Năng lượng Mới số 429

Người chinh phục độ sâu kỷ lục

Mấy năm nay, ngành than và báo chí nhắc nhiều đến anh với những thành tích đáng tự hào. Hôm diễn ra lễ tuyên dương thi đua yêu nước của Tập đoàn tại Nhà hát Lớn - Hà Nội, Thái lại một lần nữa được vinh danh, cả hội trường xúc động được nghe anh chia sẻ về chuyện đời, chuyện nghề với biết bao khát khao và cống hiến trong cái nghề thấm đẫm mồ hôi, nước mắt, thậm chí phải đánh đổi cả bằng máu. Sinh năm 1974, đến nay, anh Nguyễn Trọng Thái (quê Hải Dương), đã có 22 năm kinh nghiệm thợ lò. Nhắc đến Thái, anh em đồng nghiệp thường nói vui “hắn cầm tinh Hổ nên “gan to” và khỏe lắm, chả biết sợ và nề hà cái gì cả”.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang trao phần thưởng “Vinh quang Việt Nam” cho anh Nguyễn Trọng Thái

Trong công việc, ngoài vai trò là anh thợ cả, anh kiêm thêm Chủ tịch Công đoàn phân xưởng, công việc khá bận rộn xong mỗi tháng đều đặn 26 ngày công đi lò, không tính những hôm họp hành thông ca. Nhìn bề ngoài, anh Thái trẻ hơn cái tuổi tứ tuần, Thái vẫn giữ nguyên phong độ của một chàng trai mới ngày nào chập chững bén nghiệp với nghề. Đam mê điện ảnh, nhạc nhẹ, du lịch. Cuộc sống tươi trẻ, lành mạnh, có lúc tôi hơi “hoài nghi” bởi lý do thợ lò gì mà không biết đến rượu, bia, thuốc lá… Thái cũng bảo “chả ai tin”, nhưng thực tế đó là cách mà anh giữ được phong độ, chống lại bệnh tật, duy trì một sức khỏe phi thường, đáp ứng công việc vô cùng khắc nghiệt và nặng nhọc.

Đó là một trong nhiều lý do vào năm 2011, anh vinh dự là người công nhân đầu tiên của ngành than đặt chân xuống mức -300m, đây là độ sâu kỷ lục tại thời điểm đó, mang dấu ấn quan trọng vào thời kỳ ngành than bước vào giai đoạn mới đầy khó khăn, thách thức. Lần tôi xuống thăm Hà Lầm cũng được chiêm ngưỡng mẫu chân của anh được đúc trang trọng bằng đồng tại phòng truyền thống của công ty, tiếc là hôm đó tôi gặp “hụt” do anh đang bận thi công dưới lòng đất.

Anh Thái kể, thời điểm đó anh được được giao nhiệm vụ thi công đường lò xây dựng cơ bản ở mức âm kỷ lục, vừa vinh dự song cũng là áp lực rất lớn đối với cá nhân và tập thể cán bộ, công nhân công ty. Tiến độ đường lò này mang tính quyết định, sống còn cho tiến độ toàn bộ các hạng mục tiếp theo của dự án. Mặt khác, ở độ sâu này tính chất địa chất vô cùng phức tạp, nếu không tính toán kỹ lưỡng, công nhân phải đối mặt với nguy cơ mất an toàn cao từ khí CH₄ và nước, ngoài ra việc tiếp cận, sử dụng công nghệ mới gặp nhiều khó khăn.

Người giầu sáng tạo

Rồi cái khó ló cái khôn, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, tổ của anh đã có nhiều sáng kiến được áp dụng kịp thời và kết quả đã vượt trên mức mong đợi tổ liên tục giành năng suất bình quân dẫn đầu Tập đoàn, có tháng đào được 100m lò đá với tiết diện 22,5m², đảm bảo an toàn tuyệt đối. “Nếu chỉ có lòng nhiệt tình thì chưa đủ, thời gian đó tôi cùng anh em trong tổ tranh thủ mọi cơ hội để nghiên cứu, học hỏi các chuyên gia kỹ thuật viên để làm chủ thiết bị công nghệ, thực hiện các giải pháp tổ chức thi công hợp lý tại nhiều mặt từ khoan nổ mìn cho đến bốc xúc, vận chuyển đất đá”, anh tâm sự.

Một kỷ niệm đáng nhớ khác, anh là nhóm trưởng nhóm thợ lò đặc biệt tinh nhuệ của Tập đoàn, có kinh nghiệm và thành tích xuất sắc trong công tác đào lò của Tập đoàn TKV, tích cực tham gia cứu hộ ở vụ sập hầm thủy điện của Nhà máy Thủy điện Đạ Dâng (tỉnh Lâm Đồng) vào cuối tháng 12-2014. Trong sự cố này, anh và đoàn cứu hộ của Tập đoàn, lực lượng công binh góp sức giải cứu thành công 12 công nhân bị mắc kẹt trong điều kiện khó khăn, phức tạp.

Hơn 20 năm công tác ở Công ty CP Than Hà Lầm, anh đã có hàng chục sáng kiến cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất rất có giá trị kinh tế cao -  là một trong những cá nhân tiêu biểu dẫn đầu phong trào này ở Tập đoàn TKV. Không tự bằng lòng với những gì mình đã đạt được, trên cương vị là tổ trưởng phụ trách gần 40 công nhân có tay nghề từ thợ bậc 3 đến bậc 6, anh Thái tiếp tục học hỏi kinh nghiệm, kiến thức của các đồng nghiệp đi trước nhằm bổ sung kiến thức về quy trình công nghệ, từ đó xây dựng kế hoạch và tổ chức lao động hợp lý; trang bị các phương tiện bảo vệ cá nhân có hiệu quả.

Từ sự năng động, sáng tạo và nhiệt tình trong công việc cho nên tổ sản xuất của Nguyễn Trọng Thái liên tục đạt danh hiệu tổ đào lò “năng suất kỷ lục ngành than” và thường xuyên được lãnh đạo công ty tin tưởng giao đảm nhiệm những công trình khó.

Trong quá trình thi công các công trình, Thái cùng anh em trong tổ có nhiều sáng kiến cải tiến kỹ thuật được áp dụng trong thực tiễn sản xuất đã đem lại hiệu quả kinh tế cao. Năm 2008, lãnh đạo công ty giao cho công trường kiến thiết cơ bản 1 đảm nhiệm công trình hết sức quan trọng để mở rộng diện khai thác xuống mức -150m vào năm 2010, đó là đào hai lò ngầm xuyên vỉa thông gió và vận tải mức -50 đến -150m. Anh đã có sáng kiến đưa năng suất bốc xúc tăng 40%, làm lợi cho công ty 65 triệu đồng/tháng và bảo đảm an toàn khi vận tải. Tiếp đó là sáng kiến gia công chế tạo bể chứa di động phục vụ bơm nước đào lò ngầm -50 đến -150m. Qua thực tế sản xuất, Nguyễn Trọng Thái phát hiện việc thi công gương lò ngầm gặp nhiều khó khăn do lượng nước chảy vào lò lớn. Qua nghiên cứu, anh Thái đã đề xuất đơn vị gia công chế tạo bể gom nước dung tích từ 0,5 đến 1m³ đặt cách mặt gương 3-4m để gom toàn bộ nước chảy từ trên xuống, sau đó dùng bơm hơi công suất 20 m³/giờ bơm lên bể chứa nước. Sáng kiến này đã hạn chế lượng nước chảy vào gương lò, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thi công và nâng năng suất đào gương. Và cuối cùng, sáng kiến mà anh tâm đắc nhất là “dập bụi trong khi thi công bằng cách sử dụng bơm áp lực, bơm nước”.

Dẫn đầu về sản lượng

Giữ trọng trách Tổ trưởng Tổ Nguyễn Trọng Thái 16 năm, ở Công ty Than Hà Lầm, ai làm tổ trưởng thì tổ mang tên người đó, đây là sự khích lệ tinh thần làm việc cũng như tăng trọng trách của người đứng đầu. Năng suất cao nhất và ít sự cố nhất, đó là thành tích được công nhận của đơn vị mà 16 năm qua ở trọng trách này anh luôn lãnh đạo đơn vị đạt được.

Và cũng 7 năm liên tiếp (từ năm 2001 đến 2007), Tổ Nguyễn Trọng Thái luôn dẫn đầu Tập đoàn về sản lượng đào lò với mức bình quân từ 2,1-2,4m/ca trên tiết diện 8,5-12,5m²; bình quân, mỗi năm tổ của anh đào được khoảng 3.000m đường lò. Bằng cách nghĩ, cách làm và tinh thần trách nhiệm như vậy, những năm qua anh Thái và tập thể công trường kiến thiết cơ bản 1 đã được Hội đồng Thi đua, khen thưởng công ty đánh giá cao, hằng năm anh đều cống hiến hàng chục sáng kiến cải tiến kỹ thuật sản xuất, có sáng kiến được cấp bằng sáng chế.

Hằng năm anh đều lọt vào tốp thợ đào lò xuất sắc nhất Tập đoàn và 10 năm liên tiếp giành danh hiệu chiến sĩ thi đua cấp Tập đoàn. Vinh dự hơn, anh còn được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen năm 2007; Huân chương Lao động hạng Ba năm 2010; Chiến sĩ thi đua của Bộ Công Thương năm 2012; Giải thưởng Nguyễn Đức Cảnh năm 2013... Là cá nhân duy nhất của ngành than - khoáng sản Việt Nam được vinh danh tại chương trình “Vinh quang Việt Nam” năm 2014.

Chia sẻ về những thành công của mình, anh Thái khiêm tốn nói: “Anh em chúng tôi luôn nhận thức sâu sắc rằng, làm gì cũng phải do đơn vị, đã làm thì phải làm ra năng suất, việc hôm nay không để đến ngày mai. Hơn nữa phải biết trăn trở nghiên cứu, tìm tòi để có biện pháp, cách làm giảm nhẹ sức lao động mà vẫn đảm bảo an toàn hơn, năng suất cao hơn, tiết kiệm hơn, cuối cùng là mức thu nhập ổn định. Có như vậy thì đơn vị mới có thể phát triển được bền vững”.

Nguyễn Kiên