Người phát ngôn Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Công vừa cho biết, kết quả triển khai quyết định của Bộ trưởng Bộ GTVT về việc thành lập Đoàn công tác kiểm tra chất lượng công trình giao thông sau khi có phản ánh của các báo về tình trạng xuống cấp trên nhiều tuyến đường cao tốc.

Theo báo cáo của đoàn kiểm tra, nhà thầu thi công, tư vấn giám sát (TVGS) chưa thực hiện đúng yêu cầu kỹ thuật của dự án như: thành phần cấp phối của lớp móng đá dăm không đạt yêu cầu, nhiều hạt nhỏ, độ chặt không đảm bảo, đặc biệt là chỉ số dẻo vượt quá sai số cho phép; đồng thời nền đường đắp không đảm bảo độ chặt dẫn đến khi đưa công trình vào khai thác sử dụng đã bị hư hỏng, đặc biệt là sự ảnh hưởng trực tiếp của nước ngầm, như ở một số dự án: QL 48-2, đoạn Yên Lý – Nghĩa Thuận: (Km0-20), đường cao tốc TP Hồ Chí Minh – Trung Lương.

Trong quá trình thi công và nghiệm thu, tư vấn giám sát và Ban QLDA nhà thầu sử dụng máy san để thi công lớp cấp phối đá dăm lớp trên. Việc tổ chức thi công lớp mặt bê tông nhựa chia làm nhiều phân đoạn với nhiều nhà thầu khác nhau, thiết bị thi công không đồng đều nên có nhiều mối nối giữa các đoạn dẫn đến khó kiểm soát độ bằng phẳng. Đặc biệt thiết bị định vị bề dày khống chế cao độ (rải bê tông nhựa) chưa tốt, chưa được nhà thầu và TVGS chú trọng như ở Dự án đường cao tốc TP Hồ Chí Minh – Trung Lương, đường cao tốc Cầu Giẽ – Ninh Bình.

Đối với hiện tượng lún xảy ra đối với các đoạn nền đường thi công trên vùng đất yếu, mặc dù đã sử dụng các biện pháp xử lý đất yếu nhưng chưa có giải pháp khắc phục, xử lý triệt để trừ áp dụng giải pháp làm cầu vượt. Trong đó giải pháp xử lý của tư vấn thiết kế còn tồn tại thể hiện tập trung tại các vị trí đường đầu cầu, khu vực xử lý nền đất yếu như: đường Láng – Hòa Lạc, TP Hồ Chí Minh – Trung Lương.

Trong giai đoạn thiết kế, thi công và chuyển giao công nghệ đều có vấn đề về giải pháp thiết kế lựa chọn, sử dụng kết cấu chưa phù hợp; giải pháp xử lý thoát nước chưa xác định đúng cao độ của tuyến đường, thiết kế hệ thống thoát nước không đồng bộ dẫn đến đọng nước làm hư hỏng mặt đường. Nhận thức về công tác chuyển giao công nghệ chưa đúng, bản chất là thuê chuyên gia hướng dẫn thiết kế và thi công như ở Dự án sửa chữa mặt cầu Thăng Long.

Theo các chuyên gia xây dựng giao thông, từ việc đánh giá các hư hỏng khuyết tật tại các dự án kiểm tra cho thấy, các chủ đầu tư, Ban QLDA đã chậm kiểm tra, kiểm định tìm hiểu xác định nguyên nhân để có giải pháp khắc phục. Đồng thời, sự chậm trễ chưa triệt để trong việc khắc phục của nhà đầu tư dẫn đến những hư hỏng thêm trầm trọng, gây bức xúc cho xã hội. Chẳng hạn như ở Dự án đường ôtô cao tốc TP Hồ Chí Minh – Trung Lương từ tháng 10/2010, QL 48-2 từ năm 2008. Đáng quan tâm là công tác giám sát của các chủ đầu tư (Ban QLDA) thực hiện chưa tốt, hoàn toàn dựa vào tư vấn giám sát, kể cả công tác nghiệm thu chất lượng sản phẩm. Chính TVGS cũng thực hiện không nghiêm túc chức trách của mình trong các dự án này.

Trong quá trình xây dựng, việc giám sát trong công tác quản lý chất lượng của các cơ quan quản lý chủ đầu tư chưa chặt chẽ, gần như khoán trắng cho giám sát, kiểm định. Trong khi đó, từ công tác thí nghiệm của tư vấn, kết quả kiểm định không trung thực như ở Dự án cao tốc TP Hồ Chí Minh – Trung Lương (kết quả thí nghiệm), QL 48 (kết quả kiểm định…)

Đồng thời công tác giám sát của chủ đầu tư, ban QLDA, TVGS đã không làm tròn nhiệm vụ, đã để nhà thầu thi công không đúng chỉ dẫn kỹ thuật. Ngoài ra công tác thiết kế cần khảo sát kỹ các số liệu địa chất thủy văn, kể cả lưu lượng xe, tải trọng lớn để đưa ra các giải pháp thiết kế hợp lý để xử lý đặc biệt khu vực nền đất yếu và kết cấu mặt đường, các giải pháp thiết kế đoạn tiếp giáp giữa đường và cầu, cũng như khu vực có nước ngầm. Khi áp dụng công nghệ mới cần phải có thử nghiệm làm thử, chỉ khi làm chủ được công nghệ thiết kế có quy trình thi công, nghiệm thu mới đưa vào xây dựng công trình.

Đoàn kiểm tra đề nghị làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân từ cơ quan quản lý chủ đầu tư, Ban QLDA đến TVGS, nhà thầu thi công. Cần phải kiểm điểm sâu sắc trong việc quản lý dự án cũng như quản lý về chất lượng xây dựng công trình. Thật đúng là xóc ổ gà bật ra yếu kém trong các khâu kiểm tra giám sát. Hèn nào công trình nhanh xuống cấp!