Vì sao NHNN nói “không” với nhà ở xã hội?
NHNN hoàn toàn ủng hộ người mua nhà ở xã hội được vay ưu đãi 6%.
Trong văn bản giải trình về việc tại sao không đưa nhà ở xã hội vào nhóm đối tượng được vay ưu đãi với lãi suất hỗ trợ là 6%, NHNN lý giải: Luật Nhà ở không có hình thức mua nhà ở xã hội và do nghị quyết 02 của Chính phủ đã không có các đối tượng này.
Chính vì vậy, NHNN cho biết: Việc không đưa hình thức cho vay để mua nhà ở xã hội vào dự thảo Thông tư là để bảo đảm thực hiện đúng Nghị quyết số 02 của Chính phủ và Luật Nhà ở năm 2005. Do đó, cho đến nay chưa có cơ sở pháp lý để mua bán nhà ở xã hội, nên việc cho vay cũng chưa đủ cơ sở để quy định tại Thông tư.
NHNN viện dẫn: Trong Nghị quyết số 02 của Chính phủ có nội dung: “ NHNN chỉ đạo các ngân hàng thương mại nhà nước dành tối thiểu 3% tổng dư nợ các ngân hàng để cho các đối tượng thu nhập thấp, cán bộ công chức, viên chức, lực lượng vũ trang vay để thuê, thuê mua nhà xã hội và thuê, mua nhà ở thương mại có giá dưới 15 triệu đồng/m2 có diện tích nhỏ hơn 70m2.
Bên cạnh đó, Luật nhà ở năm 2005, trong mục 4 chương III về phát triển nhà xã hội cũng chỉ quy định 2 hình thức đối với nhà xã hội là thuê và thuê mua.
Về vấn đề này, sau khi dự thảo Thông tư của NHNN được lấy ý kiến rộng rãi, ngày 15/3/2013, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam đã ký đề nghị gửi Thủ tướng Chính phủ xem xét và quyết định việc cho các đối tượng mua nhà ở xã hội được vay hỗ trợ lãi suất 6%/năm trong gói 30.000 tỉ đồng theo quyết định 02 Chính phủ.
Đại diện của Bộ Xây dựng cho rằng, Luật nhà ở năm 2005 có quy định: Nhà ở xã hội chỉ được thuê và thuê mua. Nhưng thời gian qua, do chưa có nhà ở xã hội nào đầu tư bằng vốn ngân sách, nên để xã hội hóa chương trình nhà ở xã hội, Nhà nước đã có cơ chế ưu đãi cho các doanh nghiệp tham gia theo hình thức xây nhà ở để bán cho người có thu nhập thấp và đã được cụ thể hóa trong Nghị định 71 của Chính phủ hướng dẫn thi hành luật nhà ở, mở rộng thêm đối tượng người thu nhập thấp được mua nhà ở xã hội.
Vì vậy, Bộ Xây dựng kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo NHNN đưa vào Thông tư quy định cho người thu nhập thấp vay mua nhà, hoặc bổ sung thêm vào Nghị quyết 02 nội dung này để NHNN có cơ sở bổ sung vào thông tư.
Cùng chia sẻ quan điểm này, NHNN khẳng định hoàn toàn ủng hộ việc người mua nhà xã hội được vay lãi suất 6%, NHNN sẽ bổ sung hình thức mua nhà xã hội vào Thông tư khi các quy định của pháp luật cho phép.
Liên quan đến đề xuất về tài sản thế chấp khi vay vốn, trong đó có kiến nghị cá nhân và doanh nghiệp dùng chính căn nhà mua/dự án đang xây để dùng làm tài sản đảm bảo, NHNN cho rằng: Hiện nay các quy định về giao dịch bảo đảm đã đầy đủ các hình thức và tài sản bảo đảm. Vì vậy, nếu chỉ quy định bảo đảm bằng chính căn nhà/dự án đang xây là không đầy đủ và có thể hạn chế việc tiếp cận vốn của khách hàng.
Người dân và doanh nghiệp có thể sử dụng chính căn nhà mua/dự án đang xây để thế chấp theo quy định của Chính phủ và hướng dẫn của Bộ Xây dựng.
Về việc quy định tỷ lệ cho vay giữa doanh nghiệp xây dự án và cá nhân thuê, thuê mua nhà, NHNN cho rằng, nếu quy định cụ thể tỷ lệ là không khả thi, vì dư nợ cho vay khách hàng tại các ngân hàng thương mại thường xuyên biến động, chưa kể thời hạn cho vay doanh nghiệp chỉ tối đa 5 năm, cá nhân hộ gia đình tối thiểu 10 năm, do đó không thể duy trì tỷ lệ này trong suốt thời gian thực hiện chương trình.
Riêng với đề xuất tăng lượng vốn thực hiện chương trình lên hơn 30.000 tỉ đồng, tại văn bản giải trình trên, NHNN cho biết: Con số 30.000 tỉ đồng đã được NHNN và Chính phủ tính toán rất kỹ, trong đó có tính tới việc ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.
“Ngân hàng Nhà nước hy vọng với gói hỗ trợ lãi suất này sẽ tạo ra niềm tin cho thị trường và cùng với các thành phần kinh tế khác, thị trường bất động sản sẽ sớm hồi phục” – NHNN nhấn mạnh.
Cũng tại văn bản giải trình trên, đề cập tới vấn đề mở rộng đối tượng cho vay so với Nghị quyết 02, NHNN khẳng định sẽ chuyển Bộ Xây dựng, cơ quan liên quan xem xét, nghiên cứu để tham mưu cho Chính phủ quyết định.
Thanh Ngọc