Khó khăn trong kinh doanh khiến vẻ ngoài của ông lớn hơn cái tuổi 50 khá nhiều.

Chắc hẳn giới đầu tư vẫn còn nhớ, cách đây chừng 1 năm, khi trả lời báo chí tại kỳ họp thứ tư, Quốc hội khoá XIII về vấn đề con số nợ mà 2 Tập đoàn của chị em ông (Công ty cổ phần phát triển Kinh Bắc (KBC) và Tập đoàn Tân Tạo (ITA)) đang gánh, ông Tâm tỏ ra rất tự tin. Ông cho rằng, khoản nợ này mới chỉ bằng ½ giá trị tài sản của 2 Tập đoàn trên nên vẫn ở mức an toàn.

Ông cho rằng, chỉ cần mỗi năm bán được vài chục ha thuộc các dự án khu công nghiệp mà 2 Tập đoàn này đã đầu tư, chuyện nợ nần sẽ nhanh chóng được giải quyết.

Và cũng chỉ mới cách đây không lâu, trước đề xuất thu hồi Dự án Nhiệt điện Kiên Lương của UBND tỉnh Kiên Giang, ông Nguyễn Tuấn Minh - Tổng giám đốc ITA tại buổi làm việc với UBND tỉnh Kiên Giang đã khẳng định ITA sẽ tiếp tục kế hoạch đầu tư Dự án có tổng mức đầu tư lên tới 6,7 tỉ USD. Và để thực hiện kế hoạch “khổng lồ” này, ông Minh cũng cho biết, ITA sẽ chuyển hình thức đầu tư Dự án từ BOO (đầu tư, kinh doanh, sở hữu) sang BOT (xây dựng, kinh doanh, chuyển giao).

Đó là cái lý của ITA nhưng rõ ràng chỉ mang tính lý thuyết bởi vào thời điểm đó, tình hình của ITA là tương đối khó khăn. Báo cáo tài chính hợp nhất quý II/2013 cho thấy, tình hình sản xuất kinh doanh của ITA đã được cải thiện đáng kể so với cùng kỳ 2012 khi lợi nhuận sau thuế của Tập đoàn này đã tăng từ 800 triệu đồng trong 6 tháng đầu năm 2012 lên 10,4 tỉ đồng vào quý II/2013. Tuy nhiên, báo cáo cũng cho thấy, các khoản chi phí tài chính (chủ yếu là chi phí lãi vay) lại tăng mạnh tới 50% trong quý II/2013 và 67% trong 6 tháng đầu năm 2013 so với cùng kỳ. Đây thực sự là một rào cản lớn cho kế hoạch “quyết không buông” Dự án Trung tâm Nhiệt điện Kiên Lương của Tập đoàn này.

Một điểm nữa khiến nhiều người tỏ ra nghi ngại việc ITA sẽ thành công trong việc triển khai kế hoạch 6,7 tỉ USD tại Dự án này là vấn đề tồn kho của Tập đoàn này hiện rất lớn. Theo báo cáo tài chính thì tính đến cuối quý II/2013, giá trị hàng tồn kho của ITA lên tới 3.050 tỉ đồng, tăng 168 tỉ đồng so với thời điểm đầu năm.

Tình hình kinh doanh của Tổng Công ty Phát triển Đô thị Kinh Bắc (KBC), Công ty Cổ phần Công nghệ Viễn thông Sài Gòn (SGT)... những doanh nghiệp gắn liền với tên tuổi của gia đình ông Đặng Thành Tâm cũng không mấy lạc quan. Theo báo cáo tài chính hợp nhất của các doanh nghiệp này thì: 6 tháng đầu năm 2013, KBC lỗ 61 tỉ đồng, SGT tuy có lãi nhưng chỉ dừng ở mức 493 triệu đồng - một con số quá khiêm tốn so với quy mô vốn lên tới 740 tỉ của doanh nghiệp này.

Ông Đặng Thành Tâm có lẽ không còn tự tin, thậm chí là bấn loạn bởi ông hiểu hơn ai hết những khó khăn mà mình đang gặp phải. Chẳng thế mà cách đây ít lâu, chính ông đã phải lên tiếng đề nghị Ngân hàng Nhà nước “giúp đỡ” bằng cách hoãn thời điểm thanh toán một số trái phiếu mà các công ty do ông trực tiếp hoặc gián tiếp sở hữu. Số tiền mà ông đề nghị hoãn được xác định là khoảng 1.700 tỉ đồng.

Chuyện làm ăn phải vay chỗ này, nợ chỗ kia là chuyện thường tình nhưng với ông Tâm xem ra tình cảnh bây giờ khắc nghiệt quá. Những khoản nợ lên tới cả ngàn tỉ đồng trong bối cảnh kinh tế như hiện nay thực sự là “quả bom nổ chậm”, đặc biệt với những doanh nghiệp vốn dĩ có thế mạnh trong việc đầu tư, phát triển khu công nghiệp như KBC và ITA.

Đúng là có những doanh nghiệp nợ đến cả vài chục ngàn tỉ chứ vài ngàn, hay chục ngàn tỉ như ông thì có đáng gì nhưng họ khác, họ vẫn nhìn ra được khoản nọ, khoản kia để chi trả, còn ông thì sao, hầu hết các công ty đều gặp khó. Ông vẫn tin vào khả năng “vượt khó” của gia đình mình nhưng sự tự tin đó đã không còn như trước, nó giống như sự phản kháng vô thức của con người khi bị đẩy vào thế đường cùng.

Câu nói “nhiều lúc tôi chỉ muốn tự tử, chỉ muốn uống thuốc sâu cho xong chuyện thôi” mà ông chia sẻ với báo chí có lẽ đã nói lên tất cả nhưng điều đó.

Thanh Ngọc