Chiều 20/11, Quốc hội đã thảo luận về chủ trương đầu tư cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, với tổng mức đầu tư ước tính lên tới 67 tỷ USD, tương đương gần một năm thu ngân sách quốc gia.

Phát biểu tại hội trường, Đại biểu Dương Khắc Mai (Đắk Nông) đánh giá dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam là lớn nhất trong lịch sử đầu tư công và yêu cầu Chính phủ cung cấp thêm thông tin chi tiết về khả năng huy động vốn, cân đối ngân sách để đảm bảo an toàn nợ công và ổn định nền kinh tế.

Đại biểu cũng lo ngại về các khó khăn trong triển khai các dự án giao thông lớn, bao gồm tình trạng thiếu nguyên vật liệu, chậm tiến độ giải phóng mặt bằng và chi phí đầu tư gia tăng. Chính vì vậy, đại biểu Mai đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu kỹ lưỡng các vấn đề phát sinh và đề xuất giải pháp cụ thể để đảm bảo tiến độ và chất lượng dự án.

Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng

Về phương thức huy động vốn, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng cho rằng, một trong những giải pháp quan trọng là huy động nguồn lực từ dân cư, thông qua phát hành trái phiếu chính phủ với lãi suất hấp dẫn. Theo Bộ trưởng, việc vay trong nước sẽ mang lại lợi ích lớn hơn vay từ nước ngoài, vì lợi nhuận sẽ không bị chuyển ra ngoài mà lại phục vụ người dân trong nước.

Về phạm vi dự án, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, tuyến đường sắt Bắc - Nam sẽ có điểm đầu tại ga Ngọc Hồi (Hà Nội) và điểm cuối tại Thủ Thiêm (TP HCM), với tổng chiều dài lên tới hàng nghìn km. Các tuyến đường sắt Hà Nội - Lạng Sơn và TP HCM - Cần Thơ cũng đang được triển khai tích cực.

Đặc biệt, Bộ trưởng nhấn mạnh rằng thiết kế công trình sẽ bao gồm phần cầu và hầm chiếm tới 70% tổng chiều dài tuyến, giúp hạn chế các tác động tiêu cực đến thoát lũ hay ngập úng. Đặc biệt, hệ thống đường sắt sẽ được thiết kế chạy trên cao, chỉ xuống ga khi cần thiết, đảm bảo độ an toàn và hiệu quả.

Về công nghệ, Bộ trưởng Thắng khẳng định, Chính phủ đã lựa chọn công nghệ đường sắt hiện đại và phù hợp với xu thế phát triển của thế giới. Tuy nhiên, với mức độ đầu tư lớn, Bộ trưởng cũng chỉ ra rằng trong giai đoạn đầu, doanh thu từ khai thác chỉ đủ để chi trả cho chi phí vận hành và bảo trì, và sẽ cần sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước.

Về nguồn vốn, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết Chính phủ dự kiến bố trí 56 tỷ USD mỗi năm trong 12 năm để hoàn thành dự án vào năm 2035. Dự án sẽ vay tối đa 30% tổng số vốn cần thiết, nhưng hình thức vay sẽ phụ thuộc vào điều kiện cụ thể từ các nguồn tài trợ trong nước và quốc tế.

Bộ trưởng cũng cho biết phần tín dụng hỗ trợ xuất khẩu nước ngoài sẽ chiếm khoảng 24% tổng vốn dự án, chủ yếu phục vụ cho việc mua sắm đầu máy toa xe và các hệ thống thông tin tín hiệu với lãi suất thấp và không có ràng buộc lớn, nhằm giảm chi phí cho dự án.