Chú gấu “ngủ đông” tỉnh giấc!

Sau một thời gian dài khá im ắng, hoạt động thu hút đầu tư năm 2015 ở Lý Sơn tăng mạnh. Trong năm, Lý Sơn đã thu hút hơn 50 doanh nghiệp, tổng vốn đầu tư hơn 1.000 tỉ đồng đầu tư về đảo. Trong đó, đặc biệt là lĩnh vực nhà hàng, khách sạn đáp ứng nhu cầu của khách du lịch đang ngày một tăng cao. Tính riêng số khách sạn, nhà nghỉ đang xây dựng và sẽ hoàn thành đầu năm 2016 vào khoảng 10 cơ sở, trong đó có khách sạn Mường Thanh Lý Sơn đầu tư với tổng vốn gần 450 tỉ đồng. Khách sạn có quy mô 4 sao, 10 tầng, 200 phòng.

Như vậy, chỉ sau khi có điện quốc gia, Lý Sơn đã được các hộ gia đình, doanh nghiệp đầu tư 30 cơ sở nhà nghỉ, khách sạn, với khoảng 300 phòng nghỉ. Giá phòng nghỉ sau khi có điện được nhà nghỉ, khách sạn hạ xuống mặc dù trang thiết bị được đầu tư hiện đại hơn. Lý giải “nghịch lý” này, các chủ nhà nghỉ, khách sạn cho rằng, có điện chi phí hoạt động giảm tới 2/3 do với trước đây dùng điện diesel. Vì vậy, giảm giá phòng nhưng thực chất vẫn có lãi trước. Hiện giá phòng nghỉ nhiều nơi giảm từ 30.000 - 50.000 đồng/phòng/ngày đêm.

Lý Sơn về đêm

Ra đảo sau hơn 1 năm có điện quốc gia, đảo như một công trường lớn. Suốt ngày rền vang tiếng máy móc thi công các công trình. “Có điện quốc gia, huyện đảo được cấp trên quan tâm triển khai nhiều dự án. Mục tiêu là xây dựng huyện đảo mạnh về kinh tế, vững về an ninh quốc phòng” - ông Nguyễn Thanh, Chủ tịch UBND huyện đảo Lý Sơn cho biết. Hiện tại, cùng với điện quốc gia, huyện đảo tiếp tục được đầu tư các tuyến đường với số vốn hàng trăm tỷ đồng, đáp ứng nhu cầu đi lại. Đây còn là giải pháp góp phần cải thiện diện mạo, đưa chủ trương xây dựng “đô thị trên biển” của Lý Sơn trở thành hiện thực.

Chúng tôi đến thăm cơ sở đóng sửa tàu thuyền Lý Sơn do ông Lê To, thôn Đông, xã An Hải làm chủ vào những ngày mùa đông. Những con tàu cá công suất lớn sau bao ngày dài bám biển giờ là lúc được kéo lên bờ nghỉ ngơi nằm chen chúc trên triền đà sát biển chờ đến lượt sơn sửa để chuẩn bị cho những chuyến hải trình năm 2016. Tiếng máy cưa, máy bào, máy sơn; tiếng búa đục ầm vang cả một góc biển.

Ông Lê To - chủ cơ sở này cả ngày ở triền đà động viên, nhắc nhở cánh thợ để anh em hăng say làm việc, sớm hạ thủy những con tàu lên bờ trước, nhường chỗ cho những chiếc tiếp theo. Hiện nay, triền đà của ông To có khoảng 30 thợ đóng sửa tàu thuyền lành nghề có việc làm thường xuyên. Mỗi ngày công lao động bình quân 500.000 đồng, nếu là thợ cả thì có thể 700.000 - 800.000 đồng/ngày. Ông Lê To hồ hởi khoe với chúng tôi chuyện mở rộng làm ăn của cơ sở mình kể từ ngày có điện ông mua thêm máy cưa, máy bào, mua gỗ về để sửa chữa lớn cho tàu cá. Trước chưa có điện, cơ sở này chỉ nhận quét sơn lại tàu. Mở rộng dịch vụ lợi nhuận thu về tăng gấp 5-7 lần so với trước đây.

Những ngư dân ở đất đảo cũng tỏ rõ vui mừng. Ngư dân Bùi Ngọc, chủ tàu cá QNg 96513 TS ở thôn Đông, xã An Hải cho biết: Mình chạy tàu từ Hoàng Sa về bán cá, xong chạy tàu về đảo nghỉ ngơi. Mọi khi muốn sửa tàu phải chạy vào đất liền, còn nay sửa ở đảo luôn rồi. Đỡ tốn công, tốn tiền dầu đưa tàu di chuyển như trước. Lợi đến cả mấy chục triệu đồng đó chứ”. Còn ông Lê To thì cứ nhắc đi nhắc lại: “Trước chưa có điện, chạy dầu diesel chi phí cao mà hiệu quả kinh tế không cao. Nay có điện chi phí giảm mà làm ăn lại thu lãi lớn”. Nói rồi ông To đưa chúng tôi đi vòng quanh cơ sở của ông, “khoe” dàn máy móc mới đầu tư tiền tỉ mua sắm sau khi có điện. Ông To còn đang có dự định đầu tư thêm một số máy móc hiện đại để sửa chữa, thay vỏ tàu. Hướng đến sẽ nâng cấp cơ sở lên đóng tàu công suất lớn khi có đủ tiềm lực về kinh tế và nhân lực.

Cơ sở sản xuất đá lạnh của ông Võ Son, thôn Tây, xã An Vĩnh nằm sâu trong con hẻm ngoằn ngoèo, sát vách với nhà ở của các hộ dân. Buổi trưa, cơ sở vẫn chạy máy đều đều để kịp có đá lạnh phục vụ tàu cá ra khơi. “Ngày trước, chạy bằng máy diesel phát điện để sản xuất đá lạnh tiếng ồn dữ lắm. Trưa, tối phải ngưng để bà con nghỉ ngơi. Còn giờ, chạy bằng điện, tiếng máy êm ru à” - ông Võ Son vui vẻ nói.

Ông Son cho biết, mỗi ngày cơ sở ông cung ứng cho tàu cá vài ba trăm cây đá lạnh. Trước đây chủ yếu là làm đá lạnh bỏ cho quán giải khát. Từ ngày có điện, nâng công suất phục vụ cho tàu cá. Sản xuất được mở rộng phát triển nhưng chi phí lại giảm đáng kể khi có điện lưới quốc gia. Ông Son bảo: “Trước đây mỗi tháng tiền mua dầu phát điện bằng máy diesel lên đến 200 triệu đồng. Nay chạy bằng điện chỉ tốn hơn 40 triệu đồng/tháng. Nói về có điện thì dân Lý Sơn lợi đủ đường”.

Một góc đảo Lý Sơn

Có điện, hệ thống cung ứng nhiên liệu cho tàu cá cũng phát triển mạnh. Công đoạn bơm dầu cho tàu cá đi khơi cũng không phải tính bằng can hay bơm tay bằng cần thủ công nữa. Tàu cá cặp vào sát mép cảng, nhân viên của đại lý xăng dầu sẽ ấn nút, rồi cầm vòi bơm cho đến khi đủ số lượng cần thiết. Việc tính tiền cũng có hệ thống điện tử từ trụ bơm “chốt’ chính xác. Nhân viên không phải tính toán như trước đây. Việc cung ứng xăng dầu không phải qua nhiều công đoạn thủ công nên tránh được hao hụt đáng kể.

Thỏa niềm mong ước

Lý Sơn có 2 hòn đảo hợp thành. Đảo Lớn gồm hai xã An Vĩnh, An Hải và đảo Bé - xã đảo An Bình. Tháng 9-2014, Tổng Công ty Điện lực miền Trung đã tổ chức khánh thành dự án cấp điện lưới quốc gia bằng hệ thống cáp ngầm cho huyện đảo Lý Sơn. Thực hiện chỉ đạo của Tổng Công ty Điện lực miền Trung, hiện nay Công ty Điện lực Quảng Ngãi đã bắt tay vào việc thực hiện phương án cấp điện cho người dân đảo Bé - xã đảo An Bình. Đây là "dự án đặc biệt" bởi lẽ gấp rút, cấp bách thực hiện tổng kinh phí gần 5 tỉ đồng. Mục đích thực hiện công trình nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng điện của xã đảo, nâng cao mức sống, trình độ dân trí, xóa nghèo.

Ngoài ra, việc cấp điện cho đảo Bé còn góp phần giữ vững an ninh quốc phòng, chủ quyền biển đảo của Tổ quốc. Theo đó, hạ tầng lưới điện thi công sẽ gồm 86 vị trí trụ, tổng chiều dài tuyến đường dây hơn 2km; 2 máy phát điện. Việc cấp điện cho người dân đảo Bé sẽ là cấp đến tận bóng đèn, thiết bị dùng điện. Với công suất khoảng 130kVA đủ đảm bảo vừa phát điện phục vụ nhu cầu của người dân, vừa đảm bảo yêu cầu phát điện để lọc nước, cung cấp nước sinh hoạt bình thường. Dự kiến ngày 22-1-2016 này (13 tháng Chạp âm lịch), hệ thống điện ở đảo Bé sẽ đưa vào vận hành.

Tin vui đảo Bé sẽ có điện trước tết Nguyên đán Bính Thân 2016 đã trở thành niềm vui lớn của người dân nơi hòn đảo nhỏ này. Chị Dương Thị Vân - khu dân cư số 2 phấn khởi nói: “Điện về nhanh thế sao? Thế là từ tết này, dân đảo Bé không phải sống cảnh không điện buồn tẻ, heo hắt nữa”. Chị Vân cho biết, cách đây 2 tuần, gia đình chị thu hoạch hành, bán lấy tiền mua được 1 bình ắc-quy về phát điện. Nhưng do nguồn điện sạc bình không ổn định, “cái bình sáng” này cũng ngày tỏ, ngày không. “Mình ở đảo này từ nhỏ đến nay đã 45 năm rồi. Khổ cực vì thiếu điện đã nếm đủ. Ước mong có điện mà thành hiện thực thì hạnh phúc quá!”.

Ở đảo Bé, vào năm 2012, DoosanVina đã hỗ trợ máy lọc nước biển thành nước ngọt (trị giá 1 triệu USD). Hiện nay, toàn bộ người dân Lý Sơn được dùng nguồn nước ngọt này. Chuyện thiếu nước ngọt sinh hoạt ở đảo Bé đã lùi vào dĩ vãng. “Có nước ngọt, giờ lại có điện thắp sáng, sung sướng biết nhường nào” - cụ ông Bùi Mã, thôn Bắc, xã An Bình - đảo Bé cho biết.

Đảo Bé nằm cách đảo lớn huyện đảo Lý Sơn khoảng 3,5 hải lý (6km), hiện có khoảng 100 hộ dân sinh sống. Năm 2000, đảo Bé được đầu tư 1 máy phát điện diesel công suất 15kVA, phát điện áp 0,4kV cấp điện trực tiếp cho các hộ dân. Tuy nhiên, sau một thời gian vận hành, máy này đã bị hư hỏng. Trên đảo hiện nay chỉ còn máy phát điện của UBND xã công suất 3kVA phục vụ hoạt động hành chính khi cần thiết. Năm 2005, có 20 hộ dân trên đảo được cấp điện bằng hệ thống điện mặt trời. Tất cả các phương án cấp điện này đều chưa ổn định, không đảm bảo đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, sản xuất của người dân trên đảo.

Sự kiện đảo Lý Sơn có điện đã trở thành sự kiện lớn trong giai đoạn 2010-2015 của tỉnh Quảng Ngãi và của quốc gia. Và dù “điện đã đỏ” từ lâu nhưng cho đến tận bây giờ đi đâu người dân Lý Sơn vẫn râm ran kể cho nhau nghe niềm vui “nhà tôi sáng điện”. Đó là niềm vui mà các vị cao niên ở hòn đảo này bảo rằng: “Nhất hạng”! Và kể từ khi có điện, có đến 90% hộ gia đình ở Lý Sơn mua sắm thêm thiết bị điện lạnh, điện tử trong gia đình. Có điện, người dân đảo được sống cuộc sống hiện đại, đủ đầy hơn.

Ông Nguyễn Thanh - Chủ tịch UBND huyện đảo Lý Sơn quả quyết rằng: “Có điện quốc gia, Lý Sơn có động lực to lớn để phát triển toàn diện”.