Quyết liệt vào cuộc

Năm 2017, với quyết tâm đẩy mạnh cải cách, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tuyên bố lấy năm 2017 là “Năm giảm chi phí cho DN”. Tinh thần này cũng được Thủ tướng Chính phủ quán triệt, chỉ đạo các Bộ, ngành tập trung rà soát, bãi bỏ, đơn giản hóa các quy định về điều kiện đầu tư, kinh doanh; cải cách các quy định về quản lý chuyên ngành… tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho DN.

Làm thủ tục thông quan tại Cảng Đình Vũ (Hải Phòng)

Trên tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng, trong năm 2017, Bộ Công Thương đã tiên phong, rà soát và cắt giảm, đơn giản hóa 675 điều kiện kinh doanh (ĐKKD) trong lĩnh vực quản lý Nhà nước của Bộ. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ động rà soát và đề xuất bãi bỏ, sửa đổi 118 ĐKKD (chiếm 34,2%), trong đó bãi bỏ 65 ĐKKD sửa đổi theo hướng rút gọn 53 ĐKKD. Bộ Tài chính cải cách các quy định và thủ tục về thuế, hải quan. Ngân hàng Nhà nước nâng cao chất lượng hệ thống thông tin tín dụng; bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người vay và người cho vay. Bộ Xây dựng tăng cường thực hiện các biện pháp rút ngắn thời gian cấp giấy phép xây dựng và các thủ tục liên quan. Bộ Kế hoạch và Đầu tư lồng ghép các thủ tục và rút ngắn thời gian hoàn tất thủ tục đăng ký kinh doanh...

Những nỗ lực đó đã góp phần cải thiện mạnh mẽ môi trường kinh doanh. Theo Báo cáo Môi trường kinh doanh năm 2018 của Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam tiếp tục được tăng hạng khi xếp hạng 68/190 nền kinh tế được đánh giá, tăng 14 bậc so với năm 2017. Không chỉ vậy, cộng đồng DN trong nước cũng ghi nhận những nỗ lực này. Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty May Hưng Yên (Hugaco) Nguyễn Xuân Dương cho biết, tại Hưng Yên, hằng năm, các cơ quan chức năng chỉ gặp mặt DN 1 lần, nhưng năm 2017 đã có đến 3 lần gặp gỡ, tiếp xúc với DN để lắng nghe những nguyện vọng, kiến nghị của các DN trong việc thực hiện cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính (TTHC). Các ngành thuế, tài chính, hải quan… đều có những cách làm cụ thể, hỗ trợ, tạo động lực cho DN phát triển.

Vẫn còn “trên nóng, dưới lạnh”

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan khẳng định, môi trường kinh doanh Việt Nam được cải thiện 2 năm qua là minh chứng rõ nét cho sự cải cách, những nỗ lực rất lớn của Chính phủ, nhưng chúng ta vẫn trong tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”.

Thực tế, DN vẫn rất sốt ruột vì cải cách chưa thực sự tạo chuyển biến đột phá. Không ít địa phương vẫn muốn neo giữ cách thức quản lý cũ, không muốn thay đổi hoặc chậm thay đổi. Đại diện Hiệp hội DN Điện tử đưa ra một ví dụ về thủ tục nhập khẩu sản phẩm tivi kết nối wifi hiện kéo dài tới 3 tháng, trong khi thời gian làm thủ tục của cơ quan hải quan dài nhất chỉ 1-2 ngày.

Ông Trần Văn Lĩnh, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thủy sản và thương mại Thuận Phước cho biết, các chi phí kiểm tra, đánh giá chất lượng sản phẩm cũng như chi phí giám sát quá trình từ nuôi trồng, khai thác đến chế biến, xuất khẩu thủy sản vẫn còn cao và chồng chéo. Cơ quan chức năng kiểm tra, đánh giá và DN phải mất phí, nhưng chứng nhận đó chỉ có giá trị trên mẫu. Mà hàng mẫu ít và không phải là sản phẩm xuất khẩu nên khi đối tác nhập khẩu yêu cầu giấy chứng nhận chất lượng thì hầu hết sản phẩm đều phải kiểm định lại. Do đó, chi phí của DN đội lên rất nhiều.

Thực tế, việc giảm chi phí cho DN là một chặng đường dài, đầy chông gai. TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng CIEM kiến nghị: Năm 2018, Chính phủ cần tiếp tục coi là “Năm cắt giảm chi phí cho DN” với các giải pháp cụ thể như: Giảm lãi suất cho vay trên cơ sở giảm lãi suất huy động; giảm chi phí logistic; rà soát, giảm chi phí cầu, đường, nhất là phí BOT; giảm ách tắc ở các cảng biển, cảng hàng không. Năm 2018, tất cả các giải pháp cải cách thế chế, cải thiện môi trường kinh doanh đều hướng đến phát triển các loại thị trường, bảo đảm cạnh tranh công bằng, thúc đẩy sản xuất kinh doanh tự do hơn, thuận lợi hơn, an toàn hơn, giảm rủi ro và chi phí.

Những rào cản xuất phát từ những quy định không cụ thể, rõ ràng khiến những công chức, viên chức cơ quan công quyền lợi dụng để “hành” DN. Do đó, cần quyết liệt hơn nữa trong cải cách TTHC, trong đó hạn chế tối đa những quy định chung chung làm khó DN. Theo Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam Trương Văn Cẩm, Chính phủ, các bộ, ngành nên xem xét điều chỉnh cơ chế tiền lương, bảo hiểm; đơn giản TTHC, kiểm tra chuyên ngành, góp phần giảm bớt khó khăn cho DN.