Rác ứ đọng trên một dòng chính dẫn nước vào hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải

Hệ thống Bắc Hưng Hải là công trình thuỷ lợi có vai trò rất quan trọng, phục vụ đa mục tiêu (sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, kinh doanh, dân sinh) cho 04 tỉnh, thành phố: Bắc Ninh, Hà Nội, Hưng Yên và Hải Dương, nhưng nhiều năm qua đã trở thành điểm "nóng" về ô nhiễm môi trường.

Tình trạng ô nhiễm nguồn nước hệ thống Bắc Hưng Hải vẫn diễn biến phức tạp, gia tăng ô nhiễm vào mùa khô; một số đoạn sông, kênh rạch có mức độ ô nhiễm đã vượt quá ngưỡng chịu tải của môi trường, chất lượng nước vượt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước mặt phục vụ cho mục đích tưới tiêu nông nghiệp.

Nguyên nhân chính của tình trạng này là do nước thải sinh hoạt tại khu đô thị, khu dân cư tập trung và dân cư nông thôn phần lớn không có hệ thống thu gom, xử lý nước thải tập trung nên đang xả trực tiếp ra môi trường; hầu hết các cụm công nghiệp, làng nghề, cơ sở chăn nuôi không có hệ thống thu gom, xử lý nước thải; những tháng mùa khô trong năm, nguồn nước bổ cập cho hệ thống Bắc Hưng Hải còn thiếu; ý thức chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường (BVMT) của một bộ phận doanh nghiệp, người dân còn thấp...

Phó Thủ tướng Chỉnh phủ Trần Hồng Hà yêu cầu các cấp, các ngành từ Trung ương đến các địa phương phải có quyết tâm chính trị cao hơn nữa, chỉ đạo quyết liệt hơn nữa và tổ chức thực hiện đồng bộ các giải pháp, nhiệm vụ để giải quyết dứt điểm tình trạng ô nhiễm môi trường đối với hệ thống Bắc Hưng Hải. Trong đó tập trung vào các nhóm giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm.

6 nhóm giải pháp, nhiệm vụ

Cụ thể, 6 nhóm giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm gồm: 1- Nhóm giải pháp, nhiệm vụ về quy hoạch; 2- Nhóm giải pháp, nhiệm vụ về hoàn thiện cơ chế, chính sách; 3- Nhóm giải pháp, nhiệm vụ về đầu tư, xây dựng hạ tầng kỹ thuật về BVMT; 4- Nhóm giải pháp, nhiệm vụ về quản lý, kiểm soát, giám sát nguồn thải; 5- Nhóm giải pháp, nhiệm vụ về thanh, kiểm tra và xử lý vi phạm về môi trường; 6- Nhóm giải pháp, nhiệm vụ về tuyên truyền, truyền thông nâng cao nhận thức về BVMT.

Trong đó, tập trung hoàn thành quy hoạch 04 tỉnh, thành phố trên hệ thống Bắc Hưng Hải; trong đó, lồng ghép, tích hợp các quy hoạch có liên quan, xác định rõ các khu xử lý chất thải rắn và hệ thống thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt tập trung, phù hợp với định hướng trong quy hoạch vùng, quy hoạch BVMT quốc gia, quy hoạch BVMT chuyên ngành quốc gia theo quy định. Bố trí đủ quỹ đất để thực hiện hạ tầng kỹ thuật BVMT theo quy hoạch được phê duyệt.

Nghiên cứu, đề xuất cơ chế, chính sách để huy động mọi nguồn lực, đặc biệt là xã hội hóa, đầu tư theo hình thức đối tác công tư trong đầu tư các công trình xử lý chất thải rắn và xử lý nước thải tập trung.

Rà soát toàn bộ các Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) chuyên ngành liên quan đến nước thải, thoát nước; trên cơ sở đó nghiên cứu, đề xuất xây dựng, ban hành QCVN về nước thải sau xử lý dùng cho mục đích sử dụng khác nhau, trong đó có mục đích sử dụng để bổ cập nguồn nước cho các sông, kênh, mương,... giúp duy trì dòng chảy, giảm thiểu, cải thiện ô nhiễm môi trường nước.

Tập trung nguồn lực đầu tư xây dựng các công trình thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt tập trung, đảm bảo nước thải phát sinh trên địa bàn được thu gom, xử lý toàn bộ, đáp ứng yêu cầu QCVN về nước thải cho phép trước khi thải ra hệ thống Bắc Hưng Hải.

Kiên quyết không cấp phép đầu tư, cấp phép môi trường đối với các dự án, cơ sở không đảm bảo các yêu cầu về BVMT, đặc biệt là các dự án, cơ sở không có biện pháp, công trình xử lý nước thải đảm bảo xử lý nước thải đạt QCVN về nước thải cho phép trước khi xả ra hệ thống Bắc Hưng Hải.

Tiếp tục tăng cường công tác thanh, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BVMT; phòng, chống tội phạm về môi trường và xử lý vi phạm về môi trường đối với các tổ chức, cá nhân có hoạt động xả nước thải vào Hệ thống Bắc Hưng Hải và các sông nhánh thuộc hệ thống; xử lý nghiêm những hành vi vi phạm. Đồng thời, áp dụng triệt để các biện pháp khắc phục hậu quả vi phạm, đình chỉ hoạt động xả thải và yêu cầu nâng cấp, hoàn thiện, các công trình xử lý nước thải phải đảm bảo các yêu cầu về BVMT theo quy định.

Lựa chọn hệ thống Bắc Hưng Hải là mô hình thí điểm để xử lý dứt điểm ô nhiễm môi trường các sông chảy qua đô thị

Phó Thủ tướng cũng giao nhiệm vụ cụ thể cho các Bộ, trong đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường lựa chọn hệ thống Bắc Hưng Hải là mô hình thí điểm để xử lý và có phương án, giải pháp giải quyết dứt điểm tình trạng ô nhiễm môi trường các sông chảy qua các đô thị, thành phố lớn trên cả nước.

Trong quá trình lập, thẩm định, trình phê duyệt quy hoạch cấp tỉnh, chủ động phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và 04 tỉnh, thành phố trên hệ thống Bắc Hưng Hải rà soát nội dung quy hoạch cấp tỉnh, đảm bảo các hệ thống thu gom, xử lý nước thải tập trung được tích hợp trong quy hoạch cấp tỉnh theo quy định.

Chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương liên quan khẩn trương xây dựng, trình ban hành và tổ chức thực hiện Kế hoạch quản lý chất lượng môi trường nước mặt Hệ thống Bắc Hưng Hải theo quy định của Luật bảo vệ môi trường 2020.

Bộ Công an tiếp tục chỉ đạo Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường và Công an các tỉnh, thành phố trên hệ thống Bắc Hưng Hải đẩy mạnh công tác phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, đấu tranh phòng, chống tội phạm về môi trường; xử lý nghiêm đối với hành vi xả thải gây ô nhiễm môi trường hệ thống Bắc Hưng Hải; tăng cường kiểm tra, trinh sát để kịp thời ngăn chặn, xử lý ngay các hành vi, hoạt động của các cơ sở xả thải không đúng quy định, gây ô nhiễm môi trường.

Chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương liên quan tổ chức điều tra, thu thập thông tin, dữ liệu đối với các cơ sở, nguồn thải phát sinh nước thải có chứa các thông số ô nhiễm nguy hại để kịp thời ngăn chặn, xử lý hoạt động xả thải trái phép ra Hệ thống Bắc Hưng Hải.

Riêng đối với thành phố Hà Nội, cần tập trung, khẩn trương huy động mọi nguồn lực để đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án đầu tư xây dựng Nhà máy xử lý nước thải sinh hoạt tập trung tại quận Long Biên và huyện Gia Lâm để thu gom, xử lý toàn bộ nước thải sinh hoạt phát sinh trên địa bàn trước khi thải ra sông Cầu Bây, sau đó ra hệ thống Bắc Hưng Hải.