Ban đầu, nhiều ca sĩ trẻ khi được một công ty âm nhạc nào đó mời ký hợp đồng độc quyền thì đều tỏ ra rất phấn khởi và sung sướng. Đó cũng là điều dễ hiểu bởi từ một gương mặt mới toanh, bỗng chốc được vào một công ty có tiếng, ở “chung nhà” với những anh chị ngôi sao khác, rồi được đầu tư học thanh nhạc, vũ đạo, được “chăm sóc” tận tình từ bữa ăn, giấc ngủ trong công ty, rồi lại được hưởng lương… thì ai mà không thích.

Và phải thừa nhận rằng mô hình đào tạo quản lý ca sĩ độc quyền là một mô hình tiên tiến, chuyên nghiệp được hầu hết những công ty ở các nền giải trí phát triển trên thế giới áp dụng. Hình thức quản lý ca sĩ này cũng đã được nhiều công ty trong nước thực hiện trong hơn một thập niên qua và đã có vài công ty thành công bất ngờ.

Điển hình nhất đó là công ty của “ông bầu” Hoàng Tuấn có thương hiệu gắn liền với tên tuổi ca sĩ Đan Trường. Bộ đôi “ông bầu” - ca sĩ độc quyền của Hoàng Tuấn - Đan Trường được xem là hiếm hoi nhất VPop nếu tính về độ gắn bó lâu bền (khoảng 15 năm) và cả về mặt thành công của danh hiệu ca sĩ Đan Trường. Hay Công ty Nhạc Xanh của ông bầu Duy Khánh cũng là một trong những công ty có mô hình đào tạo quản lý ca sĩ độc quyền khá chuyên nghiệp. Những gương mặt nổi tiếng đình đám một thời như Nhật Tinh Anh, Khánh Ngọc, GMC chính là những sản phẩm độc quyền của công ty này...

Ông bầu Hoàng Tuấn và ca sĩ Đan Trường là "cặp đôi" thành công, gắn bó lâu dài hiếm hoi của VPop

Hầu hết những ca sĩ kể trên, người thì vẫn còn gắn bó với công ty, người thì hết thời hạn hợp đồng và chia tay công ty trong êm đẹp. Tuy nhiên như đã nói, đằng sau những hợp đồng độc quyền này không phải lúc nào mọi chuyện cũng diễn ra trong thuận lợi, suôn sẻ. Bằng chứng là nhiều ca sĩ đã “vứt áo ra đi” sau một vài năm đầu làm ca sĩ độc quyền và sự chia tay ấy luôn để lại biết bao lùm xùm, kiện tụng về vi phạm hợp đồng.

Về lý do thì ở mỗi ca sĩ quyết định ra đi đó đều có những bất mãn riêng của mình! Người thì nói bị công ty chèn ép trong chuyện phân chia cát-xê hay mức lương trả quá thấp so với sức lao động. Đây cũng chính là lý do mà một gương mặt trẻ trong nhóm nhạc 365 vừa quyết định đơn phương chấm dứt hợp đồng độc quyền với Công ty VAA của diễn viên Ngô Thanh Vân. Chàng ca sĩ trẻ này còn thẳng tay vi phạm điều lệ hợp đồng đang còn hiệu lực khi trưng những điều khoản của hợp đồng  lên trang cá nhân của mình, như để thiên hạ thấu hiểu nỗi khổ của anh! Theo như hợp đồng mà rapper này đưa ra thì trong 3 năm đầu của hợp đồng 10 năm, anh chỉ nhận mức lương là 2-3 triệu đồng/tháng. Và anh cho rằng đó là sự bóc lột sức lao động quá mức! Như vài năm trước cũng có cuộc chia tay đình đám giữa ca sĩ Tim với Công ty Thiên Thi, lý do của chàng ca sĩ điển trai, đào hoa này này là: “Cảm thấy đường hướng âm nhạc của công ty đã không còn phù hợp với mình nữa”…

Đó là những lý do ở phía ca sĩ, còn ở phía công ty đào tạo quản lý thì lại có cách nhìn hoàn toàn khác về sự tan đàn nhanh chóng giữa công ty và ca sĩ. Ông bầu Nguyễn Duy Khánh - Giám đốc Công ty Nhạc Xanh chia sẻ với người viết bài rất nhiều lý do. Thứ nhất là vì tiền bạc. Thật ra trong hợp đồng đã thể hiện rõ tỷ lệ phân chia thế nào, quy định, điều khoản ra sao nhưng từ hợp đồng đến thực tế có khi lại là một khoảng cách khá xa. Và trong quá trình làm việc thì có thể kế hoạch lăng-xê chưa đạt hiệu quả mong muốn, ca sĩ không có danh tiếng nên từ đó thu nhập cũng kém. Và thế là không ít ca sĩ đâm ra nản chí, họ tìm cách thoái lui.

Thứ hai là do nhiều nội quy, kỷ luật áp dụng với ca sĩ trong quá trình đào tạo, quản lý độc quyền; nhất là chuyện quản lý giờ giấc nghiêm ngặt trong tất cả các hoạt động hằng ngày của ca sĩ. Ban đầu thì ca sĩ hoặc là thích hoặc không ý kiến gì nhưng được một thời gian thì những ràng buộc ấy khiến ca sĩ cảm thấy bị như bị trói cột, bị bó rọ, gây ức chế rồi dẫn đến chán nản và phản ứng với công ty; nhiều người có thể bỏ công ty vì điều đó. Kế đến là về mặt tình cảm, cụ thể đó là giữa “ông bầu” và ca sĩ thường rất dễ nảy sinh tình cảm nhưng đến lúc không thuận buồm xuôi gió thì với người ca sĩ dù có đền bao nhiêu tiền hợp đồng thì họ cũng bỏ trốn, cũng chia tay công ty.

Tim và Tronie (nhóm 365) đã có cuộc chia tay ầm ĩ với công ty độc quyền

Và cũng có một lý do đặc biệt mà nó đã diễn ra trong khá nhiều trường hợp ca sĩ hủy hợp đồng với công ty gần đây đó là do ca sĩ bị xúi giục. Công ty đối thủ hay một “ông bầu” thích một ca sĩ nào thì sẽ xúi giục ca sĩ ấy bỏ công ty. Họ đánh vào tâm lý ca sĩ rằng: Ca sĩ có chỗ đứng, có thành tựu nhất định rồi thì tự hoạt động và hưởng trọn vẹn thu nhập thay vì phải chia 50% cho công ty. Ông Khánh còn cho biết nhiều “ông bầu” thậm chí chơi trò bẩn thỉu, thọc gậy bánh xe kiểu xúi ca sĩ bỏ công ty, tạo scandal để nổi tiếng rồi họ sẽ đứng ra quản lý ca sĩ này. Ông Khánh cho biết công ty ông từng có một ca sĩ rơi vào trường hợp đó.

Và theo chia sẻ từ một ca sĩ nổi tiếng khác với Năng lượng Mới thì các trường hợp ca sĩ tự ý bỏ công ty đi còn là vì họ gặp phải… công ty đểu. Tức là những điều khoản, quy định về kế hoạch đầu tư, phân chia lợi nhuận trong hợp đồng là một đằng nhưng quá trình thực hiện thì lại làm một nẻo. Thường thấy nhất là liên quan đến kế hoạch đầu tư và lăng-xê cho ca sĩ. Người viết bài này từng tiếp xúc với hai trường hợp ca sĩ trẻ “bỏ chạy” khỏi công ty vì lý do trên. Nhiều công ty “bắt” ca sĩ vào nhưng không đầu tư gì, chỉ ép ca sĩ miệt mài chạy sô, thu tiền; hay có trường hợp công ty “ém quân” quá lâu trong khi đó thì lại dồn sức đầu tư cho một ca sĩ khác. Tất cả những trường hợp này đều tạo nên sự ức chế khiến nhiều ca sĩ buộc hủy hợp đồng với công ty. Nói về trường hợp gặp công ty đểu, ca sĩ Tim cho biết: “Đương nhiên khi ca sĩ đã ký hợp đồng mà công ty không làm đúng và bóc lột ca sĩ thì họ phải có hướng giải quyết để còn tìm con đường đúng đắn cho tương lai của mình chứ không thể ngồi chờ đợi một phép lạ. Và việc công ty không làm đúng kế hoạch là do lỗi công ty”.

Một thực tế dễ dàng thấy được đó chính là nghề bầu sô, quản lý ca sĩ độc quyền hiện nay đang chững lại và có dấu hiệu thụt lùi. Nhiều công ty phải ngưng hoạt động hoặc chuyển sang hướng khác, như đầu tư sản xuất phim... Một ông bầu cho biết: Nhà đầu tư hiện nay thấp thỏm, băn khoăn với việc đầu tư ca sĩ, bởi cuộc đầu tư hiện tại rất phiêu lưu vì không biết ca sĩ sẽ đi lúc nào. Khi ca sĩ tự ý bỏ công ty thì không những thương hiệu công ty ảnh hưởng, mà chi phí đầu tư cũng bị mất mát quá nhiều, có xử thắng kiện thì công ty cũng đã “sứt đầu mẻ trán” mất rồi!

Vậy xem ra hợp đồng độc quyền là đôi cánh giúp ca sĩ bay lên hay là ngục tù giam chân những tài năng, tham vọng trẻ là còn tùy thuộc vào cả hai phía. Nếu công ty chuyên nghiệp, có tâm và đủ tầm còn ca sĩ chuyên tâm vào nghệ thuật, tôn trọng các điều khoản hợp đồng thì có lẽ những cuộc chia tay, kiện tụng ầm ĩ sẽ không diễn ra!

Trúc Vân