều hành chính sách tín dụng nói chung và tín dụng ngoại tệ nói riêng thời gian qua đã hết sức linh hoạt, kết hợp hài hòa giữa mục tiêu hỗ trợ sản xuất kinh doanh nhưng vẫn đảm bảo kiểm soát chặt chẽ các nhu cầu vốn, chủ yếu là cho các lĩnh vực ưu tiên theo định hướng của Chính phủ, đặc biệt là mục tiêu chống đô la hóa triệt để trong nền kinh tế.

Lê Tùng