Tuyên bố chung Hội nghị Bộ trưởng Năng lượng ASEAN lần thứ 38
(PetroTimes) - Hội nghị Bộ trưởng Năng lượng ASEAN lần thứ 38 (AMEM) được tổ chức trực tuyến tại Việt Nam ngày 19/11/2020 do ông Đặng Hoàng An, Thứ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam – Chủ tịch AMEM 38 và ông Dato Seri Setia Dr Awang Haji Mat Suny bin Haji Md Hussein, Bộ trưởng Năng lượng Brunei Darussalam – Phó Chủ tịch AMEM 38 đồng chủ trì Hội nghị.
 |
| Toàn cảnh Hội nghị |
Trong khuồn khổ Hội nghị AMEM 38 diễn ra các Hội nghị: Đối thoại với lãnh đạo Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) và Cơ quan Năng lượng tái tạo quốc tế (IRENA).
Thông qua APAEC giai đoạn 2
Các Bộ trưởng Năng lượng ASEAN cam kết định hướng chuyển đổi năng lượng của ASEAN hướng tới một tương lai năng lượng bền vững, giữa những thách thức chưa từng có do đại dịch Covid-19 trên ngành năng lượng toàn cầu và tăng trưởng kinh tế tổng thể. Trong bối cảnh này, các Bộ trưởng đã thông qua Giai đoạn II của Kế hoạch Hành động ASEAN về Hợp tác năng lượng giai đoạn 2021-2025 (APAEC giai đoạn II: 2021-2025) với chủ đề phụ mới là "Thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng và tăng cường năng lượng khả năng phục hồi thông qua đổi mới và hợp tác hơn nữa". Hợp tác năng lượng ASEAN sẽ tiếp tục theo đuổi bảy (7) lĩnh vực chương trình APAEC về lưới điện ASEAN (APG), đường ống dẫn khí Trans ASEAN (TAGP), hiệu quả năng lượng và bảo tồn, năng lượng tái tạo, năng lượng khu vực & hoạch định chính sách, than đá và công nghệ than sạch và năng lượng hạt nhân dân sự.
APAEC Giai đoạn II là kế hoạch mới nhất trong chuỗi các kế hoạch ngành để thực hiện tầm nhìn của Cộng đồng Kinh tế ASEAN đối với ngành năng lượng. Chương trình APAEC mới đóng khung chương trình nghị sự hợp tác năng lượng của khu vực trong năm năm tới cũng như nhiệm vụ dài hạn hướng tới một tương lai năng lượng ASEAN bền vững. Chương trình được bổ sung bởi các phân tích từ Triển vọng Năng lượng ASEAN lần thứ 6 (AEO6) của Trung tâm Năng lượng ASEAN (ACE) đưa ra các kịch bản và lộ trình khác nhau hướng tới đạt được các mục tiêu năng lượng của khu vực. APAEC Giai đoạn II cũng cung cấp những đóng góp về năng lượng khu vực vào các mục tiêu chung của Cộng đồng ASEAN, bao gồm ứng phó với các mệnh lệnh liên ngành để phục hồi kinh tế và tăng trưởng xanh, kỳ vọng về tính bền vững, ứng phó khí hậu và khả năng phục hồi, và nhu cầu của đô thị hóa nhanh chóng, tăng trưởng dân số, số hóa và các xu hướng và những vấn đề khác.
Thành tựu và nỗ lực hướng tới năng lượng bền vững về hiệu quả năng lượng, các Bộ trưởng hoan nghênh việc giảm 24,4% cường độ năng lượng ASEAN năm 2018 dựa trên mức độ năm 2015. Các Bộ trưởng hài lòng rằng khu vực đã vượt qua mục tiêu giảm 20% đặt ra cho năm 2020 và do đó đồng ý với mục tiêu mới là giảm 32% cường độ năng lượng vào năm 2025 dựa trên mức năm 2005. Các Bộ trưởng cũng thảo luận về phân tích AEO6 cho thấy khoảng 70% tiết kiệm tiêu thụ năng lượng từ các ngành vận tải và công nghiệp và những lợi ích lớn từ việc mở rộng các chương trình tiết kiệm năng lượng của khu vực, bất chấp những thách thức từ tác động của đại dịch. Các Bộ trưởng giao nhiệm vụ cho tất cả các cơ quan về năng lượng phát huy tối ưu nỗ lực để mở rộng các ứng dụng hiệu quả năng lượng, đặc biệt trong lĩnh vực giao thông vận tải và công nghiệp.
Để tiếp tục thúc đẩy điều hòa không khí hiệu quả (ACs) như một biện pháp quan trọng để hạn chế tăng trưởng nhu cầu năng lượng trong khu vực dân cư, các Bộ trưởng lưu ý dự án đang thực hiện về thúc đẩy điều hòa không khí hiệu quả cao trong ASEAN thông qua việc hài hòa các tiêu chuẩn (ISO16358) và tăng cường khả năng xác minh và thực thi (CSPF) với sự hỗ trợ của Quỹ tích hợp 2.0 ASEAN Nhật Bản. Dự án bao gồm ba (3) nhóm công việc để: (i) phát triển đề xuất kĩ thuật về hài hòa phương pháp đánh giá, (ii) cập nhật lộ trình chính sách của quốc gia và khu vực, (iii) nâng cao năng lực trong thử nghiệm.
Các Bộ trưởng ghi nhận các hoạt động nâng cao năng lực trong các khía cạnh kỹ thuật và quản lý để thúc đẩy bảo tồn và hiệu quả năng lượng, bao gồm việc tiến hành các khóa đào tạo và hội thảo khác nhau trong khuôn khổ Chương trình đào tạo quản lý năng lượng và kiểm định chất lượng năm 2019/2020. Các Bộ trưởng cũng lưu ý hoạt động tiếp cận cộng đồng cho các công ty dịch vụ năng lượng (ESCOs) và các nhà cung cấp công nghệ hiệu quả tại Diễn đàn Doanh nghiệp Năng lượng ASEAN 2020.
Về năng lượng tái tạo, các Bộ trưởng ghi nhận ASEAN đạt được 13,3% trong tổng nguồn cung cấp năng lượng sơ cấp và 27,1% tổng công suất năng lượng lắp đặt năm 2018. Các Bộ trưởng đã thảo luận về những thách thức của việc triển khai trong khu vực và hoan nghênh các biện pháp mạnh mẽ trong APAEC giai đoạn II để đạt được những mục tiêu về NLTT. Để thúc đẩy chuyển dịch năng lượng trong ASEAN, các Bộ trưởng cam kết tiếp tục nỗ lực để đạt được mục tiêu tỷ trọng năng lượng tái tạo của ASEAN với mục tiêu 23% năm 2025, đồng thời đặt mục tiêu 35% tỷ trọng năng lượng tái tạo trong ASEAN với công suất năng lượng lắp đặt năm 2025.
Hướng đến thúc đẩy giải pháp công nghệ cũng như nghiên cứu và phát triển (R&D) về năng lượng tái tạo, các Bộ trưởng ghi nhận những nỗ lực để phát triển mạng lưới hỗ trợ như thảo luận nhóm tập trung (FGD) về khuôn khổ mạng lưới nghiên cứu và phát triển về năng lượng tái tạo trong ASEAN vào tháng 7 năm 2020 với Chương trình Năng lượng ASEAN-Đức (AGEP). Chuẩn bị để phát triển nghiên cứu nhiên liệu sinh học khu vực cũng đang đi đúng hướng, cùng Hội thảo về Nghiên cứu và Phát triển nhiên liệu sinh học khu vực được tổ chức vào tháng 7 năm 2020 với Cơ quan phát triển công nghệ và khoa học quốc gia của Thái Lan (NSTDA).
Về công nghệ than và than sạch, các Bộ trưởng đã thảo luận về Kế hoạch AEO6 về than đá chiếm ưu thế đầu vào nhiên liệu khu vực trong sản xuất điện đến năm 2040, sẽ có tốc độ tăng trưởng 4% hàng năm và khoảng 179 GW công suất bổ sung đến năm 2040. Các Bộ trưởng cũng đồng thuận củng cố và tối ưu hóa vai trò của công nghệ than sạch, bao gồm dự trữ và sử dụng carbon (CCUS) trong việc tạo điều kiện cho quá trình chuyển đổi của khu vực hướng đến nền kinh tế carbon thấp và bền vững. Các Bộ trưởng cũng ghi nhận thành công của Hội nghị bàn tròn kinh doanh than ASEAN được tổ chức trực tuyến vào tháng 7 năm 2020 với sự tham gia của khoảng 200 doanh nghiệp kinh doanh than khác nhau.
Về năng lượng hạt nhân dân dụng, các Bộ trưởng đồng thuận tập trung vào chương trình thúc đẩy sáng kiến khu vực để nâng cao năng lực cho nhân sự về khoa học hạt nhân và công nghệ phát điện. Các Bộ trưởng cũng ghi nhận những hoạt động tiếp tục nâng cao năng lực và tăng cường hợp tác với các đối tác đối thoại và tổ chức quốc tế, đặc biệt về cải thiện sự chấp thuận công chúng. Những hoạt động này bao gồm Hội thảo trực tuyến về Kế hoạch, chính sách và thực hành năng lượng hạt nhân dân dụng ASEAN; phát hành tài liệu thực tế về năng lượng hạt nhân dân dụng để tăng sự hiểu biết của công chúng về thuận lợi và thách thức của năng lượng hạt nhân dân dụng khu vực ASEAN, và sự phát triển công thông tin về năng lượng hạt nhân ASEAN để chia sẻ, trao đổi thông tin. Các Bộ trưởng mong muốn hợp tác nhiều hơn nữa với Cơ quan Năng lượng nguyên tử (IAEA), Cơ quan Ngoại giao toàn cầu Canada (GAC), Cơ quan Năng lượng nguyên tử Nhật Bản (JAEA), và Hiệp hội Hạt nhân thế giới (WNA).
Về chương trình Lưới điện ASEAN (APG), các Bộ trưởng đánh giá cao những nỗ lực trong việc mở rộng mua bán điện đa phương và hoan nghênh sự đột phá mới nhằm tăng cường hiện đại hóa và khả năng phục hồi lưới điện để cung cấp lượng điện ổn định, bền vững cũng như cũng cấp tỷ trọng cao về năng lượng tái tạo trong lưới điện. Các Bộ trưởng tán thành những hoạt động tương ứng thực hiện năm 2020 trong hợp tác với các đối tác, bao gồm: (i) Hoàn thiện kế hoạch APC chủ trì bởi HAPUA để theo dõi những khuyến nghị để đáp ứng yêu cầu tối thiểu nhằm thúc đẩy hội nhập năng lượng khu vực và thương mại đa phương trong ASEAN, bao gồm các mốc thời gian và kết hợp với APAEC giai đoạn II, như đã được giao nhiệm vụ bởi AMEM; (ii) Kết thúc nghiên cứu APG lần thứ 3 – Nghiên cứu Kế hoạch tổng thể kết nối ASEAN (AIMS) III, Giai đoạn 1 và 2 trước đó đã đặt ra cơ sở hạ tầng truyền tải cần thiết để hỗ trợ thương mại điện đa phương trong ASEAN và tích hợp năng lượng tái tạo trong lưới điện ASEAN, chủ trì bởi ACE trong khuôn khổ kế hoạch hợp tác năng lượng ASEAN-Hoa Kỳ; (iii) Những đề xuất về vai trò của Mạng lưới cơ quan điều tiết năng lượngASEAN (AERN) như một nền tảng để các quốc gia thành viên ASEAN hợp tác và phát triển đồng thuận về các khía cạnh pháp lý trong phát triển mua bán điện đa phương MPT và APG, bao gồm các hoạt động chuẩn bị để thực hiện vai trò này dưới sự hỗ trợ của IEA và Chương trình Hợp tác Phát triển ASEAN-Australia (AADCP); (iv) Hoàn thành nghiên cứu về cơ chế đổi mới để huy động vốn nhằm thu hút các quỹ tư nhân cho cơ sở hạ tầng truyền tải năng lượng ở ASEAN, được thực hiện bởi Cơ quan năng lượng quốc tế (IEA) và Việt Nam trong năm Chủ tịch ASEAN 2020. (v) Sáng kiến của Ủy ban Tư vấn Lưới điện ASEAN (APGCC) để xem xét các điều khoản tham chiếu, xem xét các nỗ lực hướng tới hội nhập năng lượng khu vực và sự cẩn thiết phát triển vai trò và mối quan hệ của các cơ quan liên quan trong khu vực.
 |
Các Bộ trưởng hoan nghênh việc mở rộng hơn nữa giao dịch đa phương trong ASEAN thông qua việc ký kết Bản Ghi nhớ cho Giai đoạn 2 của Dự án kết nối điện giữa Lào-Thái Lan-Malaysia-Singapore (LTMS-PIP) bao gồm hợp đồng 2 năm giữa 04 quốc gia để khởi động mua bán điện lên đến 100MW từ năm 2022 sau khi kết thúc Thỏa thuận về Truyền tải và mua năng lượng giữa Lào, Thái Lan, Malaysia vào tháng 12/2021.
Về chương trình Đường ống dẫn khí xuyên ASEAN (TAGP), các Bộ trưởng nhấn mạnh vai trò của khí tự nhiên trong tương lai năng lượng khu vực và sự cần thiết để tiếp tục theo đuổi thị trường khí cho ASEAN bằng cách tăng cường khả năng tiếp cận và kết nối LNG. Các Bộ trưởng ghi nhận việc mở rộng hơn gấp đôi cơ sở hạ tầng tái hóa khí ở ASEAN từ khi bắt đầu APAEC Giai đoạn 1 với tổng công suất 38,75 triệu tấn/năm (MTPA) trong 9 kho cảng tái hóa khí LNG tại 5 quốc gia thành viên ASEAN và được bổ sung bởi 13 đường ống xuyên quốc gia với tổng chiều dài 3.631 km kết nối 6 nước thành viên ASEAN. Các Bộ trưởng tiếp tục hoan nghênh việc xây dựng thêm 1 kho cảng LNG quy mô nhỏ (0.9 MTA) vào tháng 6 năm 2020 để cung cấp cho hai dự án nhà máy điện tại Thilawa, Myanmar.
Các Bộ trưởng ghi nhận sự phát triển của cơ sở hạ tầng dự trữ LNG và số lượng kho trữ khí LNG khu vực ASEAN, có khả năng đạt 3-5 triệu tấn mỗi năm vào năm 2030. Các Bộ trưởng hoan nghênh điều này là dấu hiệu cho thấy sự phát triển ngày càng tăng của thị trường khí ASEAN và mong muốn Hội đồng Dầu khí ASEAN (ASCOPE) xác nhận về hỗ trợ cần thiết từ Chính phủ các quốc gia ASEAN để hỗ trợ sự phát triển của kho dự trữ LNG và LNG quy mô nhỏ trong khu vực.
Về quy hoạch và chính sách năng lượng khu vực (REPP), các Bộ trưởng đã thảo luận về sự cần thiết trong quá trình chuyển đổi năng lượng và khả năng phục hồi trong khu vực cũng như sự cần thiết phải tận dụng các cơ hội đổi mới và quan hệ đối tác đa phương để đạt được mục tiêu này. Các Bộ trưởng đánh giá cao những điều chỉnh được thực hiện bởi các quan chức năng lượng cao cấp ASEAN và các mạng lưới trong lĩnh vực cũng như các cơ quan năng lượng chuyên ngành theo Đánh giá giữa kỳ APAEC năm 2018, tất cả đều góp phần vào sự phát triển MRT của các sáng kiến năng lượng ASEAN và chuẩn bị APAEC giai đoạn II.
Các Bộ trưởng đã thảo luận về những kết quả chính của tầm nhìn năng lượng ASEAN lần thứ 6 (AEO6), tài liệu cung cấp những phân tích về cảnh quan năng lượng ASEAN từ nay đến năm 2040. Các Bộ trưởng cũng lưu ý rằng AEO6 đang hỗ trợ việc tạo ra đường lối và kịch bản để theo đuổi các mục tiêu khu vực theo hình dung của APAEC. Các Bộ trưởng khen ngợi sự lãnh đạo của Ủy ban Phát triển APAEC cho giai đoạn II của APAEC và ACE cho AEO6, ghi nhận những điều này sẽ cho phép khung toàn diện của chính sách năng lượng và lập kế hoạch chuyển đổi năng lượng cũng như khả năng phục hồi trong khu vực.
Hợp tác với IEA để đáp ứng mục tiêu năng lượng ASEAN
Các Bộ trưởng tại đối thoại AMEM-IEA hàng năm đã nhấn mạnh và đánh giá cao IEA trong việc tham gia và hỗ trợ phát triển chính sách năng lượng dưới ảnh hưởng của đại dịch COVID19 với ASEAN và các quốc gia thành viên, gồm những hỗ trợ sâu sắc cho Việt Nam trong năm Việt Nam giữ vai trò Chủ tịch ASEAN 2020. Các Bộ trưởng ghi nhận những tóm tắt các khía cạnh ASEAN và Bộ trưởng tại những hội nghị toàn cầu quan trọng của Cơ quan năng lượng quốc tế trong năm 2020 như Hội nghị Thượng đỉnh chuyển tiếp năng lượng sạch cũng như Hội nghị Bộ trưởng toàn cầu về tích hợp hệ thống năng lượng tái tạo được tổ chức bởi Singapore. Các Bộ trưởng cũng hài lòng với những tiến bộ đạt được trong Chương trình hợp tác 3 năm ASEAN-IEA, bao gồm hỗ trợ phát triển của APAEC giai đoạn II.
Dựa trên hợp tác sâu rộng với Cơ quan năng lượng quốc tế (IEA), các Bộ trưởng ghi nhận sự thành công trong việc đạt được mục tiêu đã đề ra là thiết lập ‘mối quan hệ thể chế mạnh mẽ hơn’ giữa IEA và ASEAN, đồng thời đánh giá cao IEA là đối tác chiến lược chính trong hợp tác năng lượng ASEAN. Các Bộ trưởng kêu gọi cần sâu sắc hơn nữa trong quan hệ đối tác chiến lược này trong những năm tới để cụ thể hỗ trợ khu vực trong việc giải quyết những thách thức năng lượng qua tất cả nhiên liệu và công nghệ. Các Bộ trưởng mong muốn IEA tiếp tục hỗ trợ phân tích trong thúc đẩy quá trình tích hợp hệ thống điện khu vực thông qua việc đạt được các yêu cầu tối thiểu đối với mua bán điện. Các Bộ trưởng cũng hoan nghênh chương trình làm việc với IEA về các tòa nhà và hiệu quả làm mát, gần đây bắt đầu với những hỗ trợ tài chính của AADCP và sẽ được giao vào năm 2021.
Cuối cùng, các Bộ trưởng kêu gọi IEA như một cơ quan năng lượng toàn cầu trong tất cả lĩnh vực khí đốt và công nghệ, tăng cường hỗ trợ trong việc đạt được những ưu tiên chính của Brunei Darussalam trong năm giữ vai trò Chủ tịch ASEAN 2021 – bao gồm vai trò khí đốt tự nhiên trong tổ hợp năng lượng khu vực. Hợp tác với Cơ quan năng lượng tái tạo quốc tế (IRENA) để nâng cao triển khai thực hiện năng lượng tái tạo.
Các Bộ trưởng hoan nghênh những quan điểm của IRENA trong tầm nhìn năng lượng tái tạo toàn cầu tại trao đổi thường niên AMEM-IRENA và đánh giá cao những phân tích sâu sắc của Tổng Giám đốc IRENA về những thách thức bởi đại dịch Covid-19 trong chuyển đổi năng lượng toàn cầu và vai trò quan trọng của năng lượng tái tạo để phục hồi xanh. IRENA nhấn mạnh rằng bằng cách đầu tư vào chuyển đổi năng lượng, các quốc gia không chỉ định vị nền kinh tế của mình cho thời đại của công nghệ sạch và phát triển bền vững mà còn chuyển dịch đất nước có khả năng phục hồi bằng cách giảm thiểu rủi ro sâu sắc từ các cú sốc kinh tế trong tương lai do biến động hoặc biến đổi khí hậu. Các Bộ trưởng ghi nhận những phân tích của IRENA về việc đưa chiến lược chuyển đổi năng lượng trong các biện pháp phục hồi kinh tế có thể làm tăng 1% GDP toàn cầu trong ba năm tới, với mỗi triệu đô la đầu tư vào năng lượng tái tạo hoặc linh hoạt từ việc tạo ra ít nhất 25 việc làm.
Hỗ trợ ASEAN đạt mục tiêu đề ra 23% cho năng lượng tái tạo vào năm 2025 và giải quyết thách thức của chuyển đổi năng lượng, các Bộ trưởng hoan nghênh các lĩnh vực trọng tâm được IRENA đề xuất cho năm 2021 để thực hiện Bản ghi nhớ giữa ASEAN-IRENA về phát triển năng lượng tái tạo năm 2018. Điều này bao gồm hoàn thiện xây dựng ấn phẩm Triển vọng Năng lượng tái tạo ASEAN với việc tập trung đánh giá tính linh hoạt của hệ thống điện và lợi ích kinh tế-xã hội; đẩy mạnh triển khai năng lượng sinh học bền vững và hiện đại; phân tích những chính sách sưởi ấm và làm mát và đấu giá năng lượng tái tạo; và việc tiến hành các hoạt động trực tuyến nâng cao năng lực về các chủ đề năng lượng tái tạo khác nhau cũng như lộ trình quốc gia phát triển cho hai nước thành viên ASEAN. Các Bộ trưởng cũng hoan nghênh cam kết của IRENA trong việc tích cực hỗ trợ phát triển dự án năng lượng tái tạo trên mặt đất thông qua việc tạo điều kiện phát triển dự án, tàichính và đầu tư.
Lễ trao giải Năng lượng ASEAN 2020 và Diễn đàn kinh doanh
Các Bộ trưởng biểu dương Trung tâm năng lượng ASEAN (ACE) và Bộ Công thương Việt Nam về việc tổ chức thành công Diễn đàn Kinh doanh Năng lượng ASEAN (AEBF) năm 2020 trong đó có một hội nghị chiến lược cao cấp ba ngày cho các nhà lãnh đạo ngành công nghiệp để tích cực thảo luận về các chiến lược điều hướng động lực toàn cầu hiện tại và tăng trưởng công nghiệp; rút ra bài học kinh nghiệm, thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược và cơ hội đầu tư, tăng cường hợp tác trong môi trường năng lượng ASEAN và toàn cầu. AEBF là sự kiện bên lề AMEM được tổ chức hàng năm của cộng đồng năng lượng ASEAN.
AMEM 39
Các Bộ trưởng đồng thuận cách thức tổ chức Hội nghị AMEM lần thứ 39 năm 2021 tại Brunei Darussalam. Các Bộ trưởng bày tỏ trân trọng đối với Chính phủ và con người Việt Nam về việc chủ trì tổ chức Hội nghị AMEM 38 và những Hội nghị liên quan.
P.V
