Tội ác của lính Trung Quốc ở biên giới Việt - Trung năm 1979

Thời điểm chúng tôi quay lại Tổng Chúp (TP. Cao Bằng), không còn mấy người nhớ rõ sự kiện thảm sát ngày 9/3. Phần lớn họ là dân di cư đến đây sinh sống từ sau năm 1979. Một số nhân chứng đã mất, số khác trải qua sự kiện bi thảm 37 năm trước cũng chuyển đi nơi khác vì ám ảnh với những nỗi đau mất mát quá lớn.   

Đối với số ít người còn bám trụ lại sau cơn hoạn nạn ấy, ký ức về câu chuyện khủng khiếp cứ như mới xảy ra từ hôm qua.  

Thời điểm quân Trung Quốc đánh tới TP. Cao Bằng, bà Nông Thị Nương, ở khu Đức Chính, xã Hưng Đạo, mới 15 tuổi. Nhờ chạy vào khu rừng gần đó nên bà thoát chết. 

Bà Nương kể, hôm đó là tảng sáng ngày 24/2, khi đang ngủ, thì bất ngờ bà nghe thấy tiếng nổ như bom phía sau nhà, người bị sức ép thổi bắn vào tường. Lồm cồm bò dậy, bà mới biết phía sau nhà mình bị trúng một quả đạn pháo, cái bếp tan tành.  

Bà Nương bật khóc khi nhắc lại ký ức kinh hoàng 37 năm trước

Biết quân Trung Quốc đã đánh vào, không ai bảo ai, bà cùng người thân cứ thế cắm đầu cắm cổ chạy thẳng ra ngoài, không kịp mang theo bất cứ đồ đạc gì. Ra đến đường lớn, đã thấy quân lính và xe tăng Trung Quốc rầm rập đông vô số kể, la hét đốt phá ầm ỹ.   

Lúc bà cùng người thân vượt qua bên kia sông, chạy hướng về sâu trong nội địa, mới biết dân Tổng Chúp cũng như các xã xung quanh cũng đều chạy về phía ấy. Lúc đó, vắng bóng quân Trung Quốc, mọi người tưởng đã yên bình nên tụ tập nhau lại, bàn tính sẽ kéo nhau về Bắc Kạn lánh nạn, chờ tình hình yên ổn mới trở về thu dọn đồ đạc.  

Lính Trung Quốc bị dân quân Việt Nam bắt sống trong chiến tranh biên giới 1979. Ảnh tư liệu

Nhưng đoàn người mới chỉ đi được quãng ngắn thì lại rơi vào bẫy phục kích của lính Tàu. Chúng lia 1 loạt súng thẳng vào giữa đám đông, những thi thể đổ gục xuống như cây chuối. Tất cả bỗng chốc tán loạn mỗi người chạy một hướng, người lao xuống suối, người chạy thẳng về phía rừng già. Bà Nương chạy theo một người hàng xóm, đến lúc hoàn hồn trở lại thì mới nhận ra là người thân trong gia đình không còn ai bên cạnh mình.

Bà Nương cùng những người sống sót chui vào hang đá ẩn náu. Ngày thì ngồi im trong hang, đên đến thì mò ra hái lá rừng, đào củ sắn, củ mài ăn để tồn tại. Về sau, nghe bảo quân Trung Quốc đã rút, mọi người lục tục kéo về. Khung cảnh làng bản chỉ còn là một đống hoang tàn đổ nát, vết cháy xém cùng xác người vương vãi khắp nơi.   

Về đến nhà, bà Nương thảng thốt khi biết mấy chục công nhân xấu số ở trại lợn Đức Chính, toàn phụ nữ cùng với trẻ em, đã không chạy thoát, tất cả đều bị bắt và hành quyết. 

Hôm dân quân thông báo hộ gia đình nào có người còn mất tích thì ra giếng cổ xem có phải người nhà mình không để nhận về chôn cất, bà cứ bồn chồn không yên. Cũng thật may là những thành viên trong gia đình bà đều được bảo toàn mạng sống. Hôm đoàn tụ, mọi người ôm nhau mừng mừng tủi tủi.   

Cùng đám đông chạy loạn hôm 24/2/1979 đó, người mẹ của ông Đinh Ngọc Tinh (khu Đức Chính, xã Hưng Đạo, TP. Cao Bằng) đã bị quân Trung Quốc giết hại trong vụ thảm sát ngày 9/3. Bà tên Tô Thị Yến, năm đó bà Yến 41 tuổi.  

Ông Đinh Ngọc Tinh

Ông Tinh kể lại, về sau có người còn sống sót cho biết là nhóm công nhân trại lợn cùng bà Yến và một số người dân khác chạy đến cây số 5 trên đường đi Bắc Kạn thì gặp phải một toán lính của Trung Quốc. Lúc đó, chúng không bắn mà trói nghiến tất cả lại rồi giải về Tổng Chúp. Ông Tinh biệt tin mẹ, cho đến ngày biết được mẹ mình đã bị chúng vùi xuống cái giếng cổ.  

Ông Tinh cùng bố và người em thoát lên rừng. Vốn tính gan dạ, đêm đến ông lại bò vào mấy làng bản gần đó đang bị chiếm đóng, lấy trộm ít thóc gạo. Nhìn cảnh quân Trung Quốc giết người, đốt phá, ông ứa nước mắt căm phẫn, chỉ hận rằng trong tay mình không có nổi một tấc sắt.  

Hôm trở lại Tổng Chúp, ông Tinh cùng mọi người trong nhà đều trở về hết, chỉ thiếu mỗi mẹ. Vài hôm sau, dân quân thông báo sẽ bốc những thi hài dưới giếng cổ. Nghe vậy, bố ông gọi các chú chạy ra xem có tìm thấy bà Yến ở đó không. 

Hàng loạt xác chết được đưa lên đều không phải, khiến niềm hy vọng mẹ mình còn sống sót tăng dần. Nhưng đến người dưới cùng của cái giếng, ông Tinh mới bàng hoàng nhận ra đó là mẹ mình.  Như những nạn nhân khác, bà Yến cũng bị bịt mắt, trói tay, bị gậy tre đập thẳng vào đầu. Và bà là nạn nhân đầu tiên của vụ thảm sát khủng khiếp 37 năm trước.  

Ông Tinh diễn tả lại cảnh các nạn nhân bị trói trong thảm sát Tổng Chúp

Hàng năm, cứ đến ngày 9/3, ông Tinh lại thắp một nén hương tưởng nhớ các nạn nhân

Ông Tinh bảo, có những thời điểm, không lúc nào ông được yên giấc, cứ giật mình giữa đêm thảng thốt. Giờ nỗi đau cũng đã qua, hận thù đã cởi bỏ, ông cùng gia đình chỉ mong một cuộc sống yên ổn, không bao giờ tái diễn một sự việc đau buồn như thế nữa.

Xã Hưng Đạo đang từng ngày thay đổi, Tổng Chúp cũng thay đổi, tràn đầy sức sống mới. Giếng nước đã bị người dân nơi đây lấp đi, như muốn xóa nhà hết những ký ức đau thương cũ.   Trại lợn đã được khôi phục năm 1991 và tiếp tục hoạt động cho đến tận ngày hôm nay. Xung quanh đó, những gia đình mới cũng lần lượt chuyển về sinh sống.