Tại sao vàng lại quý giá?

Độc giả Quốc Trung (lequoctrung@gmail.com) trả lời:

"Vàng là kim loại quí vì:

1. Hiếm, đãi 10 tấn đất, sỏi mới kiếm ra một lượng vàng. Ước tính trên thế giới chỉ có 19m khối vàng.

2. Vàng không rỉ sét, không gây dị ứng dùng đúc tượng không bị thời gian hủy hoại sau hàng chục thế kỷ. Vàng làm đồ trang sức không gây dị ứng, đẹp mà bền, không cần bảo trì mà không xuống cấp. Vàng dùng cho các mạch điện nhạy cảm trong các máy vi tính.

3. Quan trong nhất là vàng quí vì văn hóa trọng vàng. Người ta quí vàng từ ngàn xưa, từ Ai cập, Trung hoa, Ấn độ hay thổ dân Mỹ châu. Đền thờ, tượng thần, của hồi môn, vật phòng thân, của cải tích lũy, công khố, hay trang sức cá nhân dùng tới vàng. Quí vàng tới độ giết nhau, xâm lược để kiếm vàng. Đế quốc Aztec vùng Mexico bị hủy diệt trước sức mạnh của dân tìm vàng Tây Ban Nha do Hernán Cortés cầm đầu. Đế quốc Inca tại Nam châu Mỹ bị diệt vong do đám chinh phạt (conquistadores) Francíco Pizarro tìm vàng vào thế kỷ 16. Cali tây tiến tại Hoa kỳ do dân tìm vàng 1849. Toàn bộ thế giới lấy vàng bảo đảm tiền giấy mãi cho đến cuộc Đại khủng hoảng 1930."

Vàng được sử dụng làm đồ trang sức

Độc giả Trà My (nguyentramy1992@mail.com) trả lời:

"Khi hình dung đến màu của vàng thì ta thường nghĩ ngay đến màu vàng, do đó khi nói đến màu khác ở vàng sẽ làm ta bối rối. Vàng 24K còn gọi là vàng ròng, vàng nguyên chất hay vàng hàm lượng 99,99%. Vàng 24K có màu vàng ánh kim đậm nhất, nhưng khá mềm nên nữ trang làm bằng vàng 24K không được đa dạng vì khó gắn đá quý và đánh bóng. Do đó hầu hết trang sức được làm bằng vàng thấp tuổi với nhiều màu sắc khác nhau, có độ cứng cao hơn, dễ gắn hột và đánh bóng.

Hiện nay, các trang sức vàng có nhiều màu đa dạng như màu vàng, trắng, lục, hồng, đỏ, xanh, tím và cả màu đen. Để tạo màu sắc cho vàng có một số cách, nhưng hai phương pháp phổ biến nhất là xi mạ và chế tạo hợp kim vàng.

Phương pháp xi mạ là dùng phương pháp xi mạ để phủ một màu lên bề mặt kim loại gốc bên trong (có thể là thau, bạc, vàng…). Thí dụ xi các màu vàng, màu trắng lên mặt trang sức bằng bạc hoặc vàng thấp tuổi để tăng vẻ đẹp cho kim loại gốc. Màu xi mạ thường không bền vì dễ bị phai, tróc do cọ sát khi đeo.

Phương pháp tạo hợp kim vàng là phương pháp phổ biến pha chế vàng thấp tuổi với hội, và hợp kim mới này có màu riêng biệt. Màu từ hợp kim là bền vững, tuy nhiên màu này thường không đẹp bằng màu xi mạ. Vàng càng thấp tuổi thì mức độ màu vàng càng thấp. Hợp kim vàng dùng trong trang sức thường từ 9K đến 18K. Người ta pha chế hợp kim vàng bằng cách nấu chảy vàng với hội.

Hội là một hợp kim, nhưng không có kim loại vàng và được pha chế sẵn, ở dạng hạt như đậu xanh. Các nhà sản xuất chế ra nhiều loại hội để dùng vào việc pha chế hợp kim vàng với tuổi khác nhau và màu khác nhau. Thí dụ hội dùng pha chế vàng 18K màu vàng, 18K trắng, 18K lục, 18K đỏ… Để chế hội, các nhà sản xuất nấu chảy một số kim loại (không phải vàng) với nhau, rồi đổ thành hạt nhỏ. Thường thì các thành phần kim loại và hàm lượng của chúng trong hội được các nhà sản xuất giấu kín hoặc chỉ cho biết chung chung vì đó là bí mật của họ. Nhà sản xuất hội cho chỉ cho một số chi tiết về hội như: tên hội, dùng để pha chế loại vàng nào, nhiệt độ pha chế vàng hợp kim…

Các kim loại được dùng nhiều nhất trong hội là bạc và đồng. Ngoài ra còn nhiều kim loại khác nữa như nicken, kẽm, cadmi, paladi, gali… Pha chế vàng có màu cũng giống như pha màu trong học vẽ. Chỉ với hai kim loại bạc và đồng, người ta chế ra nhiều loại hội với hàm lượng của hai thành phần khác nhau là có thể tạo ra hợp kim vàng với những màu khác nhau. Một thí dụ như ở bảng sau cho thấy các kết quả pha chế vàng với hội (chỉ gồm bạc và đồng):"

Độc giả Hoàng Phúc (hoangphuc87@mail.com) trả lời:

"Vàng là gì hẳn ai cũng biết, nhưng vàng trắng khác bạch kim ( Platinum) và khác vàng vàng ở điểm nào thì hẳn nhiều người chưa biết.

2 loại vàng này đều cùng bản chất là hợp kim của vàng, nhưng: Vàng vàng, hay trong thợ với nhau còn gọi là vàng đỏ : Là 1 hợp kim của vàng ,trong quá trình chế tác, thợ búng hợp kim thiên đồng (Cu ) để tạo màu. Vàng trắng, gồm có vàng và các loại kim loại quý hiếm như Niken, Pladi, Platin..vv..Do tính chất đặc biệt của hợp kim nên màu vàng của vàng đã biến mất trong vàng trắng. Trong kỹ nghệ chế tác trang sức, vàng trắng được coi là một phát minh có giá trị cao về kinh tế và mỹ thuật, bởi nó có thể thay thế gần như hoàn toàn Platin là kim loại quý hiếm đắt hơn vàng và rất khó chế tác ra đồ trang sức. Vì Platin có nhiệt độ nóng chảy quá cao cùng các đặc tính khác (Platin có nhiệt độ nóng chảy tới 1700ºC còn vàng trắng có nhiệt độ nóng chảy trên dưới 1000ºC). Nên giá thành từ nguyên liệu và công nghệ chế tác trang sức bằng Platin rất cao, gấp 1,5 đến 2 lần so với vàng trắng. Trong khi đó vàng trắng đã đạt độ bền lý, hóa có ánh kim rực rỡ, với màu trắng tương tự như Platin mà giá thành chỉ tương đương với vàng tây thường. Vấn đề rút ra là : Vàng vàng khác hẳn vàng trắng, vàng trắng không phải là lớp xi phủ lên, mà màu sắc là do thành phần hợp chất của chúng. Và quan trọng, về giá trị, vàng trắng và vàng vàng là bằng nhau, không có chuyện vàng vàng đắt hơn và có giá trị hơn vàng trắng như nhiều người lầm tưởng. Và, platinum KHÔNG phải là tên gọi khác của vàng trắng, PLATINUM nặng hơn vàng trắng, giá 1 chỉ Platin/ 1 chỉ white Au chênh nhau 1,5 - 2 lần. Platinum màu không đẹp, dễ xỉn, màu sắc ko bóng, sắc. Tiếp đến là tuổi vàng: Vàng 10K (41,7%) Vàng 14K (58,3%) thường được gọi là vàng 5 tuổi 8 Vàng 18K (75%) thường được gọi là vàng 7 tuổi rưỡi. Vàng 18K (70%) thường được gọi là vàng 7 tuổi <~~ Đây là cách "ăn gian" của các cửa hàng. Thực tế vàng 18K chuẩn phải có hàm lượng vàng 75% Vàng 24K (99,99%) thường được gọi là vàng 10 tuổi, vàng nguyên chất, vàng ta, vàng 4 số 9 Vàng 24K (90%) thường được gọi là vàng 9 tuổi <~~ Đây là cách "ăn gian" của các cửa hàng. Thực tế vàng 24K chuẩn phải có hàm lượng vàng từ 99% trở lên Vấn đề rất quan trọng mọi người cần cực kì lưu ý ở đây là tuổi vàng. Khi mua vàng, các chị nên chọn 1 cửa hàng nào đó uy tín và quen để mua, vì hiện nay, các cửa hàng thường lợi dụng sự mù mờ, cả tin của chị em mà lừa mọi người, các cửa hàng thường đánh tráo vàng 18k và 14k, hoặc liều lĩnh hơn là 18k với 10k, tức là, các chị mua vàng 18k nghĩa là trong 1 chỉ vàng đó có 75% là vàng, nhưng thực chất cửa hàng chỉ bán cho các chị 1 chỉ vàng mà trong 1 chỉ chỉ có 58,5% là vàng, điều này tương đương các chị đã bị ăn chặn mất 18% nhân với giá trị 1 chỉ vàng 4 con cửu. Vì vậy mọi người nên mua ở hàng quen, và thường xuyên đi kiểm tra món hàng xem có đủ tuổi không nhé!

Vàng được coi là tiêu chuẩn đo lường giá trị

Độc giả Anh Quân (trananhquan1990@mail.com) trả lời:

Một trong những vấn đề cần quan tâm khi đi mua vàng là giá vàng: Dưới đây là công thức xác định được giá của 1 chỉ vàng 10k, 14k, 18k .... Gọi hệ số của 1 chỉ vàng cần tính {10k, 14k, 18k, 24k } là X Giá 1 chỉ vàng = Giá vàng vào thời điểm cần tính * ( X/24 ) VD : Muốn tính giá vàng 14k vào thời điểm ngày 19/10 : Giá vàng hiện nay là 3.590.000 Giá 1 chỉ vàng 14k = 3590 * ( 14 / 24 ) = 2.094.000/ chỉ. Tuy nhiên, trong quá trình chế tác trang sức, bao giờ cũng bị hao hụt 1 chút. Cho nên luật bất thành văn là luôn cộng với 5% hao vàng, chỗ hao hụt này đa số sẽ cộng trực tiếp vào chỗ ( X/24) , nhưng 1 số nơi để đánh vào tâm lý tham rẻ của chị em nên sẽ ko cộng vào ngay, mà cộng vào tiền công làm trang sức, 2 đấm cũng vào 1 đạp, chị em vẫn sẽ thiệt đơn thiệt kép. Ví dụ: Nếu cộng trực tiếp vào tuổi vàng, tức là nếu tính theo giá vàng 14k, giá đưa ra sẽ cộng thêm 5%: Giá 1 chỉ vàng 14k = 3590 * [(14/24) +0.05] = 2.274.000/chỉ Sau đó cộng với tiền công, thường thì là 400.000/món tiền công. Tiếp theo cần quan tâm bảo quản vàng làm sao để luôn sáng bóng, đẹp

Vàng ta : Cái này lúc nào nó chả xấu xấu, méo méo, nên bảo quản là bất khả thi, trừ khi có khay bày chuyên dụng như ngoài cửa hàng, tuy nhiên nếu muốn làm mới thì có thể mang ra hàng nhờ đánh lại, nhưng tiền công khá cao rơi vào tầm 200.000, và tuyệt đối không lo hao vàng như Pt, hay vàng tây. Vàng tây : Cái này thì đơn giản hơn, đeo 1 thời gian, vàng sẽ bị xỉn màu, méo, rơi đá, vân vân và vân vân, cái này phải mang ra hàng, mất tầm cỡ 100.000, nhưng làm mới thì không khó. Ta pha 1 dung dịch gồm : 1 thìa nước khoáng. Dung dịch gồm tỉ lệ 10 nước sạch/ 1 dung dịch xà phòng ( sữa tắm, hoặc nước rửa bát ) rồi thả vàng vào, sau 10 phút lấy ra, lau lại bằng khăn bông. Tuy vậy, cách này chỉ là tạm thời thôi, muốn đẹp đẽ như mới thì mang ra hàng. Có một lưu ý quan trọng là : Mang ra hàng, trong quá trình làm mới, đánh bóng sẽ bị hao vàng, khoảng 0,3% vàng ạ! Theo kinh nghiệm bản thân, thì chế tác bằng vàng 14k là đẹp nhất, màu sắc phù hợp, không quá già, tươi tắn, giá cả lại dễ chấp nhận, ko bị biến dạng vì quá mềm hay quá cứng. Nếu chế tác bằng vàng 18k, không sao, tuy nhiên sẽ bị đắt lên 18%, màu sắc lại xỉn, trọng lượng vàng bị nặng, mất tiền không đáng!

Vấn đề phân loại vàng:

Hiện nay trên thị trường vàng, vàng đc chia làm 2 loại : Vàng công nghệ, và vàng bao công.

Vàng công nghệ là các loại vàng như vàng Ý, vàng Hàn Quốc, tóm lại là vàng nhập khẩu từ nước ngoài. Các loại vàng này thì chị em yên tâm là đủ tuổi, 14k là zin 58,5% vàng trong đó, không sai xót 1 ly lai nào cả, tuy nhiên, giá vàng công nghệ thì khá đắt, tính theo một phương pháp khác, thường là tính theo gram. Vàng bao công, hay nói cách khác là vàng Việt Nam nhái mẫu nước ngoài, độ chính xác về mẫu mã khoảng 90 - 95%. Tuy nhiên, nhược điểm là do đánh thủ công nên nhiều hiệu vàng cố tình đánh không đủ tuổi. Cái này người mua rất khó kiểm chứng trước khi mua, mà phải sau khi đem đi kiểm định tuổi vàng mới biết được. Khi đó mọi chuyện đã rồi nên rất khó khiếu nại được cửa hàng. Các mẫu bao công này thường lệch đi từ 0.5 - 1 tuổi vàng ( tương đương 5 -10% của 1 chỉ vàng 4 con cửu), tiền công lại cao, khi hồi lại sẽ bị trừ khá nhiều, thường là 30% và ép giá khá chặt. Do vậy, để đảm bảo quyền lợi cho mình, mọi người nên chọn làm tại các cửa hàng quen, uy tín, nếu có giấy giám định tuổi vàng đi kèm nữa thì càng tốt."

Quá trình khai thác và sản xuất vàng

Độc giả có câu trả lời khác cho bạn Hoàng Trâm xin mời đăng vào phần "Phản hồi bài viết" hoặc gửi email tới hòm thư chuyên mục.

Nếu các bạn có những băn khoăn, thắc mắc về những vấn đề nào đó đang diễn ra xung quanh chúng ta, hãy gửi câu hỏi tới hòm mail của chuyên mục "Những câu hỏi kỳ thú":[email protected]