Phát ngán với hàng ngàn container phế liệu nhập khẩu vô chủ

Trung Quốc ngưng nhập khẩu, Việt Nam trở thành “bãi chứa” container phế liệu!

Hải quan "siết" phế liệu nhập khẩu tại các cảng

Sáng 12/7, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp liên ngành nhằm tìm giải pháp xử lý phế liệu tồn đọng tại các cảng biển.

Phát biểu tại buổi làm việc, ông Hoàng Văn Thức - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường cho hay, từ cuối 2017, Trung Quốc ngừng nhập khẩu 24 loại phế liệu phục vụ tái chế, gồm: 8 loại phế liệu nhựa nguồn gốc sinh hoạt, 11 loại phế liệu dệt may, 4 loại phế liệu quặng và 1 loại phế liệu giấy.

Ảnh minh họa.

Việc Trung Quốc ngừng nhập khẩu phế liệu khiến nhiều nước thường xuyên xuất khẩu chất thải rắn, phế liệu sang Trung Quốc phải tìm thị trường mới. Do đó, một lượng lớn phế liệu nhập khẩu từ các nước phát triển đã tràn về khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Đây là nguyên nhân chính làm gia tăng các container phế liệu tại các cảng biển, đặc biệt là phế liệu nhựa.

"Tổng khối lượng phế liệu nhập khẩu năm 2017 tăng gấp 2 lần so với khối lượng phế liệu nhập khẩu trong 2016. Trong đó, khối lượng phế liệu sắt, thép, nhựa, giấy, xỉ hạt nhỏ là những loại phế liệu có khối lượng tăng gấp 2-3 lần năm 2016" - ông Hoàng Văn Thức cho hay.

Cũng theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường, trong 5 tháng đầu năm 2018, khối lượng nhựa phế liệu nhập khẩu tăng đột biến, gấp gần 2 lần so với cả năm 2017. Qua thống kê, tình trạng tồn đọng phế liệu ở các cảng biển đang khá nhiều, đặc biệt là TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng... Tại cảng Sài Gòn tính đến hết ngày 26/6 có 4.480 container, trong đó, riêng cảng Cát Lái là 3.464 container (chiếm phần lớn là phế liệu nhựa và giấy.

Về nguyên nhân, theo ông Hoàng Văn Thức, còn quá nhiều khe hở trong quản lý nhập khẩu phế liệu. Cụ thể, hiện nay chưa có cơ chế phối hợp liên ngành giữa các Bộ Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Công Thương, Giao thông Vận tải, Công an... và các cơ quan chuyên môn của địa phương.

"Chúng ta chưa có quy định pháp lý để ràng buộc trách nhiệm và chế tài xử phạt đối với chủ tàu, chủ hãng vận tải biển quá cảnh trong vận chuyển phế liệu nhập khẩu. Giấy phép nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất chưa được quy định là điều kiện bắt buộc trong các hợp đồng, giao dịch kinh tế thương mại giữa doanh nghiệp nhập khẩu, chủ hãng vận tải biển, nhà xuất khẩu. Khi có vi phạm về vận chuyển sai hàng hóa là phế liệu nhập khẩu hoặc vượt quy chuẩn cho phép hoặc gian lận thương mại, thì không thể xử lý trách nhiệm của chủ tàu, chủ hãng vận tải biển" - ông Hoàng Văn Thức nói.

Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp trực tiếp nhập khẩu phế liệu và các doanh nghiệp nhận ủy thác nhập khẩu phế liệu thường làm đủ mọi cách để tìm kẽ hở của pháp luật nhằm đưa các loại phế liệu không đúng quy chuẩn vào trong nước. Tình trạng doanh nghiệp làm giả, sửa đổi văn bản, giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất do Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc Sở Tài nguyên và Môi trường cấp để hợp thức hóa hồ sơ nhập khẩu còn phổ biến.

Trước thực trạng trên, Bộ trưởng Trần Hồng Hà khẳng định, sẽ báo cáo Chính phủ về thực trạng, xu thế đối với vấn đề nhập khẩu, sử dụng phế liệu của những nước trong khu vực và Việt Nam.

"Cần thiết lập ngay cơ chế trao đổi thông tin giữa các bên liên quan: Bộ Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Công Thương, Giao thông Vận tải, Công an... và các cơ quan chuyên môn của địa phương. Sẽ kiến nghị Chính phủ để ngăn chặn hàng phế liệu tràn ồ ạt vào Việt Nam. Với những lô hàng nhập khẩu vào nước ta không chứng minh có giấy phép nhập khẩu thì cương quyết không cho nhập vào, không cho dỡ hàng lên cảng" - Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói.

Theo Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường, đối với các hãng tàu, cần có văn bản thông báo rõ với các hãng tàu khi vận chuyển phải có đầy đủ các điều kiện, thủ tục, nếu không hãng tàu phải chịu trách nhiệm. Đây là biện pháp phòng vệ rất cần thiết trong thời điểm hiện nay.