Ngày nay, khi cuộc sống khấm khá, các bậc phụ huynh càng quan tâm đến con cái nhiều hơn, đặc biệt là việc làm sao cho con mình được thông minh, học giỏi. Ngoài yếu tố di truyền, môi trường sống thì yếu tố dinh dưỡng đóng vai trò khá quan trọng. Vậy làm sao để trẻ thông minh và cần cho chúng ăn những thức ăn gì để “sáng dạ”?

Bài viết sau đây dưới sự tư vấn của bác sĩ Huỳnh Kim Chi (Trung tâm Dinh dưỡng TP HCM) sẽ giúp bạn đọc có thêm những thông tin bổ ích về vấn đề trên.

Tìm hiểu về sự phát triển của não

Giai đoạn trong bào thai :

Não phát triển rất sớm và rất nhanh từ trong bào thai. Ngay từ những tuần lễ đầu, não trẻ đã phát triển với tốc độ kỷ lục, khoảng 250.000 tế bào mỗi phút, liên tục trong 3 tháng đầu và cuối của thai kỳ. Do vậy mọi thiếu hụt dinh dưỡng trong thời kỳ này dễ ảnh hưởng đến tình trạng trẻ suy dinh dưỡng bào thai và sự phát triển trí não.Vì vậy người mẹ cần ăn đủ chất dinh dưỡng, trong đó cần lưu ý các chất sau:

- Chất đạm: cần tăng thêm 15g/ngày, tức là khoảng 2 ly sữa hay 100g thịt, cá (đã bỏ xương), 1 miếng đậu hũ 200g, 2 quả trứng…

- Chất sắt: khi mang thai, nhu cầu sắt tăng lên 30% trong thời kỳ này. Cung cấp đủ lượng sắt cần thiết trong thai kỳ sẽ phòng chống thiếu máu cho cả mẹ và con, giúp mẹ giảm các tai biến sản khoa, giảm nhiễm trùng hậu sản, tránh tình trạng giảm thông minh ở trẻ do thiếu máu gây ra.

- Acid folic: là một chất dinh dưỡng đặc biệt trong giai đoạn này vì nó cần thiết cho sự phân chia tế bào, nếu người mẹ không được cung cấp đủ thì dễ bị sảy thai và trẻ sinh ra có nguy cơ dị tật ống thần kinh (chẻ đôi đốt sống, không có hộp sọ). Nhu cầu acid folic lúc mang thai là 400 mcg.

- I ốt: cần thiết cho sự tổng hợp hormon tuyến giáp (cần cho sự phát triển của hệ thần kinh trung ương). Nếu thiếu i ốt thì người mẹ dễ bị sảy thai, trẻ sinh ra có nguy cơ đần độn , chậm phát triển trí tuệ.

Giai đoạn 6 năm đầu đời:

Những năm đầu đời trẻ tăng trưởng rất nhanh về thể chất và trí não, nhất là năm đầu tiên. Khi sinh ra trọng lượng não chỉ nặng 350g nhưng đến 1 tuổi nặng 900g, 2 tuổi bằng 80% não người trưởng thành, đến 6 tuổi nặng 1.300g, đạt 100% não người trưởng thành.

Thực phẩm bổ não cho trẻ em

Dinh dưỡng đầy đủ, đặc biệt trong giai đoạn thai kỳ và những năm đầu đời có vai trò vô cùng quan trọng để giúp não phát triển và hoạt động tốt.

- Chất đạm: cung cấp acid amin là các chất dẫn truyền thần kinh, có nhiều trong thịt, cá, trứng , sữa, đậu nành và các loại đậu khác.

- Chất béo: là nguồn nhiệt lượng thiết yếu cho sự tăng trưởng và phát triển rất nhanh của hệ thần kinh, đồng thời nó tham gia vào cấu trúc của màng tế bào thần kinh và chiếm 60% cấu trúc não.

Các chất béo đặc biệt cần thiết cho não là:

Omega 3: có nhiều trong các loại cá: cá hồi, cá thu, cá ngừ, cá trích, cá basa…

Omega 6: có nhiều trong hạt mè, hạt hướng dương, hạt bí đỏ…

Phospholipid: có nhiều trong lòng đỏ trứng và thịt nội tạng.

Cholin: có nhiều trong lòng đỏ trứng, nước nho, bơ đậu phộng, gan, bông cải…

- Chất bột đường: não tiêu thụ rất nhiều năng lượng và năng lượng chính của não là đường, không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày. Nên hạn chế các loại đường hấp thu nhanh vào máu như nước ngọt, bánh kẹo, thức uống có đường. Các loại thức ăn có đường hấp thu chậm như cơm, bánh mì, khoai củ, trái cây sẽ tốt hơn.

- Vitamin và khoáng chất cũng là những chất cần thiết cho các chức năng cơ thể, nhất là trí não. Trong đó quan trọng là vitamin nhóm B:

+ Vitamin B1, B5, B6: có nhiều trong ngũ cốc nguyên hạt và các loại rau.

+ Vitamin B9 (acid folic) có nhiều trong rau lá xanh đậm, các loại hạt, bông cải, cam, bưởi, lòng đỏ trứng…

+ Vitamin B12: có nhiều trong thịt, cá, trứng, sữa.

+ Kẽm:có nhiều trong hàu, sò, cá và các loại hạt.

+ Sắt: là chất cần thiết để tạo máu. Trẻ bị thiếu máu sẽ dễ bị mệt mỏi, dễ buồn ngủ trong giờ học, kém tập trung, trí nhớ giảm sút… Chất sắt có nhiều trong huyết, gan, thịt, cá, các lạoi rau lá xanh như rau dền, bồ ngót và các loại đậu.

+ I ốt: có nhiều trong tảo, các loại hải sản.

Dinh dưỡng đầy đủ và cân đối giúp trẻ phát triển tốt về thể chất và trí não, trẻ khoẻ mạnh sẽ có bộ não minh mẫn, ngủ ngon giấc và có trí nhớ tốt hơn.