Nói đến Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2 ắt nhiều người sẽ nhớ ngay rằng đây là một công trình nổi tiếng, tiêu biểu và là niềm tự hào của Điện lực Dầu khí với 4 chữ nhất: Tiết kiệm nhất, an toàn nhất, tiến độ nhanh nhất và hiệu quả nhất. Đến thời điểm hiện tại, nhà máy vẫn luôn là một điểm sáng với những kết quả sản xuất kinh doanh vô cùng khả quan.

Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2

Song, để có những thành quả ấy, ít ai biết rằng hơn 10 năm trước, đội ngũ CBCNV của Công ty CP Điện lực Dầu khí Nhơn Trạch 2 (NT2) đã trải qua những khó khăn, thách thức to lớn thế nào. TS Hoàng Xuân Quốc, nguyên Giám đốc NT2, người đã gắn bó với nhà máy từ những ngày đầu thành lập, chia sẻ rằng, ngoài những thuận lợi, ông cùng các đồng nghiệp của mình thời ấy đã trải qua một hành trình nhiều gian nan để xây dựng Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2.

Ngược thời gian hơn 10 năm trước, vào ngày 15-6-2007, NT2 được thành lập với nhiệm vụ làm chủ đầu tư xây dựng và quản lý, vận hành Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2. NT2 khi đó chỉ có 24 người, phương tiện đi lại, trang thiết bị còn thiếu thốn. Nhân lực, vật lực giới hạn nhưng khối lượng công việc lại rất lớn. Đó là gấp rút lập và phê duyệt dự án đầu tư, thu xếp vốn, lựa chọn các nhà thầu chính để sớm khởi công xây dựng Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2 tại khu công nghiệp Ông Kèo, xã Phước Khánh, huyện Nhơn Trạch, Đồng Nai - vùng đất thuộc chiến khu Rừng Sác oanh liệt năm xưa.

Ngày 27-6-2009, khi Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết bấm nút khởi động xây dựng Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2, vùng đất này còn rất hoang sơ, toàn cỏ lau và rừng cây ngập mặn. Trong giai đoạn giải phóng mặt bằng, người của NT2 cần mẫn ngày đêm chân trần lội bùn cùng đi đếm cây với bà con địa phương, rồi cùng phát quang mặt bằng nhà máy…

Có thể nói, tiến độ xây dựng nhà máy hết sức cấp bách với nhiều gói thầu triển khai đồng bộ. Với tình trạng nhân lực và vật lực cùng các điều kiện hoạt động còn hạn chế nhưng kỳ tích về tiến độ đã đến khi toàn bộ công tác lập và phê duyệt dự án đầu tư, đền bù giải phóng mặt bằng, rà phá bom mìn, san lấp mặt bằng, lựa chọn tổng thầu EPC đã được hoàn tất trong vòng chưa tới 2 năm, rút ngắn tiến độ giai đoạn tiền EPC được gần 3 năm so với các dự án nhà máy nhiệt điện tương tự.

Bây giờ nhắc lại giai đoạn ấy, ngay cả ông Hoàng Xuân Quốc cũng không khỏi ngỡ ngàng vì tốc độ giải quyết công việc lại nhanh chóng đến như vậy. Tất nhiên, để mọi việc trở nên hanh thông, trôi chảy như thế, không phải không có lý do, nhất là trong điều kiện mọi thứ đều hạn chế ở thuở ban đầu.

Thứ nhất, theo ông Quốc, Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2 có nhiều khác biệt so với các dự án nhà máy điện khác. Thay vì thành lập ban quản lý dự án với các dự án 100% vốn Nhà nước như trước thì Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2 thực hiện theo hình thức công ty cổ phần đa sở hữu, trong đó Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) - sau này là Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam - CTCP (PV Power) chiếm cổ phần chi phối (62,8%) nên mọi quyết định đều thuộc thẩm quyền của công ty và đại hội cổ đông mà không phải chờ đợi xin ý kiến các cấp. Đây cũng chính là mô hình công ty cổ phần đầu tiên của PVN trong việc thi công các dự án điện.

Người lao động NT2 kiểm tra máy móc thiết bị nhà máy

Thứ hai, đó là yếu tố con người. Dù bộ máy NT2 rất tinh gọn nhưng đa số đều là những người giàu kinh nghiệm, như bản thân ông Quốc cũng từng trải qua những dự án trước đó của PVN. Đặc biệt, ông Quốc nhấn mạnh đến yếu tố đoàn kết, đồng lòng của một bộ máy gọn nhẹ. Mỗi người mỗi tính cách, hoàn cảnh, nhưng tất cả cùng nhìn về một hướng, một mục tiêu, đó là quyết tâm đưa dự án về đích thành công. Mọi người dẹp bỏ hết những bất đồng, khác biệt để cùng vì mục đích chung đó.

Trong bất kỳ dự án nào, bề dày kinh nghiệm của người lãnh đạo cũng đóng vai trò then chốt. Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2 cũng không ngoại lệ. Từ những kinh nghiệm mang tầm vĩ mô như thu xếp vốn, quản lý dòng tiền hay những chi tiết rất nhỏ trong vấn đề tổ chức thi công trên công trường đều đã góp phần mang lại thành công rực rỡ của Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2.

Thời điểm năm 2010, không ai nghĩ rằng NT2 có thể vay được đến 500 triệu USD từ các ngân hàng quốc tế với lãi suất ưu đãi để đầu tư xây dựng nhà máy, bởi đó là một con số rất lớn. Nhưng NT2 đã làm được và ông Quốc chính là người đặt bút ký các hợp đồng vay vốn với nhiều ngân hàng nước ngoài. Đây cũng chính là hợp đồng tín dụng xuất khẩu (ECA) có giá trị lớn nhất Việt Nam cho đến thời điểm đó và NT2 cũng đã đạt giải thưởng quốc tế về thu xếp vốn.

Còn trên công trường, việc tổ chức nguồn điện, nguồn nước thi công hay vấn đề thoát nước công trường vào mùa mưa luôn được bảo đảm. Bằng kinh nghiệm tham gia triển khai các “đại công trình”, ông Quốc cho biết, để làm những việc đó không hề khó, nhưng vấn đề là phải hiểu biết về thi công và có cái nhìn tỉ mỉ. Nói đến việc bố trí, tổ chức thi công trên công trường thì ông Quốc rất tự tin về khả năng của mình, đôi khi chỉ cần những tính toán nhỏ thôi nhưng mang lại hiệu quả lớn cho công việc, tiến độ dự án.

Ví dụ, thiết kế văn phòng làm việc tại công trường của các phòng, ban thế nào để việc trao đổi thông tin, liên lạc trực tiếp không bị gián đoạn khi thời tiết mưa gió; rồi việc bố trí văn phòng làm việc của lãnh đạo công ty, kể cả HĐQT ngay tại công trường dự án để có thể giải quyết các vướng mắc, đưa ra các quyết định kịp thời nhanh chóng, đôi khi không quá 5 phút; thời gian đi lại, họp hành cũng được giảm thiểu tối đa, toàn bộ quy trình xử lý hồ sơ tài liệu được tối ưu hóa.

Riêng chi tiết này cho thấy, đây không chỉ là một sáng kiến mà còn là sự quyết tâm cao độ của tập thể lãnh đạo NT2. Dù ở TP HCM có chi nhánh nhưng ban lãnh đạo NT2 vẫn bám trụ trực tiếp trên công trường để làm việc với mục tiêu đẩy nhanh tiến độ dự án.

Kết quả là, kể từ khi khởi công xây dựng, tất cả các hạng mục công trình Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2 đều về đích sớm so với mục tiêu đề ra. Các cuộc phát động thi đua lồng ghép với phong trào đoàn thể, được đoàn viên, thanh niên công ty hưởng ứng nhiệt tình, cùng phấn đấu, rèn luyện và trưởng thành trên công trường đầy nắng và gió. Trải qua hơn 5 triệu giờ công lao động an toàn, bằng đôi tay và khối óc, CBCNV NT2 đã đưa dự án hoàn thành đạt chất lượng tốt nhất.

Như vậy, chỉ sau 3,5 năm thành lập công ty (tháng 6-2007), đến tháng 12-2010, Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2 lần đầu phát điện lên lưới điện quốc gia. Sau đó, đến tháng 10-2011, nhà máy chính thức đi vào vận hành thương mại theo chu trình hỗn hợp, toàn bộ dòng điện nhà máy hòa chung lưới điện quốc gia, về đích sớm 45 ngày, bảo đảm chất lượng, an toàn và hiệu quả. Theo tính toán, nhà máy đã tiết kiệm được gần 100 triệu USD (khoảng 20%) so với giá chào thầu của nước ngoài.

Cũng xin nói thêm về các chữ “nhất” của Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2, đây là một công trình lớn hiếm hoi không xảy ra một tai nạn lao động đáng kể nào. Và ngoài 4 chữ “nhất” đó thì đây còn là công trình phát huy nội lực nhất với mô hình liên danh nhà thầu trong nước Lilama - PVC làm Tổng thầu EPC. Họ đã tận dụng tối đa các nguồn lực trong nước như vật tư, nhân công, máy móc, giảm chi phí đáng kể. Ngày đêm trên công trường, những người thợ áo xanh của Lilama và những người bạn áo vàng của PVC luôn chung vai sát cánh cố gắng từng ngày đưa công trình về đích. Thành công của Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2 được coi là mẫu hình đẹp của liên danh nhà thầu trong nước.

2. Ngoài những yếu tố khách quan, may mắn cũng là một phần không thể thiếu làm nên thành công của Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2. Ông Quốc tin rằng may mắn đó gắn liền với yếu tố tâm linh, trên vùng đất giàu cách mạng thuộc chiến khu Rừng Sác năm xưa.

Ngay từ những ngày đầu, ông Quốc đã cho xây nhà tưởng niệm ngay giữa khu vực nhà máy. Bên trong nhà tưởng niệm có ban thờ Bác Hồ, ban thờ anh hùng liệt sĩ…

Về thành công của Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2, ông Quốc kể thêm rằng, theo dự án đầu tư đã được phê duyệt thì phải sau 3 năm kể từ ngày bắt đầu vận hành thương mại, Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2 mới có lãi, do chi phí trả gốc và lãi vay rất lớn, chi phí mua sắm vật tư dự phòng cho vận hành bảo dưỡng cao. Bên cạnh đó, giá điện bán buôn cho EVN thời điểm đó là giá tạm tính, trong đó một số thông số quan trọng cấu thành đơn giá bán điện như tỷ lệ chi phí bảo dưỡng sửa chữa, lãi vay, trượt giá, tỷ suất thu hồi vốn… chưa được tính đúng, tính đủ để bù đắp các chi phí và tạo lợi nhuận hợp lý cho các nhà đầu tư.

Hơn nữa, Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2 phải mua khí với giá cao hơn đáng kể so với giá khí cấp cho các nhà máy điện khác trong khu vực Đông Nam Bộ, dẫn đến sự bất bình đẳng khi tham gia thị trường phát điện cạnh tranh.

Tuy nhiên, ngay năm đầu tiên chính thức hoạt động, NT2 đã có lợi nhuận, dù rất khiêm tốn. Đó cũng là một kỳ tích của NT2.

“Để nhà máy hoạt động đạt được hiệu quả trước hết là do NT2 có bộ máy vận hành trẻ, chuyên nghiệp, trưởng thành nhanh chóng về các mặt. Họ đã vươn lên làm chủ thiết bị, công nghệ turbine khí hiện đại, không ngừng nỗ lực nâng cao trình độ chuyên môn”, ông Quốc khẳng định.

Từ khi chính thức vận hành thương mại đến nay, nhà máy luôn vận hành tốt, ổn định, chạy đạt và vượt công suất thiết kế. Phương châm của NT2 là phải luôn lập kế hoạch vận hành, lường trước mọi trục trặc, hư hỏng có thể xảy ra để phòng tránh và sớm khắc phục. Song song với sản xuất, nhà máy thường xuyên được kiểm tra bảo trì, bảo dưỡng, vệ sinh công nghiệp. Vì vậy từ khi vận hành đến nay, nhà máy không có sự cố nào lớn dẫn đến phải dừng máy lâu.

Phòng điều khiển Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2

Trong những năm gần đây, hoạt động sản xuất kinh doanh của NT2 gặp không ít khó khăn, thử thách. Nguyên nhân do khí hậu, thủy văn diễn biến bất thường, lượng mưa lớn, nước các hồ thủy điện về nhiều dẫn đến bất lợi đối với các nhà máy nhiệt điện; nguồn khí cung cấp cho Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2 bị suy giảm; giá khí đầu vào tăng cao so với giá khí đầu vào khi lập kế hoạch…

Trước tình hình đó, NT2 đã luôn chủ động, linh hoạt, cân đối giữa chỉ tiêu sản lượng điện và lợi nhuận nhằm bảo đảm lợi ích tốt nhất cho cổ đông và nhà đầu tư. Bên cạnh đó, NT2 tích cực thực hiện tiết kiệm, tiết giảm chi phí tối đa nên kết quả sản xuất kinh doanh hằng năm đều đạt và vượt mức kế hoạch.

Bắt đầu niêm yết cổ phiếu trên sàn giao dịch chứng khoán TP HCM (HoSE) từ ngày 12-6-2015, NT2 chia cổ tức cao và đều đặn hằng năm trên 20% cho các cổ đông; trong đó, năm 2016, NT2 chia cổ tức bằng tiền đến 36% (kế hoạch là 20%).

Có thể nói, Nhà máy Điện Nhơn Trạch 2 không chỉ là niềm tự hào của PVN, PV Power trong lĩnh vực phát triển năng lượng dầu khí mà còn là niềm hạnh phúc của người dân Rừng Sác, là biểu tượng của sức vươn mạnh mẽ của đất nước sau chiến tranh.