Petronas tham gia Hội đồng doanh nghiệp thế giới về phát triển bền vững

Ủy ban Doanh nghiệp Oklahoma cho phép các doanh nghiệp đóng giếng dầu

Năm 2004-2011, với vai trò Chủ tịch Hội đồng quản trị, trong thời gian đương nhiệm chức vụ Phó Chánh văn phòng Tổng thống (1999-2008) và Phó Thủ tướng thứ nhất (5/2008 - 5/2012), Igor Sechin đều phụ trách tổ hợp năng lượng. Đây chính là điều kiện xuyên suốt quan trọng để Rosneft trở thành tập đoàn dầu khí đại chúng lớn nhất Nga và thứ 2 thế giới, sau Saudi Aramco.

Đầu năm 2000, khi Tổng thống Putin mới lên nắm quyền, ngành công nghiệp dầu mỏ đã bị tư nhân hóa, tài sản phân tán nắm giữ bởi các tỷ phú như Abramovich, Khodorkovsky, Fridman. Lúc đó, trụ cột kinh tế nhà nước duy nhất còn lại là Gazprom, và nhiều ý kiến cho rằng cần phải tiếp tục tăng cường vai trò của nó, thậm chí sáp nhập các công ty dầu mỏ vào thành công ty con của Gazprom (trong đó có Rosneft). Hè năm 2001, A. Miller nhận quyền lãnh đạo Gazprom.

Để chống lại kế hoạch bị Gazprom thâu tóm, Sibneft và Yukos đã hợp nhất. Tuy nhiên, Putin nhìn thấy tầm quan trọng chiến lược của ngành dầu mỏ đối với nền kinh tế yếu ớt sau khủng hoảng 1998 đang bị các tỷ phú lũng đoạn. Một năm sau khi Khodorkovsky bị bắt (2003), Rosneft đã nhanh tay mua lại tài sản giá trị nhất của Yukos là Yuganskneftegaz, đồng thời khẳng định vị thế độc lập, mở đường trở thành đối thủ nặng ký của Gazprom. Gazprom năm 2005 chỉ có thể thâu tóm Sibneft từ Abramovich với giá 13 tỷ USD và chuyển thành Gazprom Neft.

Trước khi mua lại Yukos, vào thời điểm năm 2003, Rosneft là một công ty dầu mỏ tương đối nhỏ (so với Lukoil, Yukos, Surgutneftegas), sản lượng khai thác 19,6 triệu tấn/năm, khoảng 6,7% tổng sản lượng của Nga. Sau khi thâu tóm được Yuganskneftegaz (12/2004), sản lượng tăng vọt gần 4 lần lên 74,6 triệu tấn. Năm 2006, Rosneft thực hiện bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) thành công, thu về 10,7 tỷ USD, niêm yết cổ phiếu trên sàn giao dịch chứng khoán Moscow và London, đồng thời bán 1,25% cho cổ đông chiến lược BP. Năm 2008, Rosneft gom nốt các tài sản của Yukos, nâng sản lượng lên 110 triệu tấn/năm.

Trong giai đoạn 2008-2012, khi Putin hoán vị Tổng thống cho Medvedev, Sechin đi cùng Putin sang làm Phó Thủ tướng thứ nhất phụ trách tổ hợp năng lượng. Tháng 5/2012, Putin trở lại nắm quyền Tổng thống, Sechin cũng đồng thời được bổ nhiệm chức vụ Chủ tịch điều hành Rosneft. Ngay sau đó 1 năm, Rosneft hoàn tất giao dịch thâu tóm lớn nhất trong lịch sử - mua lại TNK-BP với giá 55 tỷ USD (44 tỷ tiền mặt và cổ phiếu). Sau thương vụ này, BP trở thành cổ đông lớn nắm giữ 19,75% cổ phần, Rosneft trở thành công ty sản xuất dầu thô đại chúng số 1 thế giới, vượt ExxonMobil. Chưa dừng lại ở đó, năm 2014 Rosneft tiếp tục thâu tóm công ty dầu khí lớn thứ 6 ở Nga - Bashneft. Trong tương lai, một số công ty nhỏ như Russneft có khả năng bị Rosneft thâu tóm. Tuy nhiên, có lẽ chính quyền sẽ hạn chế quy mô bành trướng của Rosneft ở mức này, không cho phép cạnh tranh trực tiếp với Gazprom trong lĩnh vực xuất khẩu khí đốt và kiểm soát hệ thống đường ống dầu Transneft.

Sau 16 năm Sechin gia nhập Rosneft, sản lượng khai thác của công ty tăng gấp 13,7 lần lên 230,2 triệu tấn/năm (41% sản lượng của Nga, 6% thế giới) và 67 tỷ m3 khí đốt, sở hữu 18 nhà máy lọc dầu (trong và ngoài nước công suất 110,3 triệu tấn/năm) và mạng lưới bán lẻ lớn nhất Nga, trên 3.000 trạm xăng. Doanh thu năm 2019 đạt 122,5 tỷ USD, lợi nhuận 11,3 tỷ USD và có chi phí khai thác (Opex) thấp nhất thế giới - 3,1 USD/thùng dầu quy đổi. Trữ lượng chứng minh theo chuẩn SEC tăng từ 12,7 tỷ lên 42 tỷ thùng dầu quy đổi. Rosneft đồng thời sở hữu cả tổng công ty đóng tàu (OSK) lớn nhất Nga, vừa hạ thủy tàu phá băng cỡ Aframax.

Để duy trì được hiệu quả cao, ngoài những ưu đãi đang có, Rosneft yêu cầu thêm nhiều ưu đãi, bất chấp sẽ ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách nhà nước. Gần đây nhất, Rosneft xin ưu đãi thuế cho dự án khí Kharampursk - liên doanh với BP, yêu cầu giảm cước vận chuyển dầu thô (Transneft, đường sắt Nga) và đề xuất thu thuế tiêu thụ đặc biệt tại đầu cuối (trạm xăng), thay vì nộp tại nhà máy lọc dầu như hiện nay.

Trong giai đoạn phát triển tiếp theo, Rosneft và ngành dầu khí Nga nói chung sẽ đối mặt với vấn đề nan giải gắn liền với hiệu quả phát triển trữ lượng dầu khí tại Bắc Cực. Đây có khả năng sẽ trở thành điểm nhấn cho sự tăng trưởng bền vững của Rosneft, đồng thời có thể chôn vùi các khoản đầu tư khổng lồ của công ty trong bối cảnh giá dầu thấp và tốc độ chuyển đổi sang kinh tế carbon thấp trên thế giới ngày càng nhanh, dẫn đến mất vốn. Có vẻ như chính phủ Nga đã quyết định lùi nửa bước, vừa từ bỏ ý định thành lập tập đoàn RosShelf (phát triển và quản lý dự án ngoài khơi Bắc Cực).