Việt Nam vẫn chưa thể “hóa rồng, hóa hổ”

14:05 | 30/10/2019

Theo dõi PetroTimes trên

(PetroTimes) - Kinh tế phát triển nhanh, ổn định nhưng Việt Nam vẫn là quốc gia có thu nhập trung bình thấp, chưa “hóa rồng, hóa hổ”. Đưa ra nhận định này, ĐBQH Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) cho rằng, để tìm được căn nguyên của vấn đề này thì cần nhìn lại cả quá trình phát triển.

Đề phòng rơi vào bẫy thu nhập trung bình

Phát biểu trong phiên thảo luận tại hội trường về kinh tế - xã hội, ĐBQH Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) cho hay, cách đây hơn 30 năm, khi bắt đầu đổi mới, mở cửa, Việt Nam có GDP bình quân đầu người 100 USD thì thế giới bình quân là hơn 4.000 USD. Đến 2017, Việt Nam khoảng 2.385 USD thì thế giới khoảng 10.700 USD; năm 2018 Việt Nam khoảng 2.590 USD thì thế giới khoảng 11.000 USD.

ĐBQH Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ)

Tăng trưởng của Việt Nam là nhanh, bình quân 7%/năm trong hơn 20 năm, giai đoạn này thấp hơn 7% nhưng vẫn là cao so với khu vực và thế giới. Tuy nhiên, xét về số tuyệt đối thì GDP của thế giới ngày một cách xa so với Việt Nam. Cách đây 30 năm, GDP bình quân đầu người của thế giới hơn Việt Nam 3.900 USD, nhưng đến nay khoảng cách đã là hơn 8.000 USD. Khoảng cách vẫn tăng qua các năm (năm 2017 khoảng cách là khoảng 8.300 USD; năm 2018 khoảng cách 8.400 USD).

“Nói cách khác, Việt Nam đi được nhiều bước, có lúc tốc độ tăng trưởng cao vào tốp đầu của khu vực và thế giới, song đó là những bước ngắn, nên vẫn tụt hậu so với nhiều quốc gia khác trên thế giới dù bước chậm, nhưng lại đi được những bước dài hơn” - đại biểu nhận xét.

Đồng thời, đại biểu cũng nêu rõ: “30 năm là khoảng thời gian để nhiều quốc gia như Hàn Quốc, Nhật Bản… “hóa rồng, hóa hổ” còn chúng ta tăng trưởng nhanh nhưng mới chỉ là quốc gia có thu nhập trung bình thấp. Số liệu cho thấy, chúng ta đang tụt hậu ngày càng xa hơn về kinh tế. Nguy cơ này Đảng đã chỉ ra từ nhiều năm trước, nhưng vẫn là nguy cơ thường trực, khó khắc phục, cần có đột phá để thay đổi. Đồng thời, nếu không khắc phục được bất cập mà Chính phủ đã chỉ rõ trong báo cáo, thì Việt Nam có nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình. Và thực ra cùng thời kỳ phát triển, để vượt qua bẫy thu nhập trung bình, tốc độ tăng trưởng của Hàn Quốc bình quân từ 8 đến 10%/năm”.

Trong điều kiện thế giới và khu vực nhiều biến động, khó lường; việc bứt phá về tăng trưởng, việc thoát khỏi vị thế gia công, lắp ráp ngày càng nhiều trở ngại. Vì thế, ĐB Hoàng Quang Hàm cho rằng, có ba vấn đề cốt lõi cần dành nguồn lực thực hiện bằng được để tăng trưởng theo chiều sâu gồm: trình độ lao động; phát triển, ứng dụng khoa học công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo.

Chỉ có nâng cao trình độ lao động và đẩy mạnh ứng dụng khoa học mới có thể tăng trưởng theo chiều sâu. Nhưng để làm được cần đổi mới mạnh mẽ, gắn giáo dục, đào tạo với yêu cầu của thực tiễn, nhu cầu của doanh nghiệp; có giải pháp thúc đẩy ứng dụng khoa học, công nghệ. Chỉ có đổi mới sáng tạo mới tạo ra giá trị gia tăng đột phá và có thể tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu” - ĐBQH Hoàng Quang Hàm nhấn mạnh.

“Tụt hậu về kinh tế, nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình là do chúng ta chưa đột phá thành công các vấn đề cốt lõi của tăng trưởng theo chiều sâu và là căn nguyên dẫn đến chúng ta tăng trưởng nhanh nhưng chưa hóa rồng, hóa hổ”, ông Hàm nhấn mạnh.

Tăng trưởng còn nhiều bất cập

Cũng theo đại biểu Hoàng Quang Hàm, đời sống của nhân dân, thực lực của nền kinh tế tăng nhanh nhưng chưa cùng với tốc độ tăng trưởng. Cần có chỉ tiêu pháp lệnh để nhận rõ vấn đề này. Hiện nay, độ mở của nền kinh tế rất lớn, kim ngạch xuất, nhập khẩu khoảng 200% GDP, xuất siêu nhiều năm nhưng người hưởng lợi đa số là doanh nghiệp FDI vì các doanh nghiệp này chiếm khoảng 70% giá trị xuất khẩu.

Một vấn đề khác trong thực hiện kết quả kinh tế - xã hội cũng được đại biểu đề cập là giải ngân vốn đầu tư công chậm, xu hướng gia tăng, năm sau chậm hơn năm trước. Năm 2018 là năm đạt thấp nhất so với 6 năm về trước. 9 tháng đầu năm 2019 giải ngân còn thấp hơn so với cùng kỳ 2018 (đạt 49% kế hoạch), trái phiếu Chính phủ đạt 23%; vay nước ngoài 18,8%.

Nhiều công trình thiếu vốn trong khi nhiều công trình không giải ngân hết kế hoạch vốn cho thấy lập kế hoạch không sát, không theo dõi, tổng hợp sát sao để điều chỉnh vốn từ nơi thừa sang nơi thiếu. Đặc biệt lãng phí khi vốn ODA không giải ngân được, không dùng nhưng vẫn phải trả phí cam kết.

Chuẩn bị đầu tư và dự án khởi công mới trải qua nhiều bước, cần nhiều thời gian, đây là yêu cầu tất yếu để bảo đảm hiệu quả vốn đầu tư nhưng dự báo thời gian cần thiết không sát để lập kế hoạch, đặc biệt là vốn ODA, vốn các công trình quan trọng quốc gia nên giao kế hoạch, có tiền nhưng không giải ngân được.

“Cải thiện công tác dự báo, công tác lập, giao kế hoạch và linh hoạt điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư là cốt lõi để khắc phục giải ngân vốn chậm. Trình danh mục và mức vốn của từng dự án là luật định và cần thiết để QH thảo luận, quyết nghị định hướng, nguyên tắc, giao cho Chính phủ rà soát, quyết định nên Chính phủ cần quan tâm thực hiện ít nhất là đối với vốn ngân sách Trung ương” - đại biểu kiến nghị.

Đức Minh