Bộ trưởng Bộ GTVT lý giải việc dùng từ "thu giá BOT"

Lý giải về cách gọi này, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể cho rằng, theo quy định hiện hành, phí là khoản người dân phải trả khi được cơ quan Nhà nước cung cấp dịch vụ công, trong khi BOT là sản phẩm, dịch vụ do doanh nghiệp cung cấp nên mới có sự chuyển đổi cách gọi sang thu giá (giá sử dụng đường bộ).

Do vậy, việc đổi tên này không có gì khác mà giúp linh động hơn, Bộ Giao thông quyết định và giám sát quá trình thu giá theo hướng hài hoà lợi ích người dân, doanh nghiệp; khi xét thấy cần thiết thì Bộ điều chỉnh theo hướng giảm giá.

Ông Lê Thanh Vân.

Tuy nhiên, Đại biểu Lê Thanh Vân nhận xét, cách gọi "trạm thu giá" là tối nghĩa, không đảm bảo sự trong sáng của tiếng Việt cũng như chuẩn mực của ngôn ngữ pháp lý. Vì vậy, dư luận đã phản ứng về cách đổi tên như trên. Bởi đã là cơ quan quản lý Nhà nước thì phải dùng ngôn ngữ phổ thông, dễ hiểu.

Đại biểu này cho rằng, Bộ Giao thông Vận tải nên xem xét, tiếp thu ý kiến của dư luận xem ngôn ngữ mình dùng đã phù hợp chưa, nếu chưa thì điều chỉnh, không nên căn cứ vào chữ nghĩa trong các văn bản quy phạm pháp luật để né tránh điều này.

Phân tích thêm vấn đề, ông Vân nói, Nhà nước có trách nhiệm cung cấp giao thông cơ bản cho nhân dân; chỉ những nơi doanh nghiệp bỏ tiền ra đầu tư, giúp người dân có sự lựa chọn tốt hơn đường Nhà nước đã cung cấp thì doanh nghiệp mới được thu tiền. Bản chất BOT là một bên đầu tư và bên kia hưởng dịch vụ. Như vậy, việc người dân trả tiền để đi trên đường BOT có thể gọi là phí hoặc tên gọi nào đó phù hợp, không nên dùng một từ tối nghĩa.

Còn Đại biểu Dương Trung Quốc đưa ra quan điểm, đường BOT không phải sở hữu của nhà đầu tư, ở đây doanh nghiệp thực hiện theo hình thức "xây dựng-vận hành-chuyển giao" nên thu phí là hợp lý, không thể thu giá. Chúng ta có thể hiểu doanh nghiệp đóng góp cổ phần vào giá trị con đường, chứ không phải chủ sở hữu nên không thể thu giá được. Họ không thể bán cái mình không có, mà chỉ có thể thu tỷ lệ nào đó theo thời gian xác định.

Sẽ chất vấn Bộ trưởng vì sao gọi là trạm thu giá?

Với quan điểm "cần xem đường BOT có đem lại hiệu quả kinh tế cho địa phương, đảm bảo lợi ích các bên hay không" - Ông Nguyễn Đức Kiên, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Quốc hội cho rằng, cách gọi trạm thu phí hay thu giá... cũng chỉ là tên gọi.

Hơn nữa, việc chuyển từ phí sang giá một số dịch vụ đã được quy định trong Luật. Những dịch vụ nào không nằm trong danh mục phí (ví dụ như đường BOT) sẽ được chuyển sang thu giá.

"Có thể Luật chưa bao quát hết các vấn đề xã hội nhưng ít nhất cũng phủ được 85-90%. Theo tôi, chúng ta nên tôn trọng thực tiễn, cam kết của Chính phủ. Ở đây hai bên cùng có lợi chứ không phải một bên nào" - ông Kiên nhấn mạnh.

Ông Bùi Văn Phương - Phó trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội Ninh Bình.

Trước những ý kiến trái chiều về nội dung trên, ông Bùi Văn Phương - Phó trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội Ninh Bình cho biết, tại kỳ họp lần này sẽ chất vấn Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải về việc, "cơ sở nào Bộ chuyển từ thu phí BOT sang thu giá?"; "Việc chuyển đổi đó có đảm bảo lợi ích các bên hay không, hay phục vụ lợi ích của ai?". Bởi trên thực tế, nhiều tuyến đường BOT hiện làm trên đường độc đạo hoặc sửa chữa, cải tạo nền đường cũ do Nhà nước đầu tư, "trường hợp này nếu thu giá, sẽ là giá độc quyền.

Theo ông Phương, việc chuyển sang thu giá BOT là đúng theo quy luật thị trường nhưng phải xác định từng dự án cụ thể để thu, không thể tất cả đường BOT đều chuyển sang giá, bởi quá trình hình thành dự án là khác nhau.