Hạ dữ trữ bắt buộc
Mở đầu chu kỳ mới của ngành ngân hàng?
Thông tư 23 được Ngân hàng Nhà nước ban hành cách đây ít lâu đã như một tín hiệu an lành cho ngành ngân hàng nói riêng và nền kinh tế nói chung: có lẽ con đường tái cơ cấu ngành ngân hàng vốn quá nhiều chông gai nay đã cho quả ngọt.
Chỉ sau đó mấy ngày, đại diện Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam đã đưa ra những đánh giá rất cao về quá trình tái cơ cấu nền kinh tế, cũng như sự ổn định mang tính bền vững của nền kinh tế vĩ mô.
Đó chỉ là một bên cạnh rất nhiều nhận định cho thấy, chúng ta đã đi đúng đường trên một tiến trình dài nhằm phát triển bền vững nền kinh tế.
Như vậy sau hơn 6 năm duy trì tỷ lệ dữ trự bắt buộc bằng tiền VNĐ, được quy định “cào bằng” ở mọi ngân hàng và tổ chức tín dụng theo Quyết định 379 của NHNN năm 2009 thì nay các ngân hàng có thể được “linh động” dự trữ của mình theo từng thể trạng và theo quyết định của Thống đốc.
Cụ thể, theo Quyết định 379, tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với tổng nguồn vốn huy động bằng tiền đồng không kỳ hạn của hệ thống các tổ chức tín dụng được giữ ổn dịnh ở mức 3% đối với kỳ hạn dưới 12 tháng và 1% đối với kỳ hạn trên 1 năm. Bên cạnh đó thì mức dự trữ đồng ngoại tệ cũng được giữ nguyên ở mức 8% và 6% cho kỳ hạn dưới 12 tháng và trên 1 năm.
Nhiều chuyên gia cho rằng: việc Thống đốc phê duyệt áp dụng mức dự trữ cho từng ngân hàng thấy NHNN đang tiếp tục cứng rắn minh bạch hóa cả hệ thống, đồng thời cũng mở đường nới lỏng tín dụng ở các ngân hàng khỏe mạnh. Động thái này của NHNN có thể cho thấy 2 điều:
Thứ nhất, đây là thời điểm NHNN đã tự tin với những thống kê báo cáo của hệ thống thanh tra giám sát và đồng thời từ chính ngân hàng, và sẵn sàng sử dụng thông tin này để đánh giá một cách toàn diện các ngân hàng, tổ chức tín dụng. Còn nhớ khi bắt đầu quá trình tái cơ cấu năm 2012, các con số về nợ xấu và sức khỏe của các ngân hàng liên tục nhảy múa. Theo báo cáo chính thức, con số nợ xấu được đánh giá là khoảng trên 17%, nhưng cũng rất nhiều “số liệu riêng” từ các ngân hàng vẫn luôn ở mức đẹp tuyệt đối. Chính điều này gây ra không ít khó khăn cho việc thực hiện chính sách tiền tệ. Nhưng cơ bản cho đến nay, với chính sách phân loại nợ mới cùng biện pháp kiểm soát phát sinh nợ xấu chặt chẽ, con số về nợ xấu đã được minh bạch và chấm dứt sự tồn tại của rất nhiều số liệu.
Thứ hai, động thái nới lỏng tín dụng của Ngân hàng Nhà nước cho thấy quá trình tái cơ cấu hệ thống ngân hàng đã đạt được những thành tựu cơ bản: đó là cân đối được chính sách tiền tệ, tăng trưởng, lạm phát, với mục tiêu tối thượng là đảm bảo sự ổn định của kinh tế vĩ mô, tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh. Ví như việc điều hành lãi suất đã có những điểm sáng đáng kể từ năm 2011 đến nay: từ mức lãi suất công bố luôn ở mức 20 - 25%/năm vào tháng 9/2011, rồi uống đến mức 17-19%/năm vào cuối năm 2011, sau đó duy trì ở mức 9 – 10% trong cả năm 2012 và nay là dưới 7%/năm. Đây được cho là lãi suất tương đối hợp lý với cả nền kinh tế nhằm đảm bảo một khoảng đệm tối thiểu cho những biến động bất lợi của lạm phát hay bất ổn từ nền kinh tế thế giới. Lãi suất chưa hẳn là thấp, nhưng chắc chắn không còn là một hướng chạy đua tiêu cực từ các ngân hàng nhằm cạnh tranh lẫn nhau, đồng thời các ngân hàng cũng đã xác định được hướng đi rõ nét hơn nhằm huy động vốn cho các mục tiêu dài hạn.
Như vậy có thể thấy, việc ban hành Thông tư 23 của NHNN thể hiện sức khỏe của hệ thống ngân hàng đã tốt lên rõ rệt so với những ngày đầu của quá trình tái cơ cấu; song song với đó là chính sách nới lỏng tín dụng của Nhà điều hành trước những cơ hội mới của nền kinh tế - sẽ rõ rệt hơn vào năm hội nhập – năm 2016
P.V