Đây thực sự là tín hiệu vui của công nhân, cán bộ Vinacomin, đánh dấu một bước ngoặc trong nền công nghiệp nhôm của nước ta. Ngày 26/11/2012 Nhà máy Alumin Tân Rai thuộc tổ hợp Bauxit Nhôm Lâm Đồng bắt đầu chạy thử có tải toàn bộ và tròn 1 năm sau nhà máy cho ra sản phẩm alumin đầu tiên.

Ông Nguyễn Thanh Liêm, Trưởng Ban Nhôm – Titan Vinacomin cho biết, trong quá trình chạy thử, nhà thầu vừa tổ chức chạy thử vừa căn chỉnh kỹ thuật và chưa cho nâng công suất. Trong quá trình chạy thử cũng diễn ra một số trục trặc, nhất là nhà máy phát điện thuộc tổ hợp. (Nhà máy phát điện thuộc tổ hợp có công suất 30MW và chỉ để phục vụ tổ hợp). Tuy nhiên, Vinacomin đã phối hợp tốt với nhà thầu khắc phục những tồn tại để nâng dần công suất. Và vừa qua, nhà máy đã chính thức đạt 100% công suất thiết kế, tức 650 ngàn tấn/năm. Với tình hình chạy thử ổn định và đạt công suất thiết kế này, trong một thời gian ngắn nữa, nhà thầu sẽ tiến hành bàn giao để Vinacomin đi vào vận hành sản xuất ổn định.

Ông Liêm cũng cho biết thêm, mặc dù đây là nền công nghiệp nhôm đầu tiên của nước ta do Vinacomin làm chủ đầu tư, nhưng Vinacomin đã chủ động đào tạo đội ngũ cán bộ, công nhân vận hành nhà máy. Trong quá trình chạy thử, công nhân, cán bộ Vinacomin đã tiếp cận và chủ động nắm bắt được công nghệ để sau khi phía nhà thầu bàn giao có thể làm chủ nhà máy. Về chất lượng sản phẩm, qua kiểm tra đều đạt được yêu cầu đề ra. Chất lượng alumin có độ tinh khiết 98,6% đảm bảo xuất khẩu. Tuy nhiên trong quá trình vận hành, vẫn có thể điều chỉnh về cơ hạt hay các yêu cầu hàm lượng khác...

Đến nay, trong quá trình chạy thử, Nhà máy đã sản xuất được 110 ngàn tấn alumin. Trên 80 ngàn tấn alumin đã được tiêu thụ. Khách hàng trong nước và quốc tế tỏ ra hài lòng với sản phẩm alumin của nhà máy. Vừa qua, Vinacomin đã bán sản phẩm alumin cho 4 doanh nghiệp trong nước và xuất khẩu cho 2 đối tác tại Thụy Sĩ, Hàn Quốc. Ngoài ra, hiện nay cũng có 4 đối tác khác tại Nhật Bản, Trung Quốc, Singapore và Iran đang đàm phán để ký kết hợp đồng mua sản phẩm alumin của Vinacomin.

Dự án Tổ hợp Bauxit Nhôm Lâm Đồng là một trong những công trình trọng điểm quốc gia nhằm mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp trong GDP, góp phần thực hiện được công nghiệp hóa theo xu thế chung của đất nước, góp phần phát triển kinh tế - xã hội Lâm Đồng cũng như cả nước. Dự án Tổ hợp Bauxit Nhôm Lâm Đồng là dự án được chuẩn bị từ những năm 1990, Chính phủ phê duyệt dự án tiền khả thi từ năm 1998 và năm 2005 mới thông qua báo cáo khả thi của dự án Tổ hợp Bauxit Nhôm Lâm Đồng.

Tại một hội nghị giao ban sản xuất gần đây, ông Lê Minh Chuẩn, Tổng giám đốc Vinacomin cho biết, đây là dự án sản xuất alumin đầu tiên của Việt Nam, do vậy ngay từ khi triển khai dự án, về phía Chính phủ và các bộ, ban ngành đã đưa ra một số cơ chế thuận lợi để giúp phát triển ngành công nghiệp nhôm phát triển chứ không phải đến bây giờ mới đề nghị. Chẳng hạn như, trong toàn bộ tổ hợp có khối lượng thiết bị lớn. Nhiều thiết bị phải nhập khẩu. Nếu các chi tiết, thiết bị, vật tư nêu trên chế tạo trong nước sẽ không đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng và tính đồng bộ của dự án. Do vậy, Bộ Tài chính có báo cáo gửi tới Thủ tướng Chính phủ về việc miễn thuế nhập khẩu linh phụ kiện và vật tư đồng bộ lắp đặt theo thiết bị chính để vận hành động bộ các khâu công nghệ của Nhà máy alumin thuộc Dự án tổ hợp Bauxit nhôm Lâm Đồng. Bộ Công Thương cũng đã có văn bản xác nhận toàn bộ chi tiết kinh kiện, vật tư nhập khẩu theo 40 tờ khai hải quan bị áp thuế nhập khẩu các chi tiết, linh kiện và vật tư đồng bộ, lắp đặt theo thiết bị chính để vận hành đồng bộ các khâu công nghệ của Nhà máy alumin thuộc Dự án tổ hợp bauxite Lâm Đồng…

Được biết, trước đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đề nghị Bộ Tài chính trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định miễn thuế nhập khẩu (đối với linh kiện và vật tư đồng bộ lắp đặt theo thiết bị chính) áp dụng trong trường hợp Dự án gặp khó khăn do nguyên nhân khách quan và các trường hợp khác theo quy định tại khoản 20 Điều 12 Nghị định 87/2010/NĐ-CP về thi hành Luật Thuế xuất khẩu, Thuế nhập khẩu. Đây là lần góp ý thứ 2 của các bộ, ngành về việc miễn thuế nhập khẩu linh kiện của Nhà máy Alumin Tân Rai…

Dự án Bauxit nhôm Lâm Đồng có tổng mức vốn đầu tư phê duyệt 670 triệu USD, giai đoạn 1 khoảng 11.353 tỷ đồng. Tổng giá trị điều chỉnh của Tổ hợp đến nay khoảng trên 15.000 tỷ đồng, trong đó đã giải ngân trên 12.000 tỷ đồng (đạt khoảng 80%). Dự án có tổng diện tích bồi thường giải phóng mặt bằng (30 năm) khoảng 2.650 ha; trong đó phần khai thác mỏ chừng 1.619,5 ha, khai thác 5 năm đầu 614 ha.

Đối với Nhà máy Alumin được ký kết giao thầu thi công dạng “chìa khóa trao tay” (hợp đồng EPC) với Công ty Công trình Quốc tế Nhôm Trung Quốc (CHALIECO), trị giá 466 triệu USD, đầu tư xây dựng nhà máy trên diện tích 142 ha để sản xuất alumin xuất khẩu với công suất 650.000 tấn/năm.