Theo báo cáo của Bộ Y tế, năm 2018, ngành y tế đã vượt hai chỉ tiêu của Quốc hội, Chính phủ giao về số giường bệnh/vạn dân đạt mức 26,5 (giao 26,0) và tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) đạt 87,7% (giao 85,2%). Ngành y tế cũng đạt và vượt 9/11 các chỉ tiêu y tế cơ bản năm 2018. Đặc biệt, hệ thống y tế cơ sở trong những năm qua đã có bước chuyển mình để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh (KCB) nói chung, đồng thời là giải pháp giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên, một vấn đề đang gây bức xúc hiện nay.

Điều trị bệnh nhân tại BV Bạch Mai

Để giảm tải bệnh nhân, ngành y tế đã, đang và sẽ thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng KCB: Phát triển mạng lưới bệnh viện vệ tinh; chuyển giao kỹ thuật cho tuyến dưới; ứng dụng công nghệ thông tin, cải cách thủ tục trong KCB. Các bệnh viện hạt nhân đã chuyển giao gần 2.000 kỹ thuật cao cho các bệnh viện vệ tinh và đã có 85% số bệnh viện vệ tinh giảm chuyển tuyến.

Bộ Y tế được Chính phủ đánh giá cao là đã cắt giảm nhiều và nhanh các thủ tục đầu tư, kinh doanh, tiết kiệm hơn 3.000 tỉ đồng.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành quả đạt được, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cũng thừa nhận vẫn còn những tồn tại như: Chất lượng dịch vụ y tế cơ sở chưa đáp ứng yêu cầu; cơ sở vật chất, trang thiết bị, năng lực chuyên môn còn hạn chế; cơ chế tài chính, thanh toán BHYT còn vướng mắc. Người dân chưa tin tưởng vào trạm y tế nên tỷ lệ vượt tuyến còn cao. Một số dịch bệnh như sởi, sốt xuất huyết, tay chân miệng… chưa giảm được như mong muốn. Tỷ lệ mắc HIV vẫn cao ở các tỉnh miền núi phía Bắc. Tỷ lệ khám sàng lọc, phát hiện sớm bệnh tật; quản lý các bệnh không lây nhiễm tại cộng đồng còn thấp.

Trong lĩnh vực an toàn thực phẩm (ATTP), việc tổ chức thanh, kiểm tra nhiều nhưng tỷ lệ xử lý thấp, còn đùn đẩy trách nhiệm giữa các ngành liên quan. Việc xử lý dứt điểm những tồn tại như lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, hóa chất, kháng sinh trong sản xuất nông sản, thủy sản; sử dụng phụ gia thực phẩm trong chế biến thực phẩm; giết mổ không bảo đảm an toàn... chưa đáp ứng yêu cầu.

Chất lượng dịch vụ KCB được nâng lên nhưng còn có sự chênh lệch lớn giữa các tuyến, các vùng. Cơ chế giá chưa phù hợp để phát triển các kỹ thuật cao nên nhiều người ra nước ngoài KCB và chưa thu hút được người nước ngoài KCB tại các cơ sở y tế trong nước...

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đánh giá cao nỗ lực của các cán bộ, nhân viên y tế, đồng thời yêu cầu: Năm 2019, ngành y tế cần đẩy mạnh việc quản lý BHYT để mọi người dân đều được hưởng quyền lợi của BHYT. Bộ Y tế cần thống nhất với BHXH Việt Nam để có cơ chế thanh toán BHYT thuận lợi.

Phó Thủ tướng nói: “Tôi thấy cơ sở y tế khang trang nhưng tủ thuốc mới là quan trọng nhất. Nếu các hệ thống y tế cơ sở có nhiều thuốc chất lượng điều trị không thua kém bệnh viện huyện, bệnh viện tỉnh… thì người dân mới đến. Tiếp nữa, đã xóa được trần BHYT là 20% thì cần phải đưa y tế xã là cánh tay nối dài của y tế huyện. Như vậy, nhiều vấn đề của ngành y tế sẽ được giải quyết”.

Phó Thủ tướng chỉ đạo: Những năm tới phải tiếp tục tăng cường năng lực KCB ở các bệnh viện, đặc biệt phải ban hành cơ chế tự chủ, nhưng không được thả lỏng cho bệnh viện công chạy theo lợi ích kinh doanh. Trình độ tay nghề của các bác sĩ Việt Nam ở các bệnh viện lớn không thua kém nước ngoài, chỉ có cơ chế tài chính là chưa tháo gỡ được. Tuy nhiên, Bộ Y tế cũng phải đặt ra ngưỡng để các bệnh viện công không tìm mọi cách tăng nguồn thu, vì như thế sẽ không còn đúng định hướng của y tế công là không vì lợi nhuận. Hiện nay, đội ngũ bác sĩ trẻ có mức lương quá thấp mong được tăng thêm, nhưng không thể quá chênh lệch như thực tế đang có là có nơi bác sĩ thu nhập chính thức tới 200 triệu đồng/tháng. Bộ Y tế cần ban hành ngay các văn bản để bảo đảm đúng định hướng y tế công là phục vụ, bác sĩ không thể thành lực lượng thu nhập cao ngất trên toàn xã hội như vậy.

Ngành y tế trong năm 2019 phải củng cố hệ thống y tế cấp huyện; cân đối giữa y tế dự phòng và điều trị, để cán bộ y tế dự phòng không cảm thấy tủi thân. Trong ứng dụng công nghệ thông tin, phải đánh giá lại chương trình hội chẩn từ xa và có chương trình mạnh hơn, để cán bộ y tế được đào tạo chuyên môn. Một số bệnh viện vẫn chưa kết nối mạng BHYT. Việc kết nối các nhà thuốc là yêu cầu bắt buộc, để người dân mua thuốc biết được xuất xứ, chất lượng. Do đó nơi nào làm không làm tốt phải xem lại trách nhiệm.

Phó Thủ tướng cũng chỉ rõ, nhiều địa phương triển khai các chương trình quản lý y tế cơ sở còn vướng mắc vì chính những văn bản của Bộ Y tế. Vì thế, Bộ Y tế phải hủy bỏ các văn bản yêu cầu không đúng thực tế như văn bản 481 của Cục Công nghệ thông tin làm chậm lại sự phát triển của cơ sở.

Phó Thủ tướng đặc biệt lưu ý: Việc phải thay vắc xin ComBe Five từ năm 2019 là bất khả kháng. Vì thế, ngành y tế phải coi đây là nhiệm vụ quan trọng, phải khám sàng lọc, tư vấn, hướng dẫn người dân sau khi tiêm cho trẻ nhiều hơn nữa. Không thể để năm đầu tiên người dân đã mất lòng tin vào vắc xin.