Euro 2016 là giải đấu thắng lớn về bản quyền truyền hình

Vấn đề tài chính

Tổng doanh thu của Euro 2016 là 1,93 tỷ euro, bao gồm 2 nguồn chính, một là từ các nhà tài trợ và hai là đến từ tiền bản quyền truyền hình. VCK có 24 đội (so với 16 đội từ năm 2012 trở về trước) và 51 trận đấu (nhiều hơn kỳ Euro gần nhất 18 trận) giúp UEFA bán được các gói bản quyền truyền hình lớn hơn, thu về những khoản tiền lớn hơn.

Cụ thể, tổng doanh thu của Euro 2016 tăng khoảng 34% so với doanh thu của Euro 2012. Trong số 1,93 tỷ euro doanh thu, có 301 triệu euro được chia cho 24 đội dự giải (đội vô địch Bồ Đào Nha được chia thưởng nhiều nhất: 25,5 triệu bảng, đội được chia ít nhất là Ukraine: 8 triệu bảng, do không có điểm nào trong suốt 3 trận).

Phần tiền còn lại (hơn 1,6 tỷ euro), sẽ được UEFA và quốc gia chủ nhà Pháp sẽ chia theo tỷ lệ đã thoả thuận trước đó. Tuy nhiên, đấy chỉ là phần nổi. Có rất nhiều khoản chi phí mà người ta chưa thống kê được cho đến thời điểm này. Và với một quốc gia đăng cai, thì những khoản chi phí đấy sẽ là gánh nặng cực lớn.

Đấy là chi phí để cải tạo cơ sở vật chất, chi phí cho công tác đảm bảo an ninh an toàn (ở Olympic Athens 2004, do lo ngại khủng bố, Hy Lạp từng chi đến cả tỷ euro cho công tác an ninh, và người Pháp thì cũng ngại khủng bố), chi phí khắc phục sự cố do các cuộc gây rối của hooligan để lại...

Quốc gia chủ nhà thường hy vọng thu lại các khoản tiền lớn đã bỏ ra thông qua nguồn thu từ du lịch, từ kinh doanh các dịch vụ mùa Euro. Dù vậy, không phải khách du lịch nào đến với nước Pháp trong những ngày vừa rồi cũng là khách sộp, hoặc chẳng phải ai đến Pháp cũng sẵn sàng chi tiền.

Thậm chí người ta không lạ cảnh công dân của các quốc gia láng giềng với Pháp như Anh, Bỉ, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Ý... phi xe ô tô thẳng từ nước họ đến Pháp, ăn, nghỉ ngay trên xe, xem xong trận đấu rồi về. Với dạng khách vãng lai đấy, dĩ nhiên quốc gia chủ nhà chẳng thu được mấy từ họ.

Nhưng lại đối diện với hàng loạt vấn đề khác, như tình trạng hooligan

sự tốn kém cho việc chi để đảm bảo an ninh, an toàn

Bài học của quốc gia đồng đăng cai Euro 2012 là Ukraine vẫn còn đấy. Nước này từng hy vọng kích cầu tiêu dùng, kích cầu du lịch khi tổ chức Euro 4 năm về trước, nhưng rốt cuộc lại báo lỗ đến vài tỷ euro, khiến cho tình trạng nợ công càng chồng chất thêm.

Thành ra, việc tăng số lượng đội góp mặt tại VCK từ 16 lên 24 cũng gần như tăng gánh nặng cho quốc gia đăng cai. Mà ngay tại châu Âu, không phải quốc gia nào cũng là siêu cường kinh tế cỡ Pháp, Anh, hoặc Đức, đủ khả năng kham nổi các gánh nặng đấy.

Và vấn đề chuyên môn

UEFA hiện có 55 liên đoàn thành viên, nhưng đã có đến 24 đại diện được góp mặt tại giải vô địch bóng đá châu Âu, chiếm tỷ lệ gần 44%. Có nghĩa là cứ hơn 2 đội tuyển ở châu Âu, thì sẽ có 1 đội lọt vào VCK Euro: “Tỷ lệ chọi” quá thấp với khu vực có bóng đá phát triển nhất, theo hướng khoa học nhất thế giới.

Thành ra, đừng lạ khi VCK Euro 2016 xuất hiện quá nhiều trận đấu không hấp dẫn về mặt chuyên môn. Cũng đừng lạ khi tính cạnh tranh ở vòng bảng của giải năm nay rất thấp.

Ví dụ như nhà vô địch Bồ Đào Nha, đội này không thắng trận nào ở vòng bảng, chỉ hoà may mắn với đối thủ yếu Hungary ở lượt đấu chót vẫn vào vòng knock-out, sau đó trở thành đội đoạt cúp.

Về chuyên môn, ngôi vô địch của Bồ Đào Nha đầy tranh cãi

Vòng bảng Euro 2016 cũng ít các trận đấu mà các ông lớn phải quyết đấu với nhau từ sớm, không còn hiện diện “bảng tử thần”, do tất cả các đội mạnh đều nằm rải rác ở 6 bảng đấu khác nhau.

Số lượng đội gia tăng, thể thức thay đổi, cũng dẫn đến tình trạng hàng loạt đội yếu giành được vé vào vòng knock-out bằng... cửa sau. Số này gồm Slovakia (thứ 3 bảng B), Bắc Ireland (thứ 3 bảng C), CH Ireland (3 bảng E) và phần nào đó là Bồ Đào Nha (3 bảng F).

Nhiều đội bóng nhỏ khác cũng vào rất sâu, nhờ thể thức thi đấu mới của giải

Tức là nếu tính sàng lọc của Euro gắt gao hơn, Bồ Đào Nha đã bị loại ngay vòng bảng. Khi đó, người ta sẽ đỡ mất công tranh cãi ngôi vô địch của Ronaldo và các đồng đội xứng đáng hay không xứng đáng?

Khi đó, UEFA cũng đỡ mất công giải thích VCK Euro gồm 24 đội như vừa rồi là hấp dẫn hay không hấp dẫn? Giàu tính cạnh tranh hay tự làm triệt tiêu tính cạnh tranh?

Riêng người trong cuộc như HLV Joachim Low của đội tuyển Đức thì cảm thán cho biết: “Thời Euro còn 16 đội, người ta sớm thấy các cuộc đại chiến của các ông lớn. Điều này đã mất đi khi giải mở rộng lên 24 đội”.

Còn HLV Didier Deschamps của đội tuyển Pháp thì nói: “Thật kỳ lạ, Bồ Đào Nha trở thành đội vô địch với thành tích toàn hoà ở vòng bảng. Họ là đội đầu tiên trong lịch sử chỉ đứng thứ 3 ở giai đoạn đấu bảng nhưng vẫn được nâng cúp”.

Nói thế, khác nào “đá xoáy” UEFA!