Sân khấu kịch 30 năm về trước, cái tên Lưu Quang Vũ được nhắc đến gần như ở vị trí độc tôn. Là người từng sống những năm tháng hào sảng của tuổi trẻ trong chiến tranh rồi sau này trở về lăn lộn trong thời kỳ hậu chiến, đối mặt với cơ chế kinh tế thời bao cấp... Lưu Quang Vũ đã có những trải nghiệm sinh động về cuộc sống. Để rồi tất cả đều được ông chuyển tải bằng con mắt hiện thực và nhân văn trong từng tác phẩm của mình. Lưu Quang Vũ đa tài ở chỗ, sau bao nhiêu năm thì những đứa con tinh thần của ông vẫn cứ mang trong mình tính thời đại sâu sắc.

Với tuổi đời còn khá trẻ, 40 tuổi ông đã là tác giả của gần 50 vở kịch. Những tác phẩm của ông khi được dàn dựng, công diễn đều để lại tiếng vang, nhiều vở diễn đã mang đến tên tuổi cho các nghệ sỹ làm đạo diễn, họa sỹ, diễn viên... Thậm chí nhiều vở còn nhận được huy chương vàng hội diễn, liên hoan sân khấu... trong và ngoài nước.

"Hồn Trương Ba, da hàng thịt" tác phẩm nghệ thuật được đánh giá là đỉnh cao trong sự nghiệp của nhà viết kịch Lưu Quang Vũ sẽ có dịp tái ngộ khán giả trong thời gian tới. 

Để tưởng nhớ đến những đóng góp lớn của ông cho nền nghệ thuật nước nhà và cũng là tưởng nhớ 25 năm ngày mất của cặp đôi tài hoa Lưu Quang Vũ – Xuân Quỳnh, Cục nghệ thuật biểu diễn, Hội Nghệ sỹ Sân Khấu... đã phát động chương trình: “Liên hoan các tác phẩm sân khấu được dàn dựng từ kịch bản của cố tác giả Lưu Quang Vũ”. Nằm trong khuôn khổ chương trình này, các nhà hát, các đơn vị hoạt động nghệ thuật sẽ phục dựng lại những tác phẩm xuất sắc của Lưu Quang Vũ. Đây cũng là dịp để khán giả được gặp lại người nghệ sỹ tài hoa này qua những đứa con tinh thần của ông.

Những tác phẩm xuất sắc được phục dựng lần này phải kể đến đầu tiên là vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” – vở kịch được viết năm 1983, cho đến bây giờ vẫn đang được xem là đỉnh cao trong sự nghiệp của Lưu Quang Vũ. Hiện vở đang được Nhà hát Kịch Việt Nam tiến hành phục dựng. Trên tinh thần “làm mới những sản phẩm cũ”, "Hồn Trương Ba, da hàng thịt" năm 2013 dự kiến sẽ được NSƯT Đặng Tú Mai dàn dựng theo một phong cách mới, dàn diễn viên mới để làm sao phù hợp với thị hiếu khán giả ngày nay.

Một cảnh trong vở “Lời thề thứ 9” của Lưu Quang Vũ do Nhà hát Tuổi trẻ dàn dựng năm 2012.

Cũng trên tinh thần này, Nhà hát Tuổi trẻ lại ấp ủ dự định dựng "Hồn Trương Ba, da hàng thịt" theo thể loại hình thể - một thể loại còn khá mới và kén khán giả. Là người luôn trăn trở về những tác phẩm của Lưu Quang Vũ, NSƯT Chí Trung - Phó Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ, cho biết: Những vở kịch của nhà viết kịch Lưu Quang Vũ không cần nói nhiều vì tự thân nó đã đủ sáng rồi. Nhiều tác phẩm của ông còn vẹn nguyên trong nó tính thời đại sâu sắc, nhiệm vụ của người nghệ sỹ hôm nay là biết tận dụng, cải biên để đem những tác phẩm này đến gần hơn với công chúng thời hiện đại”.

Được biết trước đó, Nhà hát Tuổi trẻ đã khá thành công khi quyết định phục dựng lại vở “Lời thề thứ 9” của Lưu Quang Vũ. Sau được công diễn, kinh qua bao nhiêu năm thì vở diễn này vẫn được đánh giá xuất sắc và các diễn viên của Nhà hát Tuổi trẻ đã thành công khi vẫn lấy được nước mắt của khán giả đương thời.

Trong kế hoạch sắp tới, Nhà hát Tuổi trẻ lại một lần nữa mạo hiểm phục dựng một kịch bản khác là "Mùa hạ cuối cùng". Vở kịch này năm 1980 cũng được chính Nhà hát Tuổi trẻ phục dựng dưới bản dựng của NSND Phạm Thị Thành. Còn năm nay, NSƯT Chí Trung sẽ làm đạo diễn nên cũng có một số thay đổi so với bản dựng cũ.

Dù mới phát động, nhưng chương trình “Liên hoan các tác phẩm sân khấu được dàn dựng từ kịch bản của cố tác giả Lưu Quang Vũ” đã nhận được đông đảo sự hưởng ứng của các đơn vị nghệ thuật như: Đoàn chèo Hải Phòng, Nhà hát Trần Hữu Trang - TP Hồ Chí Minh, Nhà hát Tuổi trẻ, Nhà hát Kịch Hà Nội, Nhà hát Kịch Việt Nam, Nhà hát Chèo Hà Nội... Mỗi đơn vị sẽ đăng ký phục dựng một tác phẩm xuất sắc của nhà viết kịch Lưu Quang Vũ.

Được biết, đồng hành với chương trình “Liên hoan sân khấu kịch Lưu Quang Vũ” diễn ra vào trung tuần tháng 9 tới, còn có cuộc hội thảo khoa học "Kịch Lưu Quang Vũ với sự phát triển sân khấu Việt Nam". Hy vọng, với những hoạt động tích cực như vậy, sân khấu kịch sẽ có những bước chuyển mình rõ rệt trong thời gian tới.

Huyền Anh