Doanh nghiệp "mở mày mở mặt" nhờ ứng dụng hiệu quả công nghệ

Chia sẻ tại Hội thảo “Thúc đẩy hoạt động đổi mới công nghệ trong doanh nghiệp và Định hướng của Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia giai đoạn 2021 - 2025” do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức ngày 7/12 vừa qua, ông Nguyễn Đình Bình, Giám đốc Quỹ NATIF cho biết, sau 5 năm (2015-2020) triển khai, Quỹ đã tập trung đẩy mạnh hoạt động tài trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, theo tinh thần phục vụ, lấy doanh nghiệp làm trung tâm và là chủ thể của hoạt động đổi mới công nghệ. Quỹ đã tiếp nhận trên 1.000 ý tưởng đổi mới công nghệ do các doanh nghiệp đề xuất.

Ngay sau khi đi vào hoạt động, Quỹ tập trung ưu tiên tài trợ để thực hiện các nhiệm vụ KH&CN theo đặt hàng của Nhà nước; nhiệm vụ KH&CN có tác động lớn đến phát triển kinh tế - xã hội, chuyển giao các công nghệ cao, công nghệ tiên tiến do tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế đề xuất.

Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia đã đánh giá, tư vấn giúp các doanh nghiệp bước đầu xây dựng thành công gần 300 nhiệm vụ, chọn được 184 nhiệm vụ với tổng kinh phí đề xuất thực hiện khoảng 5.752 tỷ đồng. Thông qua các dự án nhiệm vụ đã huy động được 782 tỷ đồng của doanh nghiệp đầu tư cho đổi mới công nghệ. Với các các nhiệm vụ đang xem xét đề xuất, dự kiến huy động được 4.083 tỷ đồng từ doanh nghiệp có dự án đổi mới công nghệ tham gia.

Với việc đổi mới, cải tiến và phát triển gần 50 công nghệ, giải pháp, dây chuyền và thiết bị được ứng dụng trực tiếp tại các doanh nghiệp đã góp phần mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Đặc biệt, doanh thu hàng năm của các doanh nghiệp sau khi đổi mới công nghệ tăng thêm 4.000 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế đạt 800 tỷ đồng, nộp ngân sách nhà nước 300 tỷ đồng/năm (lớn hơn ngân sách tài trợ). Theo cả chu kỳ công nghệ (5-7 năm), doanh thu, lợi nhuận, thuế nộp ngân sách sẽ lớn gấp nhiều lần phần ngân sách nhà nước tài trợ.

Nhiều nhiệm vụ do Quỹ xem xét, tài trợ đã đem lại hiệu quả kinh tế cao cho doanh nghiệp và xã hội. Đặc biệt trong số đó là Dự án "Hoàn thiện công nghệ chế biến các sản phẩm dừa tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long” của Công ty Chế biến dừa Lương Quới, tỉnh Bến Tre; dự án "Hoàn thiện công nghệ sản xuất sơn Alkyd dung môi- nước có hàm lượng VOC thấp với công suất 15.000 tấn/năm” do Công ty Sơn Hải Phòng chủ trì...

Trước khi bứt phá nhờ đổi mới công nghệ doanh nghiệp sơn của ông Nguyễn Văn Dũng từng đứng trên bờ vực phá sản

Chia sẻ tại Hội thảo, ông Nguyễn Văn Dũng, Giám đốc Công ty Sơn Hải Phòng cho biết, công ty ông từng đứng trên bờ vực phá sản. Năm 2016 Quỹ đổi mới công nghệ Quốc gia giao cho công ty thực hiện đề tài "Hoàn thiện công nghệ và thiết bị sản xuất sơn Alkyd dung môi nước có hàm lượng VOC thấp, công suất 15.000 tấn/năm".

Để đổi mới công nghệ thuận lợi, Công ty đã xây dựng phòng thí nghiệm diện tích 800 m2 gồm 1 phòng chức năng, trên 30 kỹ sư chuyên ngành. Thực hiện dự án, công nghệ sản xuất được đổi mới, sản phẩm là loại sơn mới có giá giảm hơn so với sơn cũ từ 3-5% nhưng duy trì độ bóng và độ bền thời tiết cao hơn. Các tính năng này giúp sản phẩm sơn mới có khả năng cạnh tranh cao hơn. "Công ty dần vực dậy và phát triển được 10 công ty thành viên khác", ông Dũng cho biết.

Hàng năm, nhu cầu tiêu thụ sơn Alkyd tại Việt Nam là 40.000 tấn, trong đó 25% sản lượng do công ty Sơn Hải Phòng cung cấp. Các hợp chất có hại bay hơi ra không khí có nguồn gốc từ dung môi là một thành phần quan trọng chiếm tới 50% khối lượng sơn. Dự án nghiên cứu hoàn thiện công nghệ sản xuất nhựa Alkyd thay thế sơn nhập ngoại và công nghệ sản xuất sơn Alkyd dung môi bằng công nghệ sản xuất sơn Alkyd dung môi - nước, lượng chất có hại giảm từ 50% xuống còn 15-25%. Với công nghệ mới, Công ty có thể sản xuất 15.000 tấn sơn Alkyd dung môi - nước đem lại cho doanh nghiệp doanh số khoảng 225 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế trên 45 tỷ đồng, bảo đảm việc làm cho gần 100 lao động và là doanh nghiệp đầu tiên làm chủ công nghệ mới này.

Hay như Dự án của Công ty Chế biến dừa Lương Quới, ông Cù Văn Thành, Giám đốc Công ty chế biến dừa Lương Quới cho hay, khi thực hiện dự án "Hoàn thiện công nghệ chế biến và đóng gói Tetra – Park cho sản phẩm nước dừa tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long" đã nâng cao giá trị cho trái dừa. Bình thường dừa có giá khoảng 40.000 đồng cho 12 trái đã tăng lên 80.000-100.000 đồng. Doanh thu của công ty từ 1 đến 200 tỷ đồng nâng lên khoảng 60 triệu USD. Riêng mảng nước dừa, năm 2021 đã đem lại doanh thu khoảng 10 triệu USD, năm 2022 dự kiến sẽ đạt con số 20 triệu USD.

Chia sẻ những thành tựu đạt được sau khi đổi mới công nghệ, ông Nguyễn Hữu Vũ, Giám đốc Hanvet cho biết, nhờ đổi mới công nghệ, Hanvet đã làm chủ dây chuyền sản xuất vaccine virus trên phôi trứng công suất 200 triệu liều/năm, ứng dụng để sản xuất vaccine dịch tả vịt, lasota, newcaster... Dây chuyền sản xuất vaccine bằng công nghệ nuôi cấy tế bào trên chất mang (Microcarrier) công suất trên 200 triệu liều/năm để sản xuất vaccine tai xanh, dịch tả lợn, đậu gà.

Việc đổi mới công nghệ thành công đã giúp Hanvet hoàn thiện được hai công nghệ nuôi cấy tế bào Micro carrier và phôi trứng với các thiết bị tiên tiến hiện đại đã mang lại các loại vắc xin có chất lượng vượt trội và năng xuất tăng lên. Quy trình sản xuất được tối ưu hóa giúp giảm giá thành sản phẩm xuống một nửa. Chất lượng vắc xin được cải thiện giúp cho vắc xin nội có sức cạnh tranh tốt hơn so với các vắc xin ngoại nhập. Hiệu quả của dự án cũng được phản ánh rõ nét qua doanh thu từ các sản phẩm triển khai trong dự án.

Năm 2020, trước khi kết thúc dự án, doanh thu các sản phẩm của Hanvet chỉ đạt khoảng 23,5 tỷ đồng với lợi nhuận khoảng 2,3 tỷ đồng. Riêng 6 tháng đầu năm 2021, doanh thu đã đạt trên 29 tỷ đồng với lợi nhuận tạm tính là trên 3 tỷ đồng, tăng 23,4% về doanh thu và 30% về lợi nhuận so với cùng kỳ 2020. Đặc biệt trong năm 2021 hàng triệu liều vắc xin được sản xuất trên công nghệ của Dự án đã được Hanvet xuất khẩu sang Myanmar, Philipine, Bangladesh....

Đẩy mạnh đổi mới công nghệ hơn nữa trong bối cảnh đại dịch

Góp ý để Quỹ hoạt động hiệu quả hơn trong thời gian tới, ông Nguyễn Hữu Vũ cho rằng, hoạt động của Quỹ đang bị gò bó vào nhiều chính sách, nhiều vấn đề xử lý còn máy móc. Ông Vũ hy vọng Quỹ sẽ đơn giản hoá thủ tục và thời gian xét chọn, giao thẩm quyền nhiều hơn cho doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cho rằng cần mở rộng đối tượng hưởng ưu đãi của Quỹ. Để thực hiện mục tiêu Quỹ tiếp nhận ít nhất 1.000 tỷ đồng đến cuối năm 2025, cần kêu gọi nguồn lực xã hội và viện trợ từ nước ngoài. "Để làm được, phải có sự bứt phá, mạo hiểm trong hoạt động của Quỹ. Các thủ tục hành chính phải đơn giản hơn nữa, cụ thể như các thủ tục, hồ sơ ngân hàng đã thẩm định thì Quỹ không cần thẩm định lại vì trách nhiệm đã được phân định rõ ràng", ông Thân đề xuất.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của đổi mới công nghệ trong doanh nghiệp cũng như các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về nội dung này, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng cho biết, thời gian tới, hoạt động tiếp tục hỗ trợ đổi mới công nghệ tại doanh nghiệp là việc được Bộ Khoa học và Công nghệ, Chính phủ hết sức quan tâm. Quỹ sẽ tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, ứng phó với những khó khăn sau đại dịch Covid-19 và giải các bài toán thực tiễn đặt ra.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Văn Tùng cùng một số lãnh đạo chia sẻ thông tin về hoạt động của Quỹ NATIF

Quỹ Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia được Chính phủ thành lập và đi vào hoạt động từ 2015. Ngay sau khi đi vào hoạt động, Quỹ tập trung ưu tiên tài trợ để thực hiện các nhiệm vụ Khoa học và Công nghệ theo đặt hàng của Nhà nước; nhiệm vụ khoa học công nghệ có tác động lớn đến phát triển kinh tế- xã hội, chuyển giao các công nghệ cao, công nghệ tiên tiến do tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế đề xuất.

Định hướng giai đoạn 2021- 2025, nhằm xây dựng Quỹ tiếp tục phát triển, hoạt động hiệu quả, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 04/2021/QĐ-TTg về Điều lệ tổ chức và hoạt động của Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia. Theo Điều lệ mới, quy mô vốn điều lệ của Quỹ tăng từ 1.000 tỷ đồng lên 2.000 tỷ đồng. Quỹ sẽ triển khai các hoạt động: Cho vay ưu đãi; Hỗ trợ vốn bằng nguồn kinh phí của Quỹ và Hỗ trợ vốn từ nguồn kinh phí ngân sách nhà nước; Hợp tác trong và ngoài nước về đổi mới công nghệ; Hỗ trợ lãi suất vay vốn; Tiếp nhận vốn viện trợ, đóng góp; Bảo lãnh để vay vốn…