Những năm gần đây, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu cùng với việc khai thác rừng quá mức của người dân nhận khoán rừng dẫn đến tình trạng sạt lở bờ biển ngày càng nghiêm trọng tại nhiều khu vực ven biển của tỉnh Kiên Giang.

Khu vực bờ biển tỉnh Kiên Giang trải dài từ Mũi Nai, thị xã Hà Tiên đến rạch Tiểu Dừa, huyện An Minh, khoảng 200km. Theo thống kê mới nhất của ngành nông nghiệp tỉnh Kiên Giang, từ năm 2009 đến nay, trên địa bàn tỉnh có 69,8km bờ biển bị sạt lở, trong đó khoảng 35km sạt lở đất nghiêm trọng. Sạt lở đã làm ảnh hưởng cuộc sống trên 500 hộ dân sinh sống và bị mất khoảng 600ha đất rừng phòng hộ.

Tình trạng sạt lở nhiều bắt đầu từ năm 1996, mỗi năm sạt lở vài chục mét tính từ bờ ra, nhưng đất vẫn bồi lại. Thế nhưng, từ năm 2010 đến nay, tình hình sạt lở nghiêm trọng hơn. Tính trung bình mỗi năm, sạt lở đã làm mất khoảng 20m. Sạt lở nhiều nhất đoạn từ Xẻo Quao đến rạch Tiểu Dừa thuộc địa bàn xã Vân Khánh, Vân Khánh Tây và Vân Khánh Đông.

Biển đã lấn sát vào nhà dân

Phó chủ tịch UBND huyện An Minh Lê Ngọc Tùng cho biết, trên địa bàn huyện có 721 hộ nhận khoán 2.226ha đất rừng ven biển. Mỗi hộ trung bình nhận khoán 1-7ha, trong đó người dân nhận khoán được sử dụng diện tích 30% mặt nước để nuôi trồng thủy sản. Thế nhưng, với tình trạng sạt lở ngày càng nghiêm trọng, nhiều hộ bị sạt lở không còn diện tích đất để sản xuất.

Vào mùa mưa bão như hiện nay, gió Tây Nam thổi mạnh gây sóng lớn, phá vỡ cấu trúc rừng phòng hộ, bóc dỡ các gốc cây lâu năm nên các đoạn bờ biển ngày càng xói lở nhiều hơn, thậm chí lấn sâu vào đất liền, đê biển, nhiều đoạn sạt lở đến đê quốc phòng. Trước tình hình sạt lở ngày càng nhiều, huyện An Minh thực hiện kè bằng phương pháp truyền thống, như tre, dừa, cây tràm, nhưng cũng bị sóng đánh vỡ.

Các chiến sĩ Trạm Biên phòng Kim Quy, xã Vân Khánh cho biết, trước đây trạm cách biển khoảng 300m, nhưng đã bị sóng biển đánh sạt lở, phải dời vào trong.

Ông Nguyễn Thanh Điền, ấp Kim Quy B, xã Vân Khánh, huyện An Minh chia sẻ: Trước đây, khi mới về lập nghiệp, rừng mắm được bao phủ toàn bộ diện tích nuôi trồng thủy sản; tôm, cá, ba khía nhiều vô kể. Nhưng hơn 10 năm nay, mỗi năm sạt lở một ít, rừng bị cuốn trôi, từ 3ha đất, giờ còn chưa được 4.000m², nên mấy năm nay, ông Điền không nuôi trồng thủy sản được, bởi thả chưa được bao lâu thì bị triều cường, sóng đánh vỡ bờ bao, cuốn trôi hết.

Bí thư Huyện ủy An Minh Võ Minh Lễ cho rằng, tình hình sạt lở nghiêm trọng trên địa bàn huyện như hiện nay đã làm ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của người dân. Nếu như không có biện pháp nào khắc phục thì trong vòng 2 năm nữa, toàn bộ diện tích rừng phòng hộ ven biển sẽ biến mất. Theo đó, đồng nghĩa với việc 721 hộ nhận khoán đất rừng sẽ lâm vào cảnh khó khăn. Nếu mất diện tích rừng, sóng biển sẽ ập vào tới đê quốc phòng và khả năng nước biển xâm nhập sâu vào đất sản xuất của người dân là rất cao.

Hiện tại, huyện An Minh vận động người dân sinh sống trong vùng sạt lở dùng bao cát và vật dụng tự làm bờ kè chống đỡ nhằm bảo vệ tính mạng, tài sản. Về lâu dài, huyện sẽ kiến nghị với ngành chức năng tỉnh sớm trình với Trung ương biện pháp chống sạt lở bằng vật liệu cứng, nhằm cứu được rừng, cứu người dân thoát cảnh khó khăn.

Theo ông Nguyễn Văn Tâm, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kiên Giang, với tình hình sạt lở ngày càng nghiêm trọng như hiện nay, ngành nông nghiệp tỉnh đã làm việc với các địa phương bị sạt lở và xây dựng phương án hỗ trợ người dân. Việc xây dựng kè chỉ mang tính tạm thời, ở những đoạn sạt lở nghiêm trọng, như Tiểu Dừa, Xẻo Nhàu thuộc huyện An Minh, những nơi sạt lở sát đê về lâu dài cần có nguồn vốn đầu tư lớn xây dựng hệ thống kè cứng, gây bồi tạo bãi mới đảm bảo được tình trạng sạt lở.

UBND tỉnh Kiên Giang đã yêu cầu Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh phối hợp với UBND huyện An Minh và các đơn vị liên quan tiến hành xác định ranh giới khu vực sạt lở bờ biển; tiến hành lập dự án cấp bách gây bồi, tạo bãi, phục hồi rừng ngập mặn bảo vệ khu vực huyện An Minh và tạo sinh kế cho người dân ven biển, đổ trụ rỗng tiêu giảm sóng, gây bồi tạo bãi với chiều dài gần 4.000m, kinh phí gần 120 tỉ đồng.