Duyên nợ “ngựa” và chèo

- Cầm tinh con ngựa, cả đời duyên nợ với chèo, theo chị thì, điều này có liên quan đến nhau không?

- Tôi vẫn từng nói, nhịp sống của chèo chậm chạp, không theo kịp đời sống hiện đại trong thời của công nghệ số như bây giờ. Còn ngựa thì chỉ nói đến thôi đã thấy nhạy bén rồi, đem ra so sánh thì có vẻ không khớp nhau nhỉ? (Cười)

Nói vậy thôi, chứ liên quan đến nhau nhiều là đằng khác, việc gì cũng cần phải nhanh nhậy đúng không? Tôi vẫn từng nghĩ mình đủ nhanh nhạy để nắm bắt những cơ hội và tôi chịu vận động. Không biết những tố chất đó có phải là do tuổi tôi cầm tinh con ngựa hay không nhưng lúc nào cũng tất bật, vội vã.

Với công việc, tôi luôn cố gắng làm những gì tốt nhất, xoay sở cùng với các anh chị em nghệ sĩ “dựng dậy” những tinh hoa của chèo, kéo chèo đến gần với công chúng. Trong gia đình, tôi tự nhận mình luôn thấu hiểu và biết quan tâm đến người khác ngay từ khi còn nhỏ. Nếu nói đó là những tập tính cố hữu của con ngựa thì có thể nó là những tính tốt mà tôi thừa hưởng được từ tuổi tác của mình.

Nghệ sĩ chèo Thanh Ngoan

- Tôi biết, không phải đợi đến khi nhậm chức Giám đốc nhà hát, chị mới hết mình với chèo. Nhưng với một vị trí như hiện tại và thực trạng công chúng xa rời với sân khấu truyền thống. Chị có thấy đó có là một nhiệm vụ nặng nề?

- Sự xa rời của công chúng với nghệ thuật truyền thống là một tình trạng chung. Điều đó cũng khó tránh vì trong thời buổi công nghệ kỹ thuật hiện đại, chỉ cần một cái click chuột là thưởng thức được đủ thứ giải trí rồi. Những làn điệu ê a khó mà lấy được lòng công chúng. Nhưng tôi tin trong sâu thẳm mỗi người đều có một tình yêu nhất định dành cho nghệ thuật truyền thống. Nên thêm một chút nỗ lực của người nghệ sĩ, tôi nghĩ rằng vẫn có thể lấy lòng được họ.

Năm vừa qua, tôi cùng với các nghệ sĩ của nhà hát Chèo Việt Nam đã cố gắng tổ chức nhiều chương trình như sân khấu nhỏ ở phố cổ phục vụ khách du lịch nước ngoài hay biến sân khấu chèo lớn ở Kim Mã thành những chiếu chèo nhỏ để công chúng và nghệ sĩ gần nhau hơn. Bản chất chèo xuất phát từ những chiếc chèo nhỏ như đình làng… nên vận dụng điều đó vào sân khấu thời điểm hiện tại. Thực tế đang là những bước chuyển mình. Tuy kết quả chưa được như mong muốn vì là mới nhưng tôi tin tưởng là có hiệu quả.

Còn riêng bản thân Ngoan, yêu và đam mê chèo từ nhỏ rồi. Tôi không sinh ra trong một gia đình nghệ thuật nên tất cả đòi hỏi mình phải tự rèn luyện, học và học hỏi không ngừng. Đến giờ tôi thấy mình lận đận, truân chuyên vì nó cũng nhiều nên đã như vàng thử qua lửa ấy. Không hoài nghi hay lăn tăn gì với tình yêu ấy nữa.

- Với những gì đã trải qua, chị có tin mình sinh ra là để dành cho chèo?

- Phải nói là nó như duyên nợ, như bùa mê rồi ấy. Hơn 30 năm cống hiến cho nghề đến giờ phút ngày tôi không thấy có gì mà bản thân phải hối hận. Những gì đã trải qua, tất nhiên tôi cũng đã phải nỗ lực rất nhiều, phải trả giá cũng có nhưng tôi hài lòng với điều đó.

Không phải ngựa nào cũng... phi nước đại

- Đã trải qua 48 mùa xuân, chị nghĩ gì về tuổi Ngọ của mình? Và việc cầm tinh con Ngựa có ảnh hưởng gì đến tính cách của chị hay không ?

- Tôi nghĩ rằng vũ trụ và con người đều có sự vận vào nhau, liên quan đến nhau. Ở mức độ nào đó tôi cũng duy tâm nhưng không đồng nghĩa với mê tín. Tôi cũng nghĩ việc cầm tinh con giáp nào cũng ảnh hưởng tới tính cách của người đó. Tất nhiên ở mức độ khác nhau. Cũng là ngựa nhưng không phải con ngựa nào cũng… phi như điên. Bản thân Ngoan thì bản chất “ngựa” nó bộc lộ ra hết bên ngoài rồi. Làm gì cũng nhanh nhảu, nghĩ xong là làm cũng xong. Nhiều đồng nghiệp gọi tôi là Nguyễn Thị Bích Nhanh cũng là vì thế.

Tất nhiên cũng có con ngựa nó ẩn chứa bên trong. Như nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ, cũng cầm tinh con Ngựa đó. Chắc hẳn trong sâu thẳm, Huệ phải có một nội tâm dữ dội lắm mới có thể viết được những tác phẩm cuốn hút đến thế. Vậy mới nói, mỗi người một tính cách, cầm tinh tuổi gì cũng ảnh hưởng phần nào nhưng cơ bản vẫn nằm ở bản thân người đó.

Còn xét riêng về bản thân mình, Ngoan thấy mình hay đi nhiều, không thể ngồi một chỗ được. Không có việc thì phải vẽ ra mà làm. Nhưng cũng may là tôi không phải người "nhanh ẩu đoảng" bởi biết lúc nào cần dừng lại và quan sát, tạo cho mình một khoảng trống để nhìn lại. Tôi thấy điều đó thực sự cần thiết.

Mong kéo được khán giả đến với chèo

- Thế còn người ta nói vận hạn ở năm tuổi thì sao, thưa chị?

- Tôi nghĩ cái gì cũng có quy luật của nó. Ngũ Hành cũng chia đủ Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Con người cũng có sinh, lão, bệnh, tử, đã thành quy luật rồi thì không thể tránh được. Vậy nên cũng để thuận theo lẽ tự nhiên.

Còn vận hạn ở năm tuổi thì tôi nghĩ chưa chắc. Bản thân Ngoan không mê tín nhưng duy tâm vì mình là người phương Đông mà. Khi cha mẹ sinh mình ra cho mình sức khỏe, mình phải giữ… Nhắc đến tâm linh thì phải để nó gắn liền với sự rèn luyện của mình mới có thể được như mong mốn.

Duy tâm để cho con người ta hướng tới điều thiện hơn và sống chan hòa với nhau hơn. Còn về số, thì tôi nghĩ cơ bản là nằm ở bản thân mình thôi. Có những người quan niệm, năm tuổi là năm phất của người ta cơ. Các cụ mình đã nói rồi: Đức năng thắng số, cứ ngồi ì một chỗ mà mong hưởng thụ thì lấy đâu ra. Vậy nên dù nhiều người có nói năm tuổi thế này, thế khác… tôi nghĩ là không đúng, vận mệnh của mình là mình quyết định. 

- Vậy tâm thế của chị như thế nào để chào đón một năm Ngọ sắp đến?

- Ở cái tuổi suýt soát đầu 5 rồi, có được gọi là cái tuổi đủ mặn mà không? (Cười lớn). Đùa vậy thôi, “nhừ” lắm rồi nhưng sức chiến đấu thì vẫn ác liệt lắm. Tôi không thấy mệt mỏi, bởi tôi còn nhiều nhiệt huyết và dự định cho công việc của mình. Nhà hát đang vào guồng cùng với những nỗ lực của anh em, mình ở vị trí đầu tàu thì cố gắng lúc nào cũng sung sức để tác chiến.

- Lúc nào cũng thấy chị nói đến công việc nhỉ, còn một gia đình trong năm mới thì sao?

- May mắn là tôi có một gia đình luôn hậu thuẫn cho công việc nên không phải “lăn tăn” lắm. Nhiều khi cũng thấy ái ngại vì là đàn bà mà cứ đi tối ngày, cũng thấy lỗi lầm với chồng con nhưng cái nghiệp của mình nó thế rồi. Thân con “ngựa” nó tất bật vậy mà, may là ông xã hiểu cho.

- Vậy trong năm Ngọ sắp tới đây, chị mong muốn điều gì?

- Kéo được nhiều khán giả đến với chiếu chèo và vẫn có sự hậu thuẫn từ gia đình. Và đương nhiên, cầu chúc cho bản thân mình và tất cả mọi người có một sức khỏe tốt. Các cụ bảo rồi: Có sức khỏe là có tất cả mà.

- Vâng, chúc chị một năm mới an lành!

Huy An (Thực hiện)